فرارو- آیت الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان از برخی کاندیدا‌های نمایندگی مجلس انتقاد کرده است که حتی برای یک بار متن قانون اساسی را نخوانده اند. او پیشنهاد داده که نمایندگان مجلس قبل از ورود به مجلس در دوره‌های اخلاقی شرکت کنند تا با وظیفه شرعی و قانونی خود آشنا شوند.
صلاحیت نامز‌های انتخابات مجلس را شورای نگهبان بررسی میکند. اما عملکرد این شورا با انتقاد جریانات سیاسی اصلاح طلب و گاه میانه رو همراه بوده است. در انتخابات مجلس ۹۴ گفته معروفی از حسین مرعشی، فعال سیاسی اصلاح طلب منتشر شد که از سه هزار فعال اصلاح‌طلب تنها ۳۰ نفر تایید صلاحیت شدند. بسیاری افراد کارآمدی مجلس را به نحوه بررسی صلاحیت‌های شورای نگهبان مرتبط می‌دانند.
طی روز‌های گذشته هم کلیپی از درگیری لفظی نماینده سراوان با کارمند حراست اداره گمرک منتشر شده بود. نماینده مجلس در این کلیپ به کارمند گمرک فحاشی میکند. با این حال او در واکنش به انتشار این ویدئو گفته ویدئو تقطیع و تدوین شده و کارمند اداره گمرک او را مورد اهانت قرار داده است.
بیشتر بخوانید: تفسیر زیباکلام از فیلم جنجالی نماینده سراوان
مردم در سیستان و بلوچستان چگونه رای می‌دهند؟با انتشار این کلیپ و حواشی پیرامون آن عده‌ای دوباره موضوع نظارت استصوابی را به میان آوردند. اما برخی رسانه‌های اصولگرا نیز نماینده سراوان در مجلس را کاندیدای لیست امید و محصول «تکرار میکنم» معرفی کردند.
در باره قرار گرفتن نام نماینده سراوان در لیست امید مطهره مرادی، روزنامه نگار و فعال سیاسی بلوچ به فرارو میگوید: در سیستان و بلوچستان لیست امید یا لیست‌های دیگر کاربردی ندارد. تعیین کننده نظر مولوی‌هاست. وقتی کسی کاندیدای مجلس می‌شود با مولوی‌ها دیدار میکند. آنها هم در مساجد کاندیدا‌ها را به مردم معرفی می‌کنند. مردم به کسانی رای می‌دهند که مولوی‌ها می‌گویند.
این فعال سیاسی بلوچ ادامه می‌دهد: مولوی‌ها معمولا به جریان اصلاح‌طلب گرایش دارند. ساختار‌هایی مثل شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان را نمی‌توان در سیستان و بلوچستان جدی گرفت. کسانی که مورد حمایت روحانیون اهل سنت باشند در لیست امید قرار می‌گیرند. به طور کلی سیستان و بلوچستان اصلاح‌طلب‌ترین استان کشور بوده است. مردم هم مولوی‌ای را که اصولگرا باشد قبول نمی‌کنند. اصولگرا‌ها اینجا قدرتی ندارند. البته ممکن است فردی بعد از اینکه مورد حمایت مولوی‌ها قرار بگیرد و رای بیاورد چرخش سیاسی کند.
وضع پیش آمده نتیجه کار شورای نگهبان است
صادق جوادی حصار تحلیل سیاسی معتقد است وضعی که به وجود آمده حاصل روند بررسی‌های شورای نگهبان است. او به فرارو میگوید: وقتی در هر منطقه عده هیات نظارت بر انتخابات به خاطر نزدیکی افراد به گرایش سیاسی شورای نگهبان تشکیل می‌شود و این افراد تعیین کننده این هستند که چه کسی شایسته کاندیداتوری هست و چه کسی این شایستی را ندارد، طبیعتا بخش زیادی از جامعه از گردونه خارج می‌شوند و فقط عده معدودی اجازه کاندیداتوری برای پیدا می‌کنند. این افراد از نظر ناظران شورای نگهبان گوش به فرمان‌تر، بی خطرتر و بی سخن‌تر هستند، اما چون سخنی نگفته اند طبیعتا خوب و بد در اخلاق و کلام‌شان روشن نمی‌شود. البته در بین نمایندگان افراد با کارنامه، اخلاق و سابقه و توانا به تمام مسائل حقوقی وجود دارد. اما مساله این جاست که استثنا‌ها در مجلس بسیار زیادند.
در مکانیسم‌های انتخاباتی باید تجدید نظر شود
او ادامه می‌دهد: مجلس به فرموده امام باید عصاره فضائل ملت و در راس امور کشور باشد. رفتاری که اخیرا شاهد آن بودیم برای یک نماینده پسندیده نیست. افرادی که می‌خواهند نمایندگی مردم را بر عهده بگیرند باید در تهذیب نفس، کظم غیظ و تسلط بر اعصاب و روان خود در شرایط مختلف ورزیده، توانا و آموزش دیده باشند. آنها باید در مناسبات اجتماعی کلاس این قبیل مواجهات را طی کرده باشند و از مردم نمره قبولی گرفته باشند. اما مردم یک منطقه به ناچار باید بین دو گزینه یا سه گزینه یک نفر را انتخاب کنند. نمایندگانی که امروز به آنها ایراد می‌گیریم توسط مردم انتخاب شده اند و به زعم مردم بهتر از گزینه‌های دیگر بوده اند. به این ترتیب در شیوه گزینش گری و مکانیسم‌های انتخاباتی باید تجدید نظر‌هایی جدی شود.
ملاک بررسی صلاحیت‌ها باید قابل اندازه گیری باشد
این تحلیلگر سیاسی در ارتباط با سخن دبیر شورای نگهبان که «برخی کاندیدا‌های نمایندگی حتی یک بار قانون اساسی را نخوانده اند» میگوید: باید از خود شورای نگهبان پرسید که چرا در بین ملاک‌های گزینش گری به جای گرایش سیاسی افراد تسلط بر قانون و قانون گذاری را ملاک قرار نمی‌دهد. ملاک بودن گرایش سیاسی در انتخابات بخش زیادی از سرمایه‌های اجتماعی را عقب زده است. در صورتی که ملاک تعیین صلاحیت افراد برای نامزدی مجلس باید قابل اندازه‌گیری باشد. مثلا می‌گویند فرد باید فوق لیسانس داشته باشد. این یک ملاک قابل اندازه گیری است. برای انتخاب نماینده باید سه یا چهار ملاک اصلی وجود داشته باشد و بقیه ملاک‌ها را برعهده انتخاب خود مردم قرار بگیرد.
نمایندگانی که قابلیت نمایندگی ندارند
جوادی حصار ادامه می‌دهد: وقتی شما فردی با مدرک دکترای محیط زیست یا فلسقه کاندیدای مجلس می‌شود و به قانون و قانون گذاری آشنایی دارد، اما به خاطر اینکه به نظارت استصوابی انتقاد دارد اجازه نمی‌دهید خود را در معرض رای مردم قرار دهد با این وضعیت رو به رو می‌شوید که فردی بدون اینکه قابلیت نمایندگی داشته باشد تنها با یک فوق لیسانس از دانشگاهی که معلوم نیست چقدر اعتبار علمی دارد امکان نمایندگی پیدا میکند. قابلیت نمایندگی یعنی قابلیت چشم پوشی از حقوق فردی یا جناحی و در نظر گرفتن ظرفیت‌های ملی. اینهاست که نماینده را نماینده میکند. ما در تاریخ ۱۰۰ ساله گذشته نمایندگان زیادی داشتیم. اما چند نفر از آنها مدرس، مهندس بازرگان، هاشمی رفسنجانی و علی مطهری شدند؟
او در پایان تاکید میکند: وقتی انتخاب گری از جامعه گرفته و به عده‌ای خاص داده می‌شود با وضعیت کنونی رو به رو می‌شویم. یک ملاک عقلی و نقلی معتبر وجود دارد و آن این است که متن جامعه در گزینش گری کمتر خطا میکند تا بخشی از جامعه.
سوال استاد دانشگاهی که ادب و شعور لازم را ندارد چطور می تواند دانشجوی با ادب و با شعور تحویل جامعه دهد؟