تحريم‌هاي اعمال‌شده از سوي آمريکا عليه ايران را مي‌توان به دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم کرد. تحريم‌هاي اوليه مجازات‌هايي است که به‌طور مستقيم شامل ايران مي‌شود؛ يعني تحريم‌هايي که آمريکا به‌طور مستقيم بر افراد يا شرکت‌هاي ايراني اعمال مي‌‌کند و تمامي افراد و شرکت‌هاي آمريکايي بايد آن را رعايت کنند.
هفته اول تحريم‌هاي دور دوم آمريکا عليه ايران شروع شده و خزانه‌داري آمريکا ليست اشخاص حقيقي و حقوقي تحريمي را به‌روز کرده است. تا قبل از 13 آبان 354 شخص حقيقي و شرکت‌هاي حقوقي در ليست تحريم آمريکا قرار گرفته بودند و حالا اين رقم به 549 مورد رسيده است؛ يعني در هفت روز خزانه‌داري آمريکا 195 فرد حقيقي و بانک و شرکت را به ليست تحريم اضافه و هر نوع شراکت و مراوده مالي با اين افراد را ممنوع اعلام کرده است.
به گزارش شرق، در ميان اسامي اين ليست برخي از افراد و شرکت‌ها تنها با برچسب (SDN) مشخص شده‌اند؛ يعني هر نوع معامله با افراد و شرکاي آمريکايي براي آنان ممنوع است اما منعي براي ارتباط مالي و تجاري با کشورها و شرکاي تجاري به جز آمريکا ندارند. بانک‌هايي مانند بانک مرکزي، بانک مسکن و بانک رفاه(درمجموع 16بانک)جزء اين ليست هستند اما برخي ديگر از بانک‌ها، شرکت‌ها و افراد در ليست تحريم ثانويه آمريکا نيز قرار گرفته‌اند.
اين ليست تحريم با برچسب (SGDT) و (IFSR) مشخص شده که شامل کساني است که به عنوان «پول‌شويي و عدم شفافيت مالي» و «حمايت از گروه‌هاي تروريستي» توسط آمريکا شناسايي شده‌اند. در ميان بانک‌ها، بانک‌هايي مانند بانک صادرات، بانک مهر، بانک ملت و بانک سينا (درمجموع 12بانک) در اين ليست قرار گرفته‌اند؛ ليستي که دربرگيرنده افراد و شرکت‌هايي است که متهم به حمايت از گروه‌هاي شبه‌نظامي و تروريسم هستند، دارايي‌هايشان بلوکه شده و چنانچه فرد يا شرکتي در جهان با اين ليست مبادلات اقتصادي و تجاري برقرار کند، از چرخه دلاري آمريکا حذف مي‌شود و در ليست تحريم اوليه آمريکا قرار مي‌گيرد.
به عبارت ديگر جداي از اين 12 بانکي که مشمول تحريم‌هاي سختگيرانه سه‌جانبه شده‌اند؛ 16 بانک ديگر ايران فقط در ليست تحريم آمريکا قرار دارند و با باقي کشورها امکان مبادلات مالي خواهند داشت. به گفته کارشناسان مي‌توان اميدوار بود کساني که در ليست تحريم اوليه آمريکا هستند، با همکاري اروپا دسترسي تجاري و مالي‌شان با جهان (بدون آمريکا) قطع نشود اما کساني که در ليست ثانويه (SDGT) هستند، قطعا با دشواري‌هاي زيادي روبهرو هستند و با هيچ نهاد، شرکت يا فرد خارجي نمي‌توانند معامله تجاري و مالي کنند.
کدام بانک‌ها از چرخه دلار آمريکا خارج شدند؟
با آغاز دور دوم تحريم‌هاي آمريکا عليه ايران نگراني‌ها درباره ارتباط مالي و تجاري ايران با کشورهاي جهان جدي‌تر شده و خزانه‌داري آمريکا نيز به فاصله چند روز با اضافه‌کردن 195 مورد حقيقي و حقوقي به ليست تحريم، عملا دسترسي نهادهاي تجاري و مالي ايران با دنيا را قطع يا محدود کرد.
اما اين به معناي تحريم مطلق ايران نيست و طبق ليست خزانه‌داري آمريکا گرچه بانک‌ها، شرکت‌ها و افراد ايراني از چرخه دلار آمريکا خارج شده‌اند اما اگر اروپا به وعده‌هاي خود مبني بر تعهد به برجام پابرجا باشد، مي‌توانند با کشورها و شرکاي تجاري به جز آمريکا معامله تجاري و مالي انجام دهند.
تحريم‌هاي اعمال‌شده از سوي آمريکا عليه ايران را مي‌توان به دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم کرد. تحريم‌هاي اوليه مجازات‌هايي است که به‌طور مستقيم شامل ايران مي‌شود؛ يعني تحريم‌هايي که آمريکا به‌طور مستقيم بر افراد يا شرکت‌هاي ايراني اعمال مي‌‌کند و تمامي افراد و شرکت‌هاي آمريکايي بايد آن را رعايت کنند.
اين تحريم‌ها با برچسب (SDN) مشخص شده و شامل افراد و شرکت‌هايي مي‌شود که دارايي‌هايشان بلوکه شده و معامله با آنها براي آمريکايي‌ها ممنوع است. اين ليست تحت کنترل خزانه‌داري آمريکاست و هيچ بانک، شرکت و فرد آمريکايي نمي‌تواند با افراد حقيقي و حقوقي حاضر در اين ليست وارد مراوده مالي و تجاري شود. افراد اين ليست گرچه از چرخه دلار آمريکا خارج شده‌اند اما مي‌توانند به همکاري‌هاي خود با غيرآمريکايي‌ها ادامه دهند.
در ميان بانک‌هاي ايران بانک‌هايي مانند بانک مرکزي، بانک مسکن، بانک رفاه، بانک کشاورزي، بانک اقتصاد نوين، بانک کارآفرين، بانک سامان، بانک تات، بانک حکمت ايرانيان، بانک توريسم، قرض‌الحسنه مهر ايرانيان، بانک ايران‌زمين، بانک توسعه تعاون، بانک خاورميانه و بانک مهراقتصاد بانک‌هايي هستند که تنها برچسب (SDN) براي آنها درج شده و گرچه از چرخه دلار آمريکا خارج مي‌شوند اما مي‌توانند با غيرآمريکايي‌ها ارتباط مالي داشته باشند. البته پيش‌تر چهار بانک خاورميانه، بانک حکمت ايرانيان، بانک مهر ايران و مؤسسه مالي توسعه در فهرست تحريم‌هاي ثانويه ايالات متحده قرار گرفته بودند اما در به‌روزرساني بعد از وضع تحريم‌ها در 13 آبان اين بانک‌هاي از ليست تحريم ثانويه خارج شدند و فقط در ليست تحريم اوليه آمريکا قرار گرفتند.
هفته پيش شبکه جهاني تبادلات بين بانکي سوييفت در يک بيانيه اعلام کرد دسترسي «برخي» از بانک‌هاي ايراني به سوييفت قطع شده و به واسطه تحريم‌هاي آمريکا نمي‌توانند به اين شبکه دسترسي داشته باشند. حالا با به‌روزرساني ليست تحريمي خزانه‌داري آمريکا مي‌توان اميدوار بود بانک‌هاي يادشده در دسته «برخي» اعلامي از سوي سوييفت نباشند و بتوانند با غيرآمريکايي‌ها ارتباط مالي داشته باشند.
اعضاي بانکي ليست تحريم ثانويه آمريکا
اما در تحريم ثانويه، مجازات‌ها مي‌تواند افراد حقيقي و حقوقي ساير کشورها را نيز که با افراد يا شرکت‌هاي ايراني تحريم‌شده مبادله داشته‌اند، شامل شود و آنها نيز بايد به‌منظور جلوگيري از تحريم از سوي آمريکا، از مبادله با افراد و شرکت‌هاي ايراني تحت تحريم، اجتناب کنند و در غير اين صورت، با مجازات‌هاي مختلف روبهرو خواهند شد.بخش عمده تحريم‌هاي ثانويه در حوزه مالي و بانکي است؛ به اين معنا که هر بانک يا مؤسسه مالي بين‌المللي که با بانک مرکزي يا ساير بانک‌هاي ايراني تحت تحريم مبادله مالي داشته باشد، تحت تحريم بانک مرکزي آمريکا قرار خواهد گرفت و از گشايش حساب کارگزاري در آمريکا به‌منظور دسترسي به سيستم مالي آن کشور محروم مي‌شود.
در واقع کساني که با برچسب (SDGT) در ليست تحريم خزانه‌داري آمريکا قرار گرفته‌اند، افراد و شرکت‌هايي هستند که متهم به حمايت از گروه‌هاي شبه‌نظامي و تروريسم شده و چنانچه فرد يا شرکتي در هر کجاي جهان با اعضاي اين ليست مبادلات اقتصادي و تجاري برقرار کند، از چرخه دلاري آمريکا خارج شده و در ليست تحريم اوليه (SDN) آمريکا قرار مي‌گيرد.
بانک‌هايي مانند بانک تجارت، توسعه صادرات، دي، سپه و ملي از جمله اعضاي اين ليست هستند؛ بانک‌هايي که دسترسي آنها به هر طرف معامله خارجي، چه آمريکايي چه غيرآمريکايي قطع شده و دارايي‌هاي آنها در تمامي بانک‌هاي خارج از ايران بلوکه مي‌شود.
همچنين در اين تحريم‌ها خطوط کشتي‌راني ايران نيز به چشم مي‌خورد که در اين زمينه مي‌توان به شرکت نفت‌کش ملي ايران اشاره کرد. در اين ليست ايران‌اير نيز به چشم مي‌خورد.
همچنين در فهرستي که وزارت خزانه‌داري آمريکا از تحريم‌هاي ايران منتشر کرده نام بيش از ۶۰ هواپيماي جمهوري اسلامي متعلق به ايران‌اير هم به چشم مي‌خورد که مشخصات جزئي آنها، از جمله شماره سريال هم در فهرست تحريم‌ها ديده مي‌شود.
