فرارو- در پی اجرای گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران، اکثر رسانه‌های منطقه به تحلیل و بررسی اقدامات جدید این کشور پرداختند.
به گزارش فرارو، روز یکشنبه، ایران
توقف اجرای یکی دیگر از تعهدات هسته‌ای را به طور رسمی اعلام کرد. بر اساس گام دوم کاهش تعهدات، ایران دیگر خود را ملزم به رعایت سقف غنی‌سازی اورانیوم ۳.۶۷ درصدی نمی‌داند. مقامات ایران فعلا اعلام کرده‌اند سطح غنی‌سازی اورانیوم را به پنج درصد می‌رسانند، اما ممکن است در آینده به سطوح بالاتری برسد.
تقریبا تمام اعضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و آمریکا از اقدام جدید ایران ابراز نگرانی کردند و خواستار حل مشکل به شکل دیپلماتیک شدند. برخی کشورهای عربی که از هر فرصتی برای انتقاد از سیاست ایران استفاده می‌کردند، این بار به طرز عجیبی سکوت اختیار کردند و واکنش خاصی نسبت به افزایش درصد غنی‌سازی ایران نشان ندادند. با این حال، رسانه‌های آنها به طور گسترده تحولات مرتبط با ایران را پوشش دادند. در این میان، اسرائیل یک استثناست. در واقع، واکنش اسرائیل به گام دوم کاهش تعهدات ایران از همه طرف‌ها، حتی آمریکا، تندتر بود. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، با ادعای اینکه اقدام جدید ایران در زمینه افزایش سطح غنی سازی اورانیوم به پنج درصد، «خیلی، خیلی خطرناک» است، از سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا خواست که تحریم‌ها را سریعا علیه ایران اعمال کنند. بعضی رسانه‌های اسرائیلی واکنش اروپا به ایران را به اندازه کافی قوی ندانستند و از آن انتقاد کردند.
رسانه‌های نزدیک به عربستان و امارات، در پوشش اخبار اقدامات هسته‌ای ایران تقریبا خط واحدی را دنبال کردند که بر «تقبیح» گام‌های هسته‌ای ایران استوار است. به طور کلی می‌توان دو محور را در این رسانه‌ها مشاهده کرد: محور اول بر این فرض مبتنی است که اقدامات هسته‌ای ایران، کشورهای اروپایی را از ایران دور می‌کند. در محور دوم ادعا می‌شود که ایران فقط از طریق امتیازدهی به آمریکا می‌تواند خودش را از فشار تحریم‌ها برهاند.
در همین رابطه، عبدالرحمن الراشد، سردبیر اسبق روزنامه الشرق الاوسط و روزنامه‌نگار نزدیک به محافل قدرت در ریاض، طی یادداشتی در همین روزنامه، در واکنش به اقدام جدید هسته‌ای ایران مدعی شد، برنامه مقابله با ایران، بر اساس ویژگی‌های روانی این کشور طراحی شده و تا به حال موفق بوده است. طبق این برنامه، اعمال تحریم بر ایران، این کشور را به سمت سرسختی و بازگشت به غنی‌سازی اورانیوم سوق می‌دهد. الراشد در توضیح این برنامه نوشت: «می‌دانیم که ایران این کار (غنی‌سازی اورانیوم) را انجام خواهد داد و (حمایت) سایر کشورهای امضاکننده توافق جامع هسته‌ای را از دست خواهد داد. (این کشورها) مجبور خواهند شد که در برابر ایران بایستند. دقیقا همین اتفاق افتاد. ایران به جای مذاکره، بر چالش‌طلبی اصرار و نقض توافق را اعلام کرد؛ به طوری که کشورهای اروپایی، چین و روسیه، آن را محکوم کردند. الآن کشورهای اروپایی مجبور هستند در اعمال تحریم‌ها علیه ایران، شریک آمریکا شوند. همچنین به دلیل فعال‌سازی پروژه هسته‌ای ایران، نقش اسرائیل در بحران، فعالتر و مهمتر شد.»
تاج الدین عبدالحق، سردبیر خبرگزاری ارم نیوز، مستقر در ابوظبی، طی یادداشتی تحت عنوان «ایران در برابر جهان»، در همین خبرگزاری، ادعا‌های الراشد را تکرار کرد. به نوشته عبدالحق، قبل از افزایش سطح غنی‌سازی، اختلاف‌نظر درباره توافق هسته‌ای به ایران و آمریکا محدود بود، اما افزایش غنی‌سازی، ایران را در برابر جهان، از جمله روسیه، چین و اتحادیه اروپا، قرار می‌دهد.
روزنامه العرب چاپ لندن و عکاظ نیز یادداشت‌های مشابهی منتشر کردند.
محور دومی که در تحلیل‌های رسانه‌های نزدیک به عربستان و امارات قابل ردیابی است، بر این نکته تاکید می‌کند که جز مذاکره و امتیازدهی به آمریکا، هیچ راهی برای رفع تحریم‌های ایران وجود ندارد. عبدالحق نیز مانند الراشد، همین محور را در یادداشت خود منعکس کرده است.
طیف دیگری از رسانه‌های عربی، که به کشور‌هایی نظیر کویت، قطر، عراق و لبنان نزدیک هستند، به شکل نسبتا بی‌طرفانه منازعه هسته‌ای ایران و غرب را بررسی کردند. این رسانه‌ها، ضمن اشاره به استدلال‌های ایران در افزایش غنی‌سازی، تلاش کردند اهداف و پیامد‌های چنین اقدامی را بررسی کنند.
روزنامه الصباح الجدید عراق در گزارشی نوشت ایران با مخالفت کردن با تعهداتش، ریسک ارجاع پرونده هسته‌ای خود به شورای امنیت سازمان ملل را به جان می‌خرد. روزنامه القبس کویت نیز از قول منابع آگاه، به همین نکته اشاره کرد. این منابع در گفتگو با القبس مدعی شدند ایران، «بازی بسیار خطرناکی» را آغاز کرده است که به یکی از این دو سناریو ختم خواهد شد: ۱- فروپاشی توافق هسته‌ای و افزایش سطح تنش‌ها در منطقه. ۲- موفق شدن اروپا در پیدا کردن راهی برای فروش نفت ایران. منابع القبس ادعا کردند سناریوی اول محتمل‌تر است.
روزنامه العرب قطر نیز طی یادداشتی به قلم عادل عبدالله المطیری، با بیان اینکه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اشتباه بود، نوشت ایران به تدریج از توافق هسته‌ای دور می‌شود. المطیری معتقد است آمریکا مقصر کاهش تعهدات ایران است و اگر دونالد ترامپ سیاستش را در برابر ایران اصلاح نکند، تبعات وخیمی وجود خواهد داشت.
روزنامه العربی الجدید، در گزارشی از تهران، به واکاوی ابعاد گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران پرداخت. این روزنامه با بیان اینکه ایران سیاست «صبر راهبردی» را کنار گذاشته است، مدعی شد اقدامات جدید ایران به طوری طراحی شده‌اند که باعث تشدید تنش‌ها نشوند و راه دیپلماسی را هموار کنند.
در این میان، روزنامه الاخبار لبنان، نزدیک به حزب الله، به طور ویژه به تحلیل اقدامات جدید ایران پرداخته است. این روزنامه گام دوم ایران را «استراتژی فشارهای متقابل» نامیده که ضمن ارسال پیام به طرف‌های گوناگون، پنجره دیپلماسی را باز نگه داشته است.
اغلب رسانه‌های اسرائیل نیز به پوشش لحظه به لحظه تحولات هسته‌ای ایران پرداختند. با این حال، برخی از آنها، این تحولات را تحلیل کردند. روزنامه هاآرتص، در یادداشتی به قلم تسوی بارئیل، هدف اقدام ایران را وادار کردن آمریکا و سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای به رفع تحریم‌ها دانست. به نوشته بارئیل، ایران هنوز فضایی برای مانور دارد و می‌تواند کمیت و کیفیت اورانیوم خود را افزایش دهد. این در حالی است که گزینه‌های دیپلماتیک ترامپ برای حل مشکلات با ایران رو به اتمام است. به همین دلیل، بارئیل پیشنهاد می‌کند که دولت ترامپ با ایران وارد مذاکرات شود و در حین مذاکرات، تحریم‌ها را به شکل تدریجی و در ازای امتیازگرفتن از ایران رفع کند.
روزنامه «اسرائیل هایوم»، طی یادداشتی به قلم الداد بک، به شدت از واکنش اروپا به کاهش تعهدات هسته‌ای انتقاد کرد. الداد بک، با لحنی عصبانی، ضمن متهم کردن ایران به تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای، ابراز نگرانی اروپا از اقدامات هسته‌ای ایران را «مضحک» دانست. او مواضع اروپا در برابر ایران را «ضعیف و عاری از اصول» توصیف کرد.
محور اول بر این فرض مبتنی است که اقدامات هسته‌ای ایران، کشورهای اروپایی را از ایران دور می‌کند. در محور دوم ادعا می‌شود که ایران فقط از طریق امتیازدهی به آمریکا می‌تواند خودش را از فشار تحریم‌ها برهاند.