گزارشی از گاوداری نمونه کشور

اینجا روستای تپه کوئیک است؛ روستایی در ۱۵ کیلومتری روانسر استان کرمانشاه. در قلب زمین‌های سرسبزش صدایی بلند است. به سمت صدا که می‌روی گاو‌هایی را می‌بینی. نزدیک‌تر که می‌شوی با چاله‌ای پرآب و گلی برخورد می‌کنی که می‌خواهد از خودرویت بوی شهر را بزداید. یک کامیون جلوتر پارک کرده و کارگران بار علوفه اش را تخلیه می‌کنند. اینجا گاوداری کاوات روانسر است. این گاوداری هزار راس گاو مولد و ۵۰۰ گاو شیرده دارد؛ گاو‌هایی که روزانه چندین تن شیر می‌دهند.

با مردی با لباس محلی رو به رو می‌شوی که کفشش را در چاله محلول ضدعفونی کننده می‌شوید و داخل گاوداری می‌شود. بعد از کمی پرس و جو از یکی از همراهانش متوجه می‌شوی مدیرعامل شرکت است. آنطور که همراهش می‌گوید مرد کارآفرین باعث اشتغالزایی مستقیم ۱۰۰ نفر شده و دو هزار نفر از جمعیت آبادی‌های اطراف به طور غیرمستقیم از این گاوداری ارتزاق می‌کنند. می¬گوید پنج سال است که این گاوداری را راه انداخته، نیاز مالی نداشته، اما عشقش به این کار به حدی بوده که به خاطرش اتومبیل زیر پای خود را فروخته است. حالا هم این گاوداری در سطح کشور به عنوان دامداری نمونه کشور شناخته می‌شود.

شنیدن این حرفها، در وسط طبیعت و شگفتی از اینکه در میان روستا هم می‌شود کارآفرین بود ما را بر آن داشت که با صاحب گاوداری هم گپی داشته باشیم. با خلق و خوی میهمان‌نوازانه کردی به استقبال‌مان آمد. نامش منصور محمودی و متولد ۱۳۴۴ در جوانرود است. وقتی از چند و، چون کار در گاوداری پرسیدیم، نیروهایش را صدا کرد تا برایمان قسمت‌های مختلف گاوداری را شرح دهند. عشق و علاقه آقای محمودی را که دیدیم کنجکاو شدیم که چگونه می‌شود یک گاوداری راه انداخت.

از او خواستیم از نحوه راه اندازی این کسب و کار بگوید. از او پرسیدیم تحصیلاتش هم مرتبط با دامداری است؟ که توضیح داد: درس نخوانده ام. خودم پاسدار بودم. بازنشسته شدم. سال ۹۲ در مزایده دامداری روانسر برنده شدم. هشت سال آنجا بودم. بعد با آن تجربه و علاقه‌ای که به این کار داشتم آمدم اینجا را با ۵۰۰ راس گاو تاسیس کردم. از دامداری‌های دیگر تلیسه خریدم و حالا خودکفا شده ایم و حتی برای فروش تلیسه داریم. بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ هکتار زمین کشاورزی پشتوانه این کار هستند. حالا هزار راس گاو مولد و ۵۰۰ گاو شیرده داریم که سرانه شیردهی روزانه آن‌ها در سه وعده ۴۱ و نیم لیتر است. انشاءالله بتوانیم تعداد گاو‌های شیرده را یک‌هزار راس برسانیم.

او گلایه‌ای هم داشت. می‌گفت: "ما در ایام گرانی‌ها روی هر لیتر شیر خالص ۵۰۰ تومان اضافه کردیم، اما کارخانه‌ها که چربی شیر را می‌گیرند و مواد دیگر اضافه می‌کنند روی هر لیتر دو هزار تومان اضافه کردند. این خیلی بی‌انصافی است و مردم فکر می‌کنند ما باعث و بانی گرانی لبنیات هستیم. "

از آورده اش پرسیدیم و پاسخ داد: "حجم کل سرمایه گذاری اینجا ۳۷ میلیارد و ۹۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. آورده من ۱۳ میلیارد و ۶۹۰ میلیون تومان بود. ۹ میلیارد و ۵۸۵ میلیون تومان تسهیلات بانکی گرفتم. بنیاد برکت هم ۱۳ میلیارد و ۱۵۴ میلیون تومان با من شریک شد. ابتدای کار بانک‌ها در وام دادن اذیتم کردند، اما بنیاد برکت خیلی کمکم کرد. بنیاد من را به اینجا رساند. " می‌گفت: "بنیاد برکت که زیر مجموعه ستاد اجرایی فرمان امام (ره) است در پروژه‌های اقتصادی که هدفشان اشتغال پایدار است به کارفرما‌ها تسهیلات می‌دهد. " به مرد همراهش که ابتدا با او صحبت کرده بودیم اشاره کرد و گفت: آقای افخمی نماینده بنیاد برکت است.

محمودی مدیرعامل شرکت توضیح داد: من ابتدای وقتی طرح راه اندازی این گاوداری را داشتم در پروژه‌های دیگر پرس و جو کردم. یک بار هم استانداری از کسانی که طرح داشتند دعوت کرد و با آن‌ها جلسه گذاشت. بعد به تهران رفتم. طرحم را دادم. از طرح استقبال شد. فهمیدم که بنیاد برکت تسهیلات بهتری نسبت به بقیه ارگان‌ها دارد. واقعا هم همینطور است. من هم دنبال این هستم که فعالیتم را با بنیاد تا همان پنج سال ادامه دهم، چون تسهیلات خوبی دارد.

از مهدی افخمی، نماینده بنیاد برکت درباره میزان سودی که بنیاد از طرح‌ها می‌برد سوال پرسیدیم. او تاکید کرد که بنیاد به دنبال کسب سود نیست. گفت: در انتهای هر سال که معمولا شرکت‌ها میزان سود خود را محاسبه می‌کنند. اما بنیاد وقتی در طرحی مشارکت می‌کند به کارفرما می‌گوید سود بنیاد را برای توسعه پروژه ات استفاده کن. وقتی سه تا پنج سال مشارکت بنیاد هم به پایان رسید، بنیاد اولویت را به کارفرما می‌دهد. می‌گوید تو کارفرمایی، اگر توانش را داری خودت مابقی سهام را بخر. اگرنه سهام به شخص ثالث واگذار می‌شود. پرداخت سهام بنیاد برکت هم به این صورت است که حداکثر ۲۰ درصد سهم را به صورت نقد دریافت می‌کند و مابقی دوباره در سه تا پنج سال دیگر قسط بندی می‌شود.

با گذر و پرسه زدن در میان گاوداری می‌توان تاکید کارفرما بر اشتغال زایی را مشاهده کرد. استان کرمانشاه با نرخ بیکاری ۱۷ درصدی نرخ اول بیکاری رتبه دوم بیکاری را در کشور دارد. آنگونه که پرسنل این گاوداری می‌گویند تاکید کارفرما در به کارگیری نیرو‌ها بومی بودن آنهاست. با چند نفر از پرسنل گاوداری صحبت کردیم.

یکی از آن‌ها جوانی ۲۹ ساله به نام خشنود بود. برعکس حالش خیلی خوب نبود و نمی‌توانست زیاد صحبت کند. در سالن شیردوشی کار می‌کرد. می‌گفت: ۶ سال در این گاوداری کار می‌کند. قبل از آن هم کارگر روزمزد بوده و حالا ماهیانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان درآمد دارد. فلاحی، یکی از حسابدار‌های این گاوداری ۲۷ ساله و با مدرک لیسانس است. می‌گوید قبل از راه افتادن این گاوداری هرجا که برای کار رفته دنبال نیرویی با تحصیلات بالاتر بوده اند، اما به واسطه یکی از استاد‌های دانشگاهش گاوداری آقای محمودی را پیدا کرده است. می‌گوید همه نیرو‌های اینجا طبق قانون کار حقوق می‌گیرند و بیمه‌اند. گفت که مجرد و درآمد خودش یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و این شغل با توجه به اینکه در منطقه محروم زندگی می‌کنند برای او جای امید دارد و می‌تواند باعث پیشرفت او شود. عباس یاسینی، دیگر پرسنل این گاوداری است. قبلا در یک دامداری در کرج مشغول بوده، اما وقتی شرکت کاوات راه افتاده، مهاجرت معکوس کرد. متاهل است، اما فرزندی ندارد. به گفته خودش با یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان درآمد در دیار خودش زندگی بهتر اداره می‌شود تا کرج با هزینه‌های سرسام آور.

محمودی مدیرعامل شرکت هم می‌گفت: حقوق همه پرسنل طبق قانون کار پرداخت می‌شود. متوسط حقوق‌ها یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. در بین کسانی که حقوق بالاتر می‌گیرند حقوق دو میلیون و ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی هم هستند، اما حقوق پایین‌تر از یک و ۵۰۰ نداریم. عیدی و سنوات هم که جای خودش را دارد. به طور معمول ماهانه ۱۵۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان هزینه دستمزد نیرو‌ها می‌شود.

در سایت بنیاد برکت سامانه‌ای برای ثبت مشارکت اقتصادی وجود دارد. می‌توان از صفر تا صد مراحل را طی کرد. بعد از آنکه طرحی توسط کمیته‌ها بررسی و تایید شد مشارکت آغاز می‌شود. دوباره با مهدی افخمی صحبت کردیم که رئیس هیات مدیره شرکت هم هست. گفت: بنیاد برکت علاوه بر فعالیت‌های عام المنفعه مثل ساخت مدرسه، بیمارستان و مسجد در فعالیت‌های اقتصادی هم فعالیت می‌کند. هدف از مشارکت در طرح‌های اقتصادی کسب سود نیست. بنیاد دنبال ایجاد اشتغال پایدار و محرومیت‌زدایی است.

بنیاد تا سقف ۴۹ درصد سهام در طرح‌ها شرکت می‌کند. مشارکتش را تا سقف سه تا پنج سال ادامه می‌دهد. در این سه تا پنج سال بنیاد در کار اجرایی دخالت نمی‌کند و فقط ناظر است. هر زمانی که شرکت بتواند روی پای خود بایستد سهام خود را با قیمت کارشناسی واگذار می‌کند و سراغ مشارکت در طرح‌های بعدی می‌رود. شروع مشارکت بنیاد در این دامداری هم به دی ماه ۹۴ برمی‌گردد. در همین منطقه دو دامداری دیگر وجود دارند که با مشارکت بنیاد فعالیت می‌کنند.