فرارو- بعد از جنجال‌های مستند راه طی شده که در خصوص زندگی و دیدگاه‌های سیاسی مهدی بازرگان ساخته شده بود حالا مستند دیگری در خصوص زندگی آیت الله هاشمی رفسنجانی در دانشگاه تهران به نمایش در آمد که انتقاد‌های بسیاری از سوی نزدیکان آیت الله را به همراه داشت.
هنوز زمان زیادی از اکران جنجالی مستند راه طی شده ساخته علی ملاقلی پور نگذشته است که حالا مستند «هاشمی زنده است» به کارگردانی علی طادی با واکنش‌ها و انتقادات بسیاری از سوی نزدیکان و خانواده آیت الله هاسمی مواجه شده است. بنا بر گفته سازندگان این مستند که پیش‌تر قرار بود در دانشگاه امیرکبیر به نمایش در بیاید با مخالفت مسئولان این دانشگاه مواجه شد و اکران نخست آن در دانشگاه تهران انجام شد، به معرفی و روایت جزئیات زندگی آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی از ابتدای نوجوانی تا فوت وی و بررسی اقداماتش بین سال‌های ۱۳۲۰ تا دی ماه ۱۳۹۵ پرداخته است. آن‌ها تاکید دارند که این مستند ضمن بررسی تاریخ معاصر کشورمان در سال‌های فعالیت هاشمی رفسنجانی، روایتگر حیات انقلابی، سیاسی و اجتماعی وی است.
اما با این وجود خانواده آیت الله نه تنها حاضر نشدند در مراسم رونمایی این اثر شرکت کنند بلکه اعلام کردند این مستندکاملا مغرضانه و حتی در بخش‌هایی اطلاعات غلط به مخاطب خود داده است. یاسر هاشمی فرزند آیت الله هاشمی در این باره معتقد است: «به نظر می‌آید که ساخت این مستند از سوی ارگان‌های خاص به صورت سفارشی ساخته شده بود که بیشتر در جهت تخریب آیت‌ا... هاشمی بود چرا که گفته شده این مستند جنبه انتقاد دارد، اما چنین موضوعی را مشاهده نکردیم چرا که جنبه انتقادی نداشت. متاسفانه صحنه‌ها، تصاویر و اطلاعات دروغ در این فیلم بسیار زیاد بود که حتی پس از مدتی مشخص شد که این فیلم از وزارت ارشاد مجوز نگرفته است. از خانواده یعنی ما دعوت کرده بودند که در مراسم پخش این مستند شرکت کنیم، اما هنگامی که از محتوای این مستند باخبر شدیم در این مراسم حضور پیدا نکردیم و با پخش آن هم به مخالفت پرداختیم.»
بخوانید: مستند جنجالی درباره آیت‌لله هاشمی
البته واکنش اعضای خانواده هاشمی تنها به اظهارات یاسر هاشمی خلاصه نمی‌شود. محمد هاشمی برادر آیت الله نیز ضمن انتقاد از این مستند عنوان کرد: «در این فیلم که عنوانش «هاشمی زنده است» و برگرفته از سخن امام خمینی (ره) بود، ابتدا حضور مرحوم آیت‌الله هاشمی در همه صحنه‌های انقلابی و اعتماد مردم و امام راحل به ایشان را نشان می‌داد، اما در مرحله بعد وارد دوران دولت سازندگی می‌شد و تحلیلی ارائه می‌داد که انحراف انقلاب از همین زمان در کشور شروع شد و بعد در دولت خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی هم همین انحراف ادامه پیدا کرد؛ در پایان این فیلم هم نتیجه می‌گیرد که ریل انحراف از انقلاب را هاشمی رفسنجانی پایه‌گذاری کرد و بنابراین هاشمی زنده است، چون انحراف زنده است؛ این از آخرین نمونه‌های تخریب شخصیت یار و یاور امام خمینی (ره) است؛ و البته تمسخر کلام امام خمینی (ره) هم هست.»
وی اضافه کرد: «من به سازندگان این فیلم که ادعا می‌کردند ۳-۲ دانشجوی ساده هستند گفتم این فیلم قطعاً بالای چند میلیارد تومان هزینه داشته و باید پرسید که این هزینه از کجا تأمین شده است؟ قطعاً جریانی پشت این قضیه است که به‌دنبال تخریب اندیشه و تفکر هاشمی است؛ اینان می‌خواهند در سال‌های بعد، بلایی که با نام هاشمی به سرشان آمد و توسط مردم کنار گذاشته شدند، دیگر بر سرشان نیاید و لذا تخریب اندیشه و شخصیت مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را شدت بخشیده‌اند.»
بخوانید: چرا «راه طی شده» جنجالی شد
همین انتقادات موجب شد که سازندگان این مستند نیز در مقام پاسخگو بربیایند و علی طادی در این باره اظهار کرد: «تفاوت نگاه خودم و افرادی مانند خانواده آیت‌الله‌هاشمی را می‌پذیرم، اما وقتی به یک اثر نقدی وارد می‌شود، باید همراه با مصداق باشد. خانواده آیت‌الله‌هاشمی می‌گویند که این مستند تحریف تاریخ است، پر از دروغ است، واقعیت را جعل کرده است و...ای کاش بگویند دقیقا کجای مستند تحریف است؟ دقیقا اشاره کنند که فلان بخش که فلان مسأله را نشان می‌دهد، دروغ است و واقعیت ندارد. نمی‌شود که دائم بگویند دروغ است، اما نگویند دقیقا کدام بخش دارد دروغ می‌گوید. این یک مستند آرشیوی است و براساس مدارک و شواهد تاریخی ساخته شده است، آن‌ها می‌گویند تاریخ را جعل کرده است، خب بگویند کجای مستند این کار را کرده است. اینکه من از یک کاری خوشم نیاید یا با تصور من متفاوت باشد یک چیز است و اینکه بگویم دروغ و تحریف است، چیز دیگری است. می‌توانند خیلی راحت بگویند به مذاق ما خوش نیامده، اما نباید بی‌اخلاقی کنند و تهمت بزنند.»
او ادامه داد: «ما یک جلسه چهار ساعته با آقای محمد هاشمی، یاسر هاشمی و خانم فاطمه هاشمی داشتیم و در این چهار ساعت از مجموع صد دقیقه مستند، چهل دقیقه هم پیش نرفت؛ چون به هیچ‌وجه هیچ بخشی را قبول نمی‌کردند؛ حتی در مورد بخش‌هایی که به نکات مثبت کارنامه آقای هاشمی پرداخته بود، هم راضی نبودند و می‌گفتند در این مورد کم توضیح دادید. ما که نمی‌خواستیم مستند تبلیغاتی برای ایشان بسازیم؛ مستند تاریخی به همه جوانب می‌پردازد. البته جلسه با احترام و به خوبی و خوشی تمام شد؛ اما نتیجه‌ای گرفته نشد و حمله‌ها هم ادامه پیدا کرد.»
البته تمام ماجرا به اظهارات طرفین خلاصه نمی‌شود. نکته قابل توجه موسسه‌ای است که ساخت این مستند را برعهده داشته است و علی رقم اینکه طادی تاکید دارد این یک موسسه عریض و طویلی نیست و کل خرج ساخت مستند به همراه سود مورد نظرش از طریق فروش به دانشگاه‌ها برای اکران و همین‌طور توزیع اینترنتی برمی‌گردد، اما سابقه این موسسه هم در نوع خود قابل توجه است. زیرا با نگاهی به فعالیت‌های آن با اثری مواجه می‌شویم که با حمایت و سفارش موسسه موج ساخته شد و است آن «آقای نخست وزیر» است که ان هم با حواشی و انتقاد‌های بسیاری مواجه شده بوده و مشابه همین صحبته‌ها که در خصوص «هاشمی زنده است» درباره آن نیز گفته شده بود.
بخوانید: اعتراض فرزند آیت‌الله منتظری به صدا و سیما
نکته قبل توجه دیگر که شاید نسبت به باقی مسائل از اهمیت بیشتری برخوردار است، پدیده ساخت مستند زندگی شخصیت‌های برجسته سیاسی است که طی سال‌های اخیر بسیار رواج پیدا کرده و همه آن‌ها با انتقاد‌های فراوانی مواجه شده‌اند. «من روحانی هستم»، «راه طی شده»، «قائم مقام»، «من تکنوکرات هستم»، «مصاف»، «آقای نخست وزیر» و حالا «هاشمی زنده است» به عقیده بسیاری همه این مستند‌ها از دو مشکل عمده برخوردار بودند. یکی طرح موضوعات غیرمستند و غیرواقعی و دیگری تحریف روایت‌ها است. به عقیده آن‌ها در بخش‌هایی از این مستندات یا برخی از واقعیت حذف یا کمرنگ می‌شود تا معنا و محتوای روایت‌ها تغییر کند یا اینکه برداشت‌های یکسویه از وقایع و تحولات سعی در القای روایتی خاص دارند.
به عنوان مثال عمادالدین باقی از افراد نزدیک به آیت الله منتظری بعد از پخش مستند «قائم مقام» معتقد بود که این فیلم حدود ۵۰ مورد خلاف واقع، دروغ، تحریف، کتمان عمدی حقیقت داشته است. البته این روند در دو مستند من روحانی هستم و پرزیدنت آکتور سینما به مراتب بیشتر بود. زیرا در این دو مستند، سازندگان از یک سو سابقه رئیس جمهور را نشانه گرفته بودند و از سوی دیگر سیاست‌های خارجی دولت را به سیاست‌های گورباچف قبل از فروپاشی شوروی تشبیه کرده بودند؛
بنابراین به نظر می‌رسد یک جریان خاص در کشور با استفاده از روابط و امکانات خود سعی در تولید فیلم‌های مستند در خصوص چهره‌های سرشناس جریان رقیب مانند بازرگان، آیت الله منتظری، آیت الله هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی و... دارد تا از این طریق اهداف سیاسی خود را دنبال کند. زیرا به وضوح مشخص است که دسترسی به این اطلاعات برای عموم سازندگان مستند امکان پذیر نیست و برخی موسسات سعی دارند با استفاده از همین مسئله اهداف خاصی را دنبال کنند.
که اینجور خانواده مرحوم هاشمی ناراحت شده اند و انتقاد بدون سند و بدون اشاره به جزئیات کردند!
بسیار هم عالی است!