فرارو- اولین جلسه دادگاه اسفندیار رحیم مشایی روز گذشته در فضایی پرحاشیه و پر تنش برگزار شد. جزییات زیادی از دادگاه منتشر نشده است، اما اخبار مختصری که از دادگاه منتشر شده واکنش‌های زیادی را به همراه داشته است. در این واکنش‌ها نحوه برگزاری دادگاه به چالش کشیده شده است.
تصویری که خبرگزاری میزان از دادگاه مشایی منتشر کرده است
به گزارش فرارو، با وجود اینکه روز گذشته قرار بود اولین دادگاه اسفندیار رحیم مشایی در دادگاه انقلاب تهران برگزار شود، اما زمزمه‌های عدم حضور مشایی در این دادگاه برگزای آن را در ابهام قرار داد. در همین راستا صبح دیروز رسانه‌ها خبر از لغو دادگاه دادند، اما ناگهان حوالی ظهر خبرگزاری قوه قضائیه از آغاز جلسه دادگاه مشایی خبر داد.
به گزارش فرارو، پس از آن روابط عمومی قوه قضائیه نیز اعلام کرد در این جلسه کیفر خواست قرائت شده و با اعلام تنفس رییس دادگاه ادامه جلسه به زمان دیگری موکول شده است. حسب اعلام رئیس دادگاه در مهلت تنفس، به متهم و وکلای وی، فرصت داده شد که بار دیگر کیفرخواست را ملاحظه و نسخه برداری نموده و برای تدارک دفاع، مهیا شوند.
با وجود اینکه روابط عمومی قوه قضائیه اعلام کرده بود دادگاه به صورت علنی و با حضور وکلای رحیم مشایی برگزار شده است، اما وکلای مشایی این موضوع را رد کردند.
عادل حیدری یکی دیگر از وکلای مشایی گفت:" من و آقای حسینی وکلای آقای مشایی در دادگاه حضور نداریم و از اینکه خبری منتشر شده که ما در دادگاه هستیم تعجب کردم. آقای مشایی به جز ما وکیل دیگری ندارد."
پس از آن روابط عمومی دادگاه انقلاب اسلامی تهران با اصلاح پیش خبر مربوط به شروع دادگاه رسیدگی علنی به پرونده رئیس دفتر رئیس جمهور سابق اعلام کرد: "قبل از شروع دادگاه وکیل جدیدی از ناحیه وکلای سابق آقای اسفندیار رحیم مشایی در محل دادگاه انقلاب حاضر و مراتب عزل وکلای سابق را اعلام و فرد اخیر الذکر نیز قبل از تشکیل جلسه دادگاه محل را ترک نمود، در نتیجه دادگاه با حضور متهم مذکور و بدون حضور وکلای مدافع متهم برگزار گردید."
اما ساعتی بعد علی اصغر حسینی وکیل مشایی در گفت وگویی موضوع عزل وکلای مشایی را تکذیب کرد. او گفت: «مهمترین دلیل برای اثبات این مطلب آن است که چند ساعت بعد از برگزاری جلسه امروز، از دفتر شعبه اول دادگاه انقلاب با اینجانب تماس گرفته شد که بهمراه همکارم برای ابلاغ وقت جدید و صدور اجازه ملاقات با موکل به دادگاه مراجعه کنم. اگر ما وکلای آقای مشایی عزل شده بودیم، پس چطور دوباره با ما تماس گرفته شد که بعنوان وکلای ایشان فردا به دادگاه مراجعه کنیم؟»
حسینی تهدید کرد: "در صورت اصرار بر این ادعای کذب، فایل صوتی تماس دفتر دادگاه انقلاب با اینجانب به عنوان وکیل آقای مشایی که مربوط به پس از برگزاری جلسه می‌باشد، منتشر خواهد شد."
همزمان، در صفحه توییتر پایگاه اطلاع رسانی محمود احمدی نژاد متنی منتشر شد که از مسئولان قضایی می‌خواست اگر راست می‌گویند اسناد عزل وکلای مشایی را منتشر کنند.
احمدی نژاد همچنین در توئیت دادگاه مشایی را "کنترل شده" خواند. او ادعا کرد "مشایی در اسارت آنهاست می‌گویند قصد برهم زدن دادگاه را داشته است."
به نظر می‌رسد این توئیت اشاره به ویدئویی از دادگاه دارد که شب گذشته منتشر شد. در بخشی از فیلم کوتاهی که خبرگزاری صداوسیما از جلسه دادگاه منتشر کرد، مشایی در حال اعتراض شدید و درآوردن پیراهن زندان مشاهده می‌شود؛ هرچند صدای وی قطع است و مشخص نیست که چه اتفاقی باعث این واکنش شده است.
ویدئو جنجالی که صداوسیما از دادگاه منتشر کرد. در این ویدئو مشایی پیراهن خود را در می آورد.
توضیح خبرگزاری صدا و سیما از تنش ایجاد شده در جلسه محاکمه، این است: "پس از حضور متهم در جلسه علنی دادگاه و قرائت بخشی از کیفرخواست، متهم با هدف اخلال در جلسه دادرسی و به تعطیلی کشاندن دادگاه و با اعلام اینکه قصد شرکت در جلسه دادگاه را نداشته و از مفاد کیفرخواست بی اطلاع است و با بیان مطالب غیر مرتبط با موارد اتهامی و با فضاسازی و اعمال و رفتار غیرمتعارف تلاش کرد روند رسیدگی را تحت تاثیر خود قرار دهد که با متانت، صلابت و قانونمندی رئیس دادگاه، جلسه به مدت حدود دو ساعت ادامه پیدا کرد."
فیلم کوتاه منتشر شده از دادگاه با انتقادات فراوانی در فضای مجازی روبه رو شده و بسیاری از کاربران این نحوه برگزاری دادگاه "علنی" را زیر سوال برده اند.
کاربری در این باره نوشته است: «فیلمی که از دادگاه مشایی بیرون اومده چندتا اشکال اساسی داره اول اینکه اگه جلسه دادگاه علنیه، چرا اینقدر تقطیع در قرائت کیفرخواست صورت گرفته؟! دوم اینکه چرا صدای صحبت‌های مشایی قطع شده؟! وسوم اینکه چراهیچکدوم از رسانه‌های مستقل حضور نداشتند؟! اگه دنبال شفافیت هستیم این راهش نیست.»
حامیان مشایی و جریان بهار نیز مدعی اند که او به زور به جلسه دادگاه برده شده است.
انتقاد حسین دهباشی، فعال رسانه ای از بی توجهی اصلاح طلبان به دادگاه مشایی
در تصاویر منتشر شده از سوی خبرگزای میزان وابسته به قوه قضائیه هم در چند تصویر مشایی با دستان باز دیده می‌شود، اما در یک تصویر به دستان او دست بند زده شده است.
این موضوع اعتراض‌هایی را بر انگیخته است. سایت خبرآنلاین در این باره نوشت: "در یکی از تصاویر منتشر شده ... دستبند به دست متهم مشخص است. در حالی که طبق ماده ۱۷۰ آیین نامه اجرایی سازان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور مصوب ٢٠/٩/١٣٨٤، "مقید نمودن محکوم و متهم به دستبند به منظور کنترل و جلوگیری از خودزنی، ایذاء و آزار دیگران، خسارت به اموال و ممانعت از فرار وی به هنگام اعزام و بدرقه برابر نظریه رییس موسسه یا زندان و در غیاب وی بالترین مقام مسئول در موسسه‌ی زندان مجاز می‌باشد."
به نوشته خبرآنلاین "سئوال اینجاست که بعید به نظر می‌رسد از فردی مانند مشایی بیم رفتار‌های پرخاشگرانه، خودزنی، ایذا و آزار دیگری و در جلسه دادگاه برود. "
انتقاد از متن کیفرخواست مشایی
تحلیل صادق زیباکلام
اما صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی در گفت و گویی با خبرنگار فرارو درباره دادگاه مشایی اظهار کرد: «آنچه مسلم است این است وضعیت آقای احمدی نژاد و یارانش به خصوص در جریان انتخابات ریاست جمهوری به گونه پیش رفت که آن‌ها در قالب یک قیام گفتاری در برابر برخی ارکان نظام قرار گرفتند.»
او افزود: «آقای احمدی نژاد و یارانش یک بغض وکینه خاصی نسبت به قوه قضائیه از خود نشان می‌دهند. می‌توان گفت آن‌ها انتقاد جدی از نظام ندارند و یا این انتقاد بسیار محدود است. بخش عمده بغض کینه آن‌ها از قوه قضائیه است. در سطح دوم ناراحتی و کینه آن‌ها از برادران لاریجانی است؛ و بغض و کینه سوم آن‌ها نسبت به آقای روحانی و دولت ایشان است. البته احمدی نژاد و یارانش در سال‌های گذشته کمتر دولت را هدف قرار می‌دادند، اما در یک سال اخیر با توجه به اعتراضاتی که علیه دولت صورت گرفته و همچنین بحران ارزی در کشور، آن‌ها آقای روحانی و دولت را نیز سیبل حملات خود قرار داده اند.»
زیباکلام درباره وضعیت اسفندیار رحیم مشایی گفت: «او شش ماه در بازداشت بوده است. جزییات وضعیت او در بازداشت روشن نیست، اما به هر حال در این شش ماه علی القاعده او مقدار زیادی بازجویی پس داده است. البته هیچ وقت هم معلوم نشده است که مشایی توسط چه نهادی بازداشت شده است.»
او در توضیح اینکه چرا این موضوع مهم است که کدام نهاد مشایی را بازداشت کرده، گفت: «برای اینکه اگر قوه قضائیه بازداشت کرده باشد، می‌توان گفت به خاطر حملاتی بوده که آقای مشایی نسبت به قوه قضائیه داشته است. اما اگر وزارت اطلاعات یا سازمان اطلاعات سپاه پایشان به میان آمده باشد آن وقت دیگر موضوع فقط رویایی و جدال مشایی و احمدی نژاد با قوه قضائیه نیست وموضوع پیچیده‌تر است. در اینصورت پای موضوعات دیگر وسط می‌آید.»
زیباکلام تاکید کرد "تاکنون به طور کاملا واضح و روشن اعلام نشده است که اتهامات رحیم مشایی چیست؟ او چه کرده است که فقط شش ماه بازجویی پس داده است؟ چیزی که مشخص است این است که اتهامات مشایی باید چیزی فراتر از اتهامات رایج همچون اقدام علیه امنیت ملی، تبلیغ علیه نظام، توهین به مقامات و... باشد، لذا باید دید که در دادگاه ایشان چه می‌گذرد و متن دقیق کیفرخواست چیست؟ در مورد آقای بقایی مسائل مالی نیز مطرح شد، اما ظاهرا درباره آقای مشایی این مسائل نیز به صورت جدی مطرح نیست. هر کدام از این مسائل به عنوان اتهام او مطرح شده باشد، بازجویی از او شش ماه به طول نمی‌انجامید. او در این شش ماه به مرخصی هم نیامده است. "
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که احمدی نژاد و تیمش چگونه می‌خواهند از دادگاه مشایی استفاده ببرند، گفت: «قطعا آقای احمدی نژاد و مشایی می‌خواهند حداکثر بهره برداری تبلغیاتی را به نفع خود و علیه قوه قضائیه در این دادگاه کسب کنند. آن‌ها می‌خواهند نشان دهند که اتهامات بی پایه و اساس است.»
تصویری که خبرگزاری میزان از دادگاه مشایی منتشر کرده است
انتقاد از متن کیفرخواست مشایی
قوه قضائیه باید با قدرت،قانون رو اجرا کنه.