موج کنسرت و شوهای سرگرم‌کننده در راه عربستان سعودی

شاهزاده‌های جوان عربستان در مسیر دگردیسی خبرسازی که مدتی است در آن گام گذاشته‌اند، قدمی قابل توجه برداشتند؛ نه با برگزاری کنسرت ماریا کری یا دادن اجازه رانندگی به زنان. بلکه با یک سری تفاهم‌نامه‌های مهم با شرکت‌های مختلف صنعت سرگرمی در بریتانیا.

به گزارش بی بی سی، ترکی آل شیخ، یار غار محمد بن سلمان که در جریان تحولات اخیر در عربستان سعودی به عنوان رئیس "اداره کل سرگرمی" انتخاب شد، در سفرش به لندن، مجموعه‌ای تفاهم‌نامه با شرکت‌های بزرگ امضا کرد تا از تئاترهای موزیکال معروف جهان، تا نمایش‌های باپرستیز شعبده‌بازی و نمایشگاه‌های آموزشی و فستیوال‌های خودرو، همه روزی از "سرزمین وحی" سر دربیاورند.

در تبلیغاتی که رسانه‌های رسمی عربستانی مبلغ آن هستند، این کشور در تلاش است تا به یکی از چهار کشور اصلی سرگرمی در قاره آسیا تبدیل شود؛ ماموریت دشواری که اجرایش نیازمند رقابت با کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی، سنگاپور، اندونزی، مالزی، هنگ‌کنگ و حتی امارات متحده عربی و قطر خواهد بود.

این در حالی است که عربستان سعودی همچنان با اتهامات بیشمار نقض حقوق بشر - به ویژه تبعیض سیستماتیک علیه زنان - روبه‌رو است و تعدادی از فعالان حقوق زنان در این کشور، زندانی هستند. به همین دلیل نیز عموما همزمان با برگزاری رویدادهای فرهنگی - هنری مانند کنسرت خواننده‌های غربی، کمپین‌هایی مدنی درباره سرکوب جامعه مدنی در عربستان به راه می‌افتد.

جزییات قراردادهای جدید چیست؟
ترکی آل شیخ با شرکت‌های مختلفی قرارداد و یادداشت تفاهم امضا کرده و هر کدام از این شرکت‌ها، در حوزه خاصی فعالند.

مهم‌ترین‌شان شاید شرکت "فلایینگ میوزیک" باشد؛ یک شرکت جهانی تهیه‌کننده تئاتر. قرارداد با این شرکت بدین معناست که احتمالا تئاتر موزیکال "تریلر" از جمله آثاری خواهد بود که در عربستان سعودی اجرا خواهد شد. "تریلر" یکی از موزیکال‌های بسیار موفقی است که از یک دهه قبل در محله معروف "وست اند" در لندن بر روی صحنه است.

نکته مهم‌تر اما این است که تمامی قطعات موجود در "تریلر" آثار مایکل جکسون یا گروه جکسون فایو هستند. این آثار در جریان این تئاتر، همراه با رقص‌های گروهی رقصنده‌های زن و مرد اجرا می‌شوند.

شرکت سرگرمی "ورکس" یکی دیگر از شرکتهای طرف قرارداد عربستان است که با آثاری مانند شوی سرگرم کننده "شعبده باز" به موفقیت جهانی دست پیدا کرده. این مقام عربستانی قراردادی هم با داینامو، شعبده‌باز معروف بریتانیایی امضا کرده است.

ترکی آل شیخ همچنین با شرکت "سینما لونا" هم قراردادی امضا کرده که کارش ساختن سینماهای روباز است و در حال حاضر، یکی از اصلی‌ترین پیمانکاران برای نصب و راه‌اندازی اسکرین‌های عظیم در بریتانیاست. این شرکت قرار است که در عربستان مجموعه‌ای از سینماهای روباز را افتتاح کند.

یک آموزشگاه رانندگی مخصوص زنان در عربستان

در کنار این برنامه‌ها که عموما شوهای عامه‌پسند را اجرا خواهند کرد، این مقام عربستانی یادداشت تفاهمی نیز با شرکت آموزشی "هزار و یک اختراع" امضا کرده که یک بنیاد غیرانتفاعی برای یادآوری دستاوردهای مسلمانان در دورانی است که "غرب" دچار عقب‌ماندگی قرون وسطا بود، اما دنیای اسلام، روزگار شکوفایی و رشد را تجربه می‌کرد.

قراردادهایی برای نمایشگاه‌های علوم در نقاط مختلف، تهیه برنامه‌های تلویزیونی برای عربستان توسط شبکه‌هایی مانند شبکه "هیستوری" (تاریخ)، برپایی فستوال فراری توسط این کارخانه خودروسازی ایتالیایی، برپایی نمایشگاه‌های بازی‌های کامپیوتری و حتی بردن نمایشگاه‌هایی مانند موزه تجاری "مادام توسو"، همه از جمله اقداماتی بود که این مقام عربستانی در همین سفر اخیر به لندن مقدماتش را انجام داد.

در بیانیه‌ای که روز پنج‌شنبه توسط اداره کل سرگرمی عربستان منتشر شده، آمده که این قراردادها با هدف غنی‌کردن صنعت سرگرمی در عربستان و جذب چهره‌های حرفه‌ای این صنعت، امضا شده‌اند.

در طرح "چشم‌انداز ۲۰۳۰" که نقشه راه توسعه عربستان در دهه پیش رو محسوب می‌شود، درآمدی حدود چهار میلیارد دلار در سال برای صنعت سرگرمی این کشور پیش‌بینی شده که به نوشته رسانه‌های عربستانی می‌تواند ۷۰ هزار شغل جدید در این کشور ایجاد کند.

زندگی دوگانه عربستان سعودی
قراردادهای تازه، ادامه تحولی است که مدتی است در عربستان آغاز شده. این کشور در سال‌های اخیر همزمان با تغییر سیاست خارجی و اتخاذ مواضعی رادیکال‌تر نسبت به گذشته، طرح بزرگی نیز برای اصلاحات اقتصادی در دستور کار دارد و همچنین در تلاش است تا ضمن باز کردن درهایش به روی فرهنگ و هنر و سرگرمی‌های غربی، چهره جهانی خود را ترمیم کند.

در چهار دهه اخیر، سخت‌گیری قابل‌توجه برای اجرای قوانین اسلامی به بخش مهم هویت عربستان سعودی بدل شده بود؛ سخت‌گیری قابل توجهی که همزمان با اوج‌گیری اسلام‌گرایی رادیکال ضد سعودی در عربستان، به عنوان پادزهر تندروی مذهبی اجرا می‌شد و حالا گویی دیگر نیازی به آن نیست.

چهره تازه عربستان که به ولایت‌عهدی محمد بن سلمان، فرزند ملک سلمان گره خورده، با یک کمپین روابط عمومی در رسانه‌های دنیا و تیترهایی مانند "آزاد شدن رانندگی زنان در عربستان" یا "کنسرت ماریا کری در عربستان" در آمیخت تا نوید دهنده اصلاحاتی جدی در این کشور مهم عربی باشد.

اما آنچه این اصلاحات را به شمشیری دولبه برای خوش‌نامی عربستان و ولیعهد خبرسازش تبدیل کرده، فرصتی است که برای فعالان حقوق بشر فراهم می‌کند تا صدای انتقادشان را بلند کنند. در جریان آخرین نمونه که کنسرت ماریا کری در کنار ستاره‌های دیگر مانند شان پال و دی جی تیستو بود، فعالان حقوق بشر این خواننده آمریکایی را تحت فشار قرار دادند که از رفتن به عربستان خودداری کند.

لجین الهذلول (نفر سمت راست)، از جمله فعالان زندانی است. او در سال ۲۰۱۶ برای شرکت در نشستی درباره حقوق زنان به بریتانیا سفر کرده بود و در این عکس در کنار فاطمه بوتو، مری رابینسون و مگان مارکل دیده می‌شود

منتقدین یادآوری می‌کردند که در عربستان همچنان ۱۱ تن از چهره‌های اصلی فعال حقوق زنان در زندان هستند؛ فعالانی مانند لجین الهذلول که به گفته خانواده‌اش در ماه‌های اخیر در زندان با شکنجه‌های گوناگون از جمله آزار جنسی روبه‌رو بوده. پدر و مادر این فعال مدنی اخیر به رسانه‌ها گفتند که در آخرین ملاقاتشان، او گفته که به شکل مرتب شلاق می‌خورد، با شوک الکتریکی شکنجه می‌شود و در زیرزمینی به نام "اتاق وحشت" با آزار جنسی روبه‌رو است.

در نامه‌ای که ولید الهذلول، برادر این زندانی عربستان به شکل سرگشاده خطاب به ماریا کری نوشت، از او خواست که وقتی در عربستان به روی صحنه می‌رود، خواستار آزادی او شود تا چه بسا صدای اعتراض این خانواده شنیده شود.

البته ماریا کری در نهایت بی‌توجه به انتقادها برنامه‌اش را در یک تفرجگاه ساحلی، جایی بین مکه و مدینه اجرا کرد و مدیر روابط عمومی‌اش، این اجرا را گامی مثبت در مسیر حذف جداسازی جنسیتی و فرصتی روبه جلو توصیف کرد.

مساله نقض گسترده حقوق زنان در عربستان که موجب شده همچنان این کشور هدف انتقادهای تند قرار بگیرد یا فعالانش به سختی تلاش کنند و به زندان بیافتند، مجموعه‌ای قوانین هستند که هنوز اجرایشان در این کشور متوقف نشده و همگی ابعادی ضدزن دارند. از آن جمله قوانین مربوط به سرپرستی زنان توسط مردان، محدودیت‌ها برای لباس و آرایش، ارتباط با مردان نامحرم و همچنین ورزش کردن در امکان عمومی، از جمله این محدودیت‌ها هستند.