استراتژی تازه عربستان؛ ملی‌گرایی به‌جای سلفی‌گری

 روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» در گزارشی به قلم «برنارد هیکل»، استاد پژوهش‌های خاور دور در دانشگاه پرینستون نوشت که عربستان سعودی به دنبال دور شدن از سلفی‌گری است.

به گزارش فارس، این روزنامه چهارشنبه نوشت که «[در عربستان سعودی] دور شدن از تمرکز بر اسلام به ویژه تفسیر وهابی از اسلام که به عنوان مشوّقی که منجر به انسجام جامعه سعودی شده، مشاهده می‌شود؛ به همین دلیل، دولت سعودی در راستای اصل جدیدی برای مشروعیت خود حرکت می‌کند».

براساس این گزارش، «آل سعود» برای دهه‌ها برای کسب مشروعیتی خود بر روی دین (وهابیت) حساب باز کرده بود و با سیستم دینی که تفسیر سختی از اسلام ارائه می‌کرد، متحد شد. ولی الآن عربستان سعودی با نمایش‌های ملی‌گرایانه به دنبال نوع جدیدی از ملی‌گرایی است.

روزنامه آمریکایی برای مثال به روز ملی عربستان سعودی که مصادف با یکشنبه این هفته بود، اشاره می‌کند و می‌نویسد که دولت سعودی اجازه برگزاری تجمع‌هایی در سرتاسر کشور داد که در آن کنسرت‌های موسیقی و نمایش رژه هوایی و آتش‌بازی برگزار شد.

بر اساس گزارش این روزنامه، محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی شخصا دستور تداوم جشن‌ها برای روز دوشنبه را نیز صادر و حتی این روز را تعطیل رسمی اعلام کرد.

نویسنده این گزارش به تغییراتی در برگزاری مراسم روز ملی عربستان اشاره می‌کند و می‌نویسد برای نمونه برخی از کودکان سعودی طی این مراسم از لباس‌های نظامی استفاده کردند که نظامیان سعودی در یمن می‌پوشند.

این نویسنده ادامه می‌دهد، سال‌های گذشته برگزاری مراسم روز ملی عربستان موضوع جنجال برانگیز بود و حتی انتقادهایی متوجه برگزاری اعیاد ملی می‌شود و افراط گرایان دینی با برگزای عید اتحاد «پادشاهی سعودی»‌ در سال ۱۹۳۲ مخالفت می‌کردند.

وال‌استریت ژورنال می‌نویسد سیاست خارجه تهاجمی عربستان سعودی در تغذیه شور و حماسه ملی‌گرایی تأثیر داشته و از زمانی که سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی در سال ۲۰۱۵ به قدرت رسید تلاش کرد تاثیرات منطقه‌ای رقابت با ایران از جمله در جنگ علیه یمن را مهار کند.

نویسنده گزارش می‌گوید عربستان سعودی نظامیانی که در یمن کشته می‌شوند را «شهید» می‌داند و تلاش می‌کند خصومت با دشمنان خود را با معرفی علنی ایران به عنوان مسبب شلیک موشک از سمت یمن به داخل خاک خود تقویت کند و از این رو، متحدان غربی سعودی از این ادعای ریاض حمایت می‌کنند.

با این حال روزنامه وال‌استریت ژورنال تأکید می‌کند که پروسه تقویت ملی‌گرایی در عربستان سعودی شامل شیعیان این کشور نمی‌شود.

این روزنامه به نقل از برخی چهره‌های شیعه عربستان سعودی می‌نویسد، شیعیان این کشور معتقدند که حضور و نمایندگی آن‌ها در دولت سعودی همچنان ناقص است و نمی‌توانند همانند هم‌وطنان سنی خود آزادانه مراسم دینی خود را به جای بیاروند.

استاد دانشگاه پرینستون با این حال، تلاش عربستان سعودی برای جایگزینی ملی‌گرایی با سلفی‌گری را خطرناک می‌داند و می‌نویسد این مسئله به دلیل اینکه امکانات و توانایی‌های مخالفان محافظه‌کار زیاد بوده، می‌تواند خطرات زیادی برای سعودی‌ها داشته باشد.