تابستان دلار، پاییزی به همراه داشت که کاهشی را از خود برجا گذاشت که در هیچ کدام از پاییز‌های دهه ۹۰ سابقه نداشت. در آخرین روز آذرماه، قیمت دلار ۵۰ تومان افزایش را به ثبت رساند و روی سطح ۱۰ هزار و ۵۰ تومان قرار گرفت. با این وجود، افزایش جزیی انتهای پاییز نتوانست علامت بازدهی هفتگی، ماهانه و فصلی این ارز را دچار تغییری کند. دلار در هفته انتهایی پاییز ۴/ ۲ درصد افت کرد، در آذرماه ۱/ ۲۲ درصد از ارزش خود را از دست داد و در فصل پاییز با بیش از ۳۰ درصد کاهش مواجه شد.
پیش از این دلار تنها در یکی از فصول پاییزی دهه ۹۰ کاهش قیمت را تجربه کرده بود و آن نیز مربوط به پاییز سال ۹۲ بود که این ارز افت ۶/ ۴ درصدی را ثبت کرده بود. در نتیجه می‌توان گفت، دلار در پاییز ۹۷، کاهشی‌ترین پاییز دهه ۹۰ را تجربه کرده است. به گفته برخی کارشناسان، البته بخشی از این افت، اصلاح رشد زیاد دلار در نیمسال ابتدایی سال ۹۷ بود. دلار در ۶ ماه نخست سال نزدیک به ۲۰۰ درصد افزایش قیمت را به ثبت رسانده بود. در نتیجه از نظر بازیگران با تجربه بازار، دلار نیاز به یک اصلاح قیمتی داشت و زمینه‌های این اصلاح در فصلی فراهم شد که عموما در دهه ۹۰ به‌عنوان فصل افزایش قیمت دلار شناخته می‌شد.
به گزارش دنیای اقتصاد، یکی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز نزول دلار در فصل سوم سال، ورود بازارساز به سمت عرضه پس از ۶ ماه غیبت بود. بازارساز در فصل اول سال تمرکز خود را بر دلار ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی قرار داد و در تابستان، نرخ نیمایی به نظر می‌رسید جای بازار آزاد را تا حدی پر کند. به گفته برخی فعالان، بازارساز که در نیمه ابتدایی سال عموما بازار آزاد و قیمت‌های آن را به رسمیت نمی‌شناخت، از اوایل نیمسال دوم، مدیریت بازار آزاد را سعی کرد بار دیگر به دست آورد و قوانینی را برای تنظیم آن به کار بست. ورود بازارساز و کاهش‌های متوالی قیمت تا حدی انتظارات افزایشی را تعدیل کرد و در نهایت خروج تقاضای احتیاطی موجب شد که قیمت دلار در انتهای پاییز در مرز ۱۰ هزار تومانی به کار خود پایان دهد.
انتظارات معامله‌گران در فصل چهارم سال
بازار در حالی وارد زمستان می‌شود که معامله‌گران افزایشی بیش از هر موضوعی بر دو متغیر تکیه دارند و امیدوارند نیروی آنها بتواند بازار را از فاز نزولی خارج کند. فاز نزولی دلار از همان ابتدای پاییز آغاز شد تا دلار سه ماه متوالی کاهش قیمت را تجربه کند. دلار در مهرماه ۴/ ۳ درصد افت کرد، در آبان ماه ۸/ ۷ درصد کاهش قیمت را ثبت کرد و در نهایت در آذرماه بیش از ۲۲ درصد از ارزش خود را از دست داد. با اینکه بازدهی منفی دلار ماه به ماه در پاییز افزایش یافت، معامله‌گران افزایشی بازار امیدوارند، از یکسو تقاضای ابتدای سال جدید میلادی قیمت را در زمستان تحریک کند و از سوی دیگر، افت بیشتر قیمت نفت ایران، تقاضای احتیاطی را به بازار بازگرداند. معامله‌گران افزایشی در شرایط فعلی و به‌خصوص پس از آغاز رسمی دور جدید تحریم‌ها دیگر بر متغیر‌های سیاسی چندان سرمایه‌گذاری نکرده‌اند؛ چراکه معتقدند بازار از این لحاظ تا حدی پیش‌خور شده است. با این حال، آنها امیدوارند با توجه به افت قیمت نفت و حضور تقاضای ابتدای ژانویه مسیر قیمتی دلار تغییر کند.
در مقابل کاهشی‌های بازار باور دارند، بازارساز مدیریت بازار ارز را به‌طور کامل در دست گرفته است و دیگر مانند گذشته نوسان‌گیران نمی‌توانند قیمت را دچار تغییرات شدید کنند. به باور آنها، در بدترین حالت، بازار در ۱۰ روز ابتدایی دی ماه به‌صورت مدیریت شده کمی افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد، ولی پس از آن با کاهش تقاضای فصلی، کم‌کم قیمت نزولی خواهد شد و با افزایش عرضه شرکت‌های تجاری در انتهای سال، سرعت کاهش قیمت‌ها بیشتر نیز خواهد شد. از نظر این عده، بازارساز با جدیت زیادی به‌دنبال مدیریت قیمت‌هاست؛ مجاز شدن ورود ارز به کشور یکی از نشانه‌هایی است که دلالان به‌عنوان جدیت بازارساز مطرح کرده‌اند. در کنار این، کاهش‌ها عنوان می‌کنند، جریان بازار تغییر کرده است و این موضوع را می‌توان به وضوح از تغییرات قیمتی آذرماه، مشاهده کرد. دلار در این ماه کاهشی را تجربه کرد که پیش‌تر سابقه نداشت. کاهش شدید قیمت در ماه پرتقاضای بازار از نظر کاهشی‌ها نشان می‌دهد که جهت انتظارات معامله‌گران و افراد عادی تغییر مشهودی کرده است.
۶ افزایش در برابر ۲ کاهش در پاییز
دلار در دو پاییز ابتدایی دهه ۹۰ یعنی سال‌های ۹۰ و ۹۱ به ترتیب نزدیک ۲۰ و ۲۷ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده بود. پس از کاهش پاییزی سال ۹۲، سال‌های ۹۳ تا ۹۶، سه ماه سوم سال همواره با افزایش همراه بوده است. پاییز ۹۳ دلار نزدیک به ۱۱ درصد افزایش یافت. پاییز سال ۹۴، میزان رشد دلار تا نزدیک ۷ درصد پایین رفت و در همین فصل سال ۹۵، بازار شاهد افزایش ۲/ ۱۱ درصدی بود. در سومین فصل سال ۹۶ نیز بازار دلار افزایش ۴/ ۷ درصدی را تجربه کرد. پس از ۴ افزایش متوالی پاییزی، سرانجام در سه ماه سوم سال‌جاری بازار ارز بیش از ۳۰ درصد از ارزش خود را از دست داد. چنین میزان کاهشی در دهه ۹۰ بی‌سابقه بود. سکه تمام بهار آزادی نیز در پاییز ۹۷ بیش از ۲۴ درصد از ارزش خود را از دست داد. روز پنج‌شنبه سکه ۱۰ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و به بهای ۳ میلیون و ۴۱۰ هزار تومان رسید. با وجود این، سکه در پاییز روند کاهشی را تجربه کرده بود که افزایش جزئی یک روز نمی‌توانست در روند آن اثرگذار باشد. سکه در آذرماه نیز ۸/ ۱۶ درصد از ارزش خود را از دست داده بود.
تا الان اینقدر گزارش خنده دار و احمقانه ای نخوادم
که چی، دولار 3500 الان شده 10000 تومان
و قیمت ها 200% افزایش داشته