اگر کاربر شبکه‌های اجتماعی باشید، در چند روز اخیر بار‌ها و بار‌ها چهره‌های پیرشده دوستان و آشنایانتان را دیده‌اید و حتما خودتان هم وسوسه شده‌اید که اپلیکیشن FaceApp را دانلود کرده و ببینید در پیری شکل و شمایلتان چطور است. این اپلیکیشن روسی پرطرفدار که تا به حال ۱۰۰میلیون کاربر آن را از طریق فروشگاه‌های اندروید و آیفون نصب کرده‌اند، برای نخستین بار در ژانویه ۲۰۱۷ برای iOS و فوریه همان سال برای اندروید منتشر شد.
به گزارش شهروند، در همان سال فیلتر تغییر جنسیت این اپلیکیشن طرفداران زیادی پیدا کرد و اضافه کردن مدل موی جدید، اضافه کردن لبخند به چهره‌ها و تغییر جنسیت سوژه عکاسی از قابلیت این نرم‌افزار محسوب می‌شد که البته این اپلیکیشن امکان تغییر رنگ پوست را هم داشت که به دلیل اعتراضات ضدنژادپرستانه، این فیلتر توسط شرکت تولید‌کننده حذف شد. باید بدانید این تغییرات به کمک هوش مصنوعی انجام می‌شود و این اپلیکیشن یک الگوریتم از تصویر چهره گرفته و با انطباق آن براساس سایر عکس‌ها، عکس جدید را تولید می‌کند و حالا دو‌سال پس از روی کار آمدنش نسخه پیری و جوانی طرفداران بسیاری پیدا کرده و از سلبریتی‌ها تا سیاستمداران در کنار مردم عادی به پیر کردن چهره‌شان می‌پردازند و حتی محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات هم در اینستاگرامش عکسی از جوانی و پیری‌اش منتشر کرده است.
اما آن‌چه استفاده از این اپلیکیشن را به فاز جدیدی وارد کرد، صحبت از جاسوس خواندن این اپلیکیشن و استفاده از اطلاعات شخصی کاربران و بهره‌برداری از آن برای مقاصد مشخص بود که نگرانی بسیاری از استفاده‌کنندگان را در پی داشت. کار به جایی کشید که چک شومر، رهبر اقلیت در مجلس سنای ایالات متحده پیشنهاد کرد تا اداره تحقیقات فدرال (FBI) در زمینه «خطرات» این اپلیکیشن به امنیت ملی و حریم خصوصی افراد تحقیق کند.
این سناتور آمریکایی در نامه‌ای به پلیس فدرال گفته است: «موقعیت اپلیکشین FaceApp در روسیه سوالاتی را به میان میاورد که این اپلیکیشن چگونه و چه زمانی معلومات شهروندان آمریکا را به دسترس دیگران و حکومت‌های خارجی قرار خواهد داد و نگرانی عمیقی وجود دارد که قدرت‌های خارجی متخاصم که به گونه فعال درگیر جنگ سایبری علیه ایالات متحده‌اند، به معلومات حساس شهروندان آمریکایی دسترسی پیدا کنند.» پس از آن بود که فیس‌اَپ اعلام کرد اگرچه مرکزش در شهر سن‌پترزبورگ است، اما در جا‌های مختلف دنیا دفتر دارد و سرور‌های فیس‌اَپ هم در آمریکا هستند.
آن‌چه کاربران نادیده گرفته‌اند
کاربران این اپلیکیشن هم مانند بسیاری دیگر از اپ‌ها، عموما بدون توجه به قوانین نوشته شده، اقدام به نصب و استفاده از آن کرده‌اند. درحالی‌که یکی از نکات مطرح‌شده استفاده تجاری فیس‌اَپ از عکس‌های کاربران و قیدشدن این مسأله در مقرارت و شرایط استفاده از اپلیکشن است. مقرراتی که اغلب کاربران بدون خواندن با آن موافقت می‌کنند. این نکته البته در استفاده از اپ‌های دیگر هم رایج است. چنانچه لانسی اولانوف، سردبیر سایت تکنولوژی «لایف‌وایر»، در واکنش به این نگرانی برای مثال به مقررات توییتر اشاره و یادآوری کرده که «دقیقا مشابه چنین شرایطی» را دارد و البته کاربران مختلفی در جهان از آن استفاده می‌کنند.
حالا بد نیست به بخشی از این مقررات نادیده گرفته شده، بپردازیم که از آن جمله شرایط استفاده از این اپ است. درواقع کاربر با نصب این اپلیکیشن به شرکت سازنده‌اش اجازه می‌دهد از تصویر، نام، صدا، شباهت و هویتش استفاده تجاری کند و عملا حق شکایت از این شرکت هم از فرد سلب می‌شود. نکته تعجب‌برانگیز دیگر در بخشی با عنوان «چگونه ما اطلاعات شما را ذخیره می‌کنیم؟» مطرح شده. در این بخش از قوانین آمده که FaceApp هیچ‌گونه تضمینی درباره امنیت اطلاعاتی که به اشتراک می‌گذارید، ندارد و همچنین نمی‌تواند چنانچه اطلاعات در دسترس نیست، افشا شده، تغییر کرده یا از بین رفته کاری انجام دهد. در دیگر بخش از قوانین این اپ آمده از لحظه‌ای که از موبایلتان استفاده می‌کنید، اجازه دسترسی، انتخاب و نظارت بر دستگاهتان برای این اپلیکیشن یا نفر سوم فراهم می‌شود.
نفر سومی که همچنان مشخص نیست کیست؟
هرچند خواندن قوانین نصب و استفاده از این اپلیکیشن این نکته را به ذهن برساند که اکثر اپ‌ها همین‌طورند و استفاده از سیستم‌های هوشمند تبعاتی از این دست را در پی دارد، اما این اپلیکیشن با توجه به خدماتی که ارایه می‌دهد، اطلاعات زیادی می‌خواهد و همین هم توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. نکته‌ای که باید در آینده شاهد تبعاتش بود.
