فرارو- غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد و هورمون‌هایی ترشح می‌کند که بر فعالیت‌های گوناگون بدن تاثیر می‌گذارند. پر کاری تیروئید (Hyperthyroidism) به شرایطی اطلاق می‌شود که غده تیروئید هورمون‌های تیروئید بسیار زیادی ترشح می‌کند. هورمون‌های غده تیروئید تیروکسین T۴ و T۳ هستند. این دو، هورمون‌های اولیه‌ای می‌باشند که مسئولیت کنترل انرژی سلول‌های بدن را برعهده دارند. غده تیروئید با ترشح این هورمون ها، متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند.
پرکاری تیروئید معمولا هنگامیایجاد می شود که غده تیروئید، بیش از میزان متوسط تترا یدوتیرونین (T۴) یا تری یدوتیرونین (T۳) یا هر دوی این هورمون‌ها را ترشح کند. در این شرایط علائمی از بیماری از جمله تپش قلب،
کاهش وزن، تعریق، عدم تحمل گرما، لرزش و بی قراری ظاهر می‌شود.
علت پرکاری تیروئید
عوامل متعددی می‌تواند موجب پرکاری تیروئید شود. بیماری گریوز (نوعی پرکاری اتوایمیون autoimmune تیروئید)، یکی از رایج‌ترین علل پرکاری تیروئید است. در حقیقت گریوز نوعی بیماری خود ایمنی است، این بیماری سبب می‌شود آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید، بیش از اندازه هورمون ترشح کنند. بیماری گریوز بیشتر در زنان در مقایسه با مردان مشاهده می‌شود. این بیماری در بین افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، بیشتر تجربه می‌شود؛ بنابراین در صورتی که خویشاوندانی دارید که به این بیماری مبتلا هستند، حتما پزشک خود را مطلع سازید.
عوامل دیگر پر کاری تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر شود:
• مصرف بیش از حد ید(یُد یک عنصر کلیدی در هورمون‌های تترا یدوتیرونین (T۴) و تری یدوتیرونین (T۳) است)
• تیروئیدیت یا التهاب تیروئید، سبب افزایش ترشح تترا یدوتیرونین (T۴) و تری یدوتیرونین (T۳) می‌شود
• تومور‌های تخمدان و بیضه‌ها
• تومور های غده هیپوفیز یا تومور‌های خوش خیم تیروئید
• مصرف بیش از اندازه تری یدوتیرونین (T۳) از طریق مکمل‌های غذایی یا دارو‌ها
ترشح زیاد هورمون‌های T۴ و T۳ می‌تواند سبب افزایش متابولیسم بدن شود. به این وضعیت پر کاری متابولیسم (hypermetabolic) اطلاق می‌شود و علائم و نشانه‌های همچون افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا و لرزش دست دارد. همچنین این احتمال وجود دارد فرد زیادی عرق کند و تحمل کمتری برای گرمای زیاد داشته باشد. پر کاری تیروئید، تغییرات حرکات روده، کاهش وزن و نا منظم شدن چرخه قاعدگی در زنان را به همراه دارد.
به طور کلی، خود غده تیروئید نیز می‌تواند به صورت متقارن یا نا متقارن متورم شود. چشمان فرد هم ممکن است بر جسته شود. این وضعیت یکی از علائم اگزوفتالمی و بیماری گریوز است.
سایر علائم پرکاری تیروئید عبارتند از:
•
افزایش اشتها• عصبی شدن
• بی قراری
•
عدم تمرکز•
ضعف عضلانی• ضربان نامنظم قلب
•
بی خوابی•
مو‌های نازک و شکننده•
خارش پوست•
ریزش مو• تهوع و استفراغ
• بزرگ شدن سینه در مردان.
علاوه بر موارد گفته شده باید بدانید که پرکاری تیروئید می‌تواند موجب فیبریلاسیون دهلیزی شود. فیبریلاسیون دهلیزی، یکی از رایج‌ترین انواع آریتمی قلبی است که می‌تواند موجب به سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب شود.
رژیم غذایی پر کاری تیروئید
۱. مصرف خوراکی‌های با پروتئین بالا
پروتئین نقش کلیدی در تسهیل روند درمان مبتلایان به پر کاری تیروئید ایفا می‌کند. اضافه کردن تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و ترکیب غلات و حبوبات در رژیم غذایی برای تامین نیاز پروتئینی پیشنهاد می‌شود.
۲. نوشیدن آب به اندازه کافی
در صورتی که فرد مشکل کلیوی یا قلبی خاصی نداشته باشد، مصرف روزانه ۳ الی ۴ لیتر آب روزانه توصیه می‌شود.
۳. پرهیز از مصرف کافئین و سیگار
مصرف تمامی مواد غذایی و نوشیدنی‌های تحریک کننده نشیر شکلات، نوشیدنی‌های کافئین دار (مانند چای و قهوه) و همچنین استعمال دخانیات باید در مبتلایان به پر کاری تیروئید محدود شود.
۴. کاهش میزان مصرف ید تا حد امکان
همانطور که می‌دانید تعدادی از مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی، دارای مقادیری ید هستند، مبتلایان به پر کاری تیروئید، باید از مصرف این قبیل مکمل‌ها و هر گونه مکمل ید خودداری کنند.
۵. ویتامین‌ها را فراموش نکنید
با توجه به افزایش نیاز بدن به ویتامین ها، استفاده از مکمل ویتامین ث، ویتامین ب. کمپلکس به ویژه ویتامین‌های B۱، B۲، و B۱۲ همراه رژیم غذایی بسیار توصیه می‌شود. به طور کلی استفاده از مولتی ویتامین و مولتی مینرال توصیه می‌شود.
این خوراکی‌ها را به رژیم غذایی تان اضافه کنید:
• نمک بدون ید
• سفیده تخم مرغ
• میوه تازه و یا کنسرو شده
• آجیل بدون نمک
• نان خانگی بدون نمک
• جو
• سیب زمینی
• عسل
• کلم بروکلی
• لوبیا
• عدس
• سبزیجات سبز برگ
• گوشت قرمز
• غلات کامل
• دانه‌های چیا
• قارچ
• دانه آفتابگردان
• سبوس
• ماهی چرب
• چربی‌های سالم
• غلات غنی شده با کلسیم
• آووکادو
مواد غذایی که باید مصرف آنها را محدود کنید:
• غذا‌های دریایی نظیر جلبک دریایی، میگو، ماهی و سوشی
• شیر و لبنیات
• پنیر
• زرده تخم مرغ
• نمک ید دار
• عدم مصرف دارو‌هایی که حاوی ید هستند مانند شربت سرفه
• گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس، بیکن و پپرونی
• کرفس، کاهو، تره فرنگی، رازیانه، هویج، خیار و شلغم
• سویا
درمان دارویی پر کاری تیروئید
۱. درمان‌های دارویی
دارو‌های ضد تیروئید مانند متی مازول (methimazole) (Tapazole)، مانع از ترشح زیاد هورمون‌های غده تیروئید می‌شوند. این دارو از درمان‌های رایج پرکاری تیروئید می‌باشد.
۲. ید رادیواکتیو
بنا به گزارش انجمن تیروئید آمریکا (American Thyroid Association)، ید رادیواکتیو به منظور درمان بیش از ۷۰ درصد بزرگ سالان مبتلا به پرکاری تیروئید استفاده می‌شود. این درمان، سلول‌هایی را که هورمون تولید می‌کنند، از بین می‌برد.
عوارض جانبی رایج درمان با ید رادیواکتیو شامل خشکی دهان، خشکی چشم، گلو درد و اختلال حس چشایی می‌شود. همچنین ممکن است مدت کوتاهی پس از درمان با ید رادیواکتیو به منظور جلوگیری از نفوذ اشعه به افراد دیگر رعایت برخی از موارد احتیاطی ضروری باشد.
۳. عمل جراحی
این احتمال وجود دارد که قسمتی یا تمام غده تیروئید فرد با عمل جراحی برداشته شود. بنابر این پس از جراحی، بیمار باید مکمل‌های تیروئیدی مصرف کند تا مانع از کم کاری تیروئید شود. کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غیر فعال بودن تیروئید سبب می‌شود هورمون‌های کمتری ترشح شوند. همچنین تعدادی از دارو‌ها نظیر پروپرانولول می‌توانند ضربان بالا قلب، تعریق، اضطراب و فشار خون بالا را کنترل کنند. در اکثر افراد، این درمان به خوبی پاسخ داده است.
