فرارو- رکورد شکنی تازه قیمت دلار و سکه جامعه را به شدت ملتهب و نگران کرده است. بر اساس گزارش‌ها قیمت دلار در معاملات دیروز (هفتم مرداد ماه) بازار آزاد به بالای ده هزار تومان رسید.
قیمت سکه نیز در پرشی تاریخی از مرز ۴ میلیون تومان گذشت.
به گزارش فرارو، هنوز یک هفته از تغییر رییس کل بانک مرکزی نمی‌گذرد که نرخ دلار در بازار آزاد به بالاترین رقم خود تاکنون رسید. براساس گزاش‌ها دلار از ۱۰ هزار تومان عبور کرد. سایر ارز‌های عمده هم شاهد افزایش قیمت بوده‌اند؛ بر همین اساس یورو به حدود ۱۲۱۰۰ تومان و پوند انگلیس به ۱۳۶۰۰ تومان رسیده است.
روند افزایشی دربازار سکه نیز با شدت بسیار بالایی ادامه یافت. سکه امامی دیروز از ۴ میلیون تومان گذشت؛ که این رقم نشان دهنده افزایش ۴۰۰ هزار تومانی نسبت به روز قبل بود.
روز گذشته ابراهیم محمد، ولی رییس اتحادیه طلا و جواهر با بیان اینکه متاسفانه کلیه بازار‌ها متاثر از رشد سکه و دلار دچار سردرگمی و رکود شده است، گفت: «علت افزایش عجیب و غریب قیمت طلا و دلار به عوامل داخلی برمی‌گردد.
محمدولی گفت: «تصمیمات آنی بانک مرکزی و دولت در ایجاد تلاطم موثر بوده است. چند نرخی بودن بازار ارز هم باعث ایجاد اوضاع نابسامانی شده که اثرات منفی خود را بر تمام بازار‌ها می‌گذارد. درخصوص عوامل خارجی باید گفت قیمتی که هر اونس طلای جهانی دارد نشان‌دهنده این است که نوسانات آنها نرمال است و تجارت بین‌الملل نمی‌تواند دلیل ایجاد التهاب در بازار ایران باشد؛ لذا علت اصلی به مسائل داخلی مربوط میشود.»
اما بانک مرکزی هم در
اطلاعیه‌ای به جهش تاریخی قیمت ارز و سکه در بازار واکنش نشان داد. در این اطلاعیه آمده است: "تحولات غیرعادی اخیر در بازار ارز و طلا، تناسبی با واقعیات اقتصادی و توان ارزی کشور ندارد. "
طبق اعلام بانک مرکزی "این تحولات که عمدتاً ناشی از توطئه دشمنان و در راستای ایجاد التهاب در اقتصاد و سلب آرامش روانی از مردم است؛ به دقت زیرنظر است. "
بانک مرکزی افزود: "بانک مرکزی برنامه‌های مقتضی و رویکرد‌های جدیدی را که در برنامه اعلامی رئیس کل جدید نیز آمده بود در دست تهیه دارد که ظرف روز‌های آینده عملیاتی نموده و اطلاع رسانی لازم را در این خصوص به عمل خواهد آورد."
هفته گذشته، ولی الله سیف پس از ۵ سال ریاست بر بانک مرکزی مسئولیت خود را تحویل عبدالناصر همتی داد، عده‌ای تصور می‌کردند با این تغییر کمی از التهابات بازار ارز و سکه کاسته شود، اتفاقی که رخ نداد.
حالا سوال این است که افزایش شدید قیمت ارز چه معنایی دارد؟ و چگونه می‌توان این وضعیت را کنترل کرد؟
وحید شقاقی تحلیلگر مسائل اقتصادی در
گفت‌وگو با فرارو در این باره اظهار کرد: «چند عامل مهم بر ادامه افزایش نرخ ارز تاثیر دارد که تا این موارد اصلاح نشود این روند ادامه خواهد داشت. اول اینکه در حال حاضر یک احساسی در میان مردم گسترش پیدا کرده است که برخی مدیران و ثروتمندان در حال خروج از کشور هستند. این احساس برآمده از خبر‌های غیررسمی و شایعات در حجم انبوه است که از کانال‌های مجازی منتشر میشود. فارغ از صحت این ادعا‌ها این احساس، التهاب و عدم اطمینان در جامعه را تشدید می‌کند.»
به گفته این کارشناس اقتصادی دومین عامل برای وضعیت کنونی "تغییرات پی در پی سیاست‌های ارزی و تجاری دولت است". او افزود: «در چند ماه اخیر ثبات در تصمیم گیری وجود نداشته است. سیاست‌های ارزی و تجاری پی در پی تغییر کرده است. در همین هفته‌های اخیر هم تصمیم‌ها چند بار تغییر پیدا کرده است. این باعث سردرگرمی میشود که به التهابات اضافه می‌کند. وضعیت اینگونه است که بیماری به سراغ یک پزشک برود و پزشک مدام نسخه خود را تغییر دهد و نسخه تازه‌ای بپیچد. جامعه تصور می‌کند که دولت در حال آزمون و خطاست که همین التهاب آفرین است.»
شقاقی موضوع بعدی را عدم ارائه یک تصویر روشن و شفاف از آینده اقتصاد ایران دانست و گفت: «در حال حاضر هیچ کس نمی‌داند دو سه ماه آینده چه خواهد شد همین موضوع اوضاع را به شدت نا به سامان می‌کند. این شرایط باعث میشود که مردم به دنبال حوزه‌های در اقتصاد خواهند بود که بیشترین نقدشوندگی را دارد. در حال حاضربیشترین نقدشوندگی نیز در بازار سکه و دلار است.»
این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه با اشاره به انتشار اخبار درباره فساد گسترده در اقتصاد اظهار کرد: «انتشار این اخبار این حس را به مردم منتقل می‌کند که کنترل اقتصاد از دست دولت خارج شده است و مدیریت و کنترل ارز دست دولت نیست و دست عده‌ای دلال ویا گروه‌های ثروتمند افتاده است. این احساس بسیار خطرناک است. همچنین اشتباهات پیاپی در تصمیمات ارزی باعث شده است اعتماد مردم از مدیریت اقتصاد کشور سلب شود.»
او درباره اینکه چرا ناگهان در یک روز اینگونه بازار ملتهب شد، گفت: «ممکن است با توجه به عواملی که ذکر شد به یکباره در یک روز خرید ارز و سکه به صورت تصاعدی افزایش یافته است و عده‌ای دست به خرید‌های بزرگ زده اند.»
بیشتر بخوانید: رد پای دو صراف قدرتمند در پشت پرده جهش دلار
شقاقی درباره تاثیر تغییر رییس کل بانک مرکزی در کنترل التهابات بازار ارز و سکه گفت: «وقتی معاون اول رییس جمهور با قاطعیت نرخ دلار را ۴۲۰۰ تومان اعلام می‌کند و تاکید می‌کند که دولت اجازه نمی‌دهد خرید و فروش ارز بالاتر از این نرخ انجام شود، اما فردا همان روز بازار خلاف جهت سخن معاون اول حرکت می‌کند، این اتفاق نشان می‌دهد که مسئله عمیق‌تر از این است که با تغییر رییس بانک مرکزی و چند وزیرحل شود. تغییر و جابه جایی در کابینه در شرایط فعلی هیچ تاثیری بر کنترل التهابات ندارد. این التهابات آنقدر شدید است که با جابه جایی افراد رفع نمی‌شود.»
او تاکید کرد: «دولت در مجموع نتوانسته است بسته‌ای منسجم برای کنترل اقتصاد ارائه کند. سیاست‌ها عموما جزیره‌ای و بخشی بوده است. هیچ تصویری روشن از فردا اقتصاد ایران وجود ندارد. وقتی که این تصویر روشن وجود نداشته باشد همه مردم تمام تلاششان را میکنند که هر طور شده قدرت خرید خود را حفظ کنند.»
بازار کالا و بازار کار قفل میشوند
این تحلیلگر مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که آیا این روند افزایش قیمت دلار ادامه پیدا خواهد کرد؟، گفت: «معتقدم که اقتصاد ایران در حال حاضر ظرفیت و کشش تحمل دلار بیش از ۱۰ هزار تومان را ندارد. بازار کالا با دلار بیش از ۱۰ هزار تومان قفل خواهد شد. یعنی قدرت خرید ایرانی‌ها برپایه حقوق دستمزدشان کفاف دلار ۱۰ هزار تومان را نخواهد داد.»
او منظور از "قفل شدن" بازار را اینگونه توضیح داد: «فردی می‌خواهد کالا‌هایی را بخرد، اما حقوق و دستمزدش کفاف خرید آن کالا را نمی‌دهد. پس در این بازار خریداری وجود نخواهد داشت و از طرف دیگر فروشنده هم ریسک فروش کالا را نخواهد کرد، چون فروشنده از این می‌ترسد که کالایش را بفروشد و در ادامه نتواند بخرد.»
شقاقی با ذکر یک مثال ادامه داد: «بدن انسان فشار خون را تا عدد ۲۲ را تحمل می‌کند. اگر فشار خون از این عدد بالاتر برود بدن توان تحمل آن را نخواهد داشت. با گذشت فشار خون از این عدد ممکن است رگ‌های بدن پاره شود و علائم سکته به انسان دست دهد. در حال حاضر میانگین حقوق و دستمزد در بازار کار ایران حدود دو نیم میلیون تومان است. زمانی که دلار حدود سه هزارو ۵۰۰ تومان بود قدرت خرید یک نیروی کار با حقوق دو نیم میلیون تومان بیش از ۶۰۰ دلار بود حالا قدرت خرید این نیروی کار به زیر ۲۵۰ دلار رسیده است. قدرت خرید عموم مردم در حال حاضر با نرخ کالا‌ها همخوانی ندارد. حتی اگر از کالای داخلی هم استفاده شود، چون مواد اولیه اکثر کالاهای اساسی وارداتی است و کشور برای تامین آنها نیاز به دلار و یورو دارد و قیمت دلار و یورو در قیمت کالای نهایی از طریق مواد اولیه و واسطه‌ای وارداتی اثر گذار است، لذا یک شکاف عظیم بین حقوق و دستمزد یک ایرانی با کالای نهایی ایجاد میشود.»
شقاقی در ادامه تحلیل خود گفت: «با قفل شدن بازار وارد مرحله جدیدی می‌شویم و آن هم این است که بخشی از بازار کار نیز قفل میشود. به این دلیل که فردی که با روزی ۵۰ هزار تومان کار می‌کند، این درآمد با وضعیت اقتصاد ایران اصلا با زحمتش همخوانی ندارد، در نتیجه این فرد ممکن است به این نتیجه برسد که اصلا کارش را رهاکند.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است این قفل شدگی باعث شود که قیمت دلار کاهش یابد و حداقل به زیر ۱۰ هزار تومان برسد، گفت: «به خاطر عدم اطمینان به آینده و عدم اعتماد به مدیریت اقتصادی کشور بعید است که قیمت دلار ارزان شود. تا زمانی که به صورت ریشه‌ای ماجرا حل نشود بازار به حالت قبل بر نمی‌گردد.»
چند راهکار برای عبور از بحران
وحید شقاقی در پاسخ به این سوال که آیا راه حلی برای موضوع وجود دارد؟ گفت: «راه حل وجود دارد، ابتدا باید مواردی که پیشتر به آن اشاره شد را بپذیریم و بعد تلاش کنیم که وضعیت را برگردانیم. برای برگرداندن وضعیت باید چند کار مهم انجام داد.»
او اولین گام را ایجاد شفافیت اقتصادی دانست و گفت: «برای بازگشت اعتماد ملی به دولت و حاکمیت باید انقلابی در راستای شفافیت ثروت و درآمد ایجاد شود. این کار به تنهای از دست دولت بر نمی‌آید و باید کل مجموعه حاکمیت دست به این کار بزند.»
این کارشناس مسائل اقتصادی افزدن سه پایه مالیاتی جدید را اقدامامی اساسی دانست و گفت: «مالیات بر ثروت و درآمد، مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر ثروت مهاجرین به سرعت باید ایجاد شود. این کار مانع از افزایش سوداگری و خروج ثروت از کشور می‌گردد. در حال حاضر مهاجرت از کشور در حال افزایش است، پس باید برای ثروت مهاجرین هم مالیات وضع شود.»
او در ادامه با تاکید بر ضرورت اصلاح نظام مالیاتی افزود: «حاکمیت باید سامانه‌های اطلاعاتی کشور را به صورت آنلاین به سامانه جامع مالیاتی متصل کند. یعنی سامانه‌های ثبت اسناد، ثبت احوال، بانک ها، بیمه ها، دفترخانه‌ها به سامانه جامع مالیاتی بپیوندند. اصلاح نظام مالیاتی از نان شب واجب‌تر است.»
شقاقی عنوان کرد: «اقدام مهم دیگری که باید انجام شود این است که واردات کالاهای ضروری و اساسی ملی شود. به این معنی که دولت مسئول واردات این کالا‌ها و توزیع آنها شود. اگر این اتفاق رخ ندهد بخشی از مردم زیر بار افزایش نرخ دلار له میشوند.»
او گفت: «اگر این اقدامات درست انجام شود دولت می‌تواند ارز را آزاد اعلام کند و توزیع آن را به دست صرافی‌ها بسپارد.»
شرایط حال حاضر ما هم طوری شده که فقط مجبوریم دست رویدست بزاریم و ببینیم که چه بلایی بزرگ تر قراره نازل بشه برامون نه راه پس داریم نه پیش
واقعا با بی لیاقتی این مسعولین فقط فقط یه معجزه میتونه به ما کمک کنه