چه افرادی به آمپول ویتامین ب ۱۲ نیاز دارند و فواید آن برای سلامتی چیست؟

 

آمپول های ویتامین B۱۲ مکمل تزریقی است که می‌توانند به منظور درمان کمبود ویتامین B۱۲ تجویز شوند.

کمبود در این ماده مغذی ممکن است سبب بروز مشکلات متعددی برای سلامتی شود از خستگی گرفته تا تغییرات عصبی موقت.

این مقاله به اهمیت حفظ سطح مناسب از ویتامین B۱۲ اشاره دارد، به اضافه بررسی فواید و خطرات مربوط به آمپول ویتامین B۱۲.

ویتامین B۱۲ یک ویتامین ضروری محلول در چربی می‌باشد که نقش اساسی در بسیاری از عملکرد‌های بدن دارد، از جمله:

• سنتز DNA
• تولید انرژی
• سلامت سلول‌های عصبی
• تشکیل گلبول‌های قرمز خون
• عملکرد عصبی

ویتامین B۱۲ در بسیاری از مواد غذایی موجود است (به ویژه منابع حیوانی) که به ملکول‌های پروتئین غذا‌ها متصل می‌شوند.

ویتامین B۱۲ در هنگام هضم از پروتئین جدا می‌شود و جذب جریان خون می‌شود.

اسید معده کافی برای آزاد کردن ویتامین از پروتئین مورد نیاز است و ماده‌ای به نام فاکتور طبیعی برای قطعی شدن جذب آن، ضروری است.

افرادی که قادر به جذب میزان کافی از ویتامین B۱۲ نیستند احتمالا مبتلا به کم خونی خطرناک باشند که یکی از انواع کم خونی است و به کمک کمبود فاکتور طبیعی مشخص می‌شود.

میانگین مصرف روزانه ویتامین B۱۲ که توسط سازمان تغذیه آمریکا توصیه شده، ۲/۴ میکروگرم (mcg) برای مردان و زنان بالای ۱۴ سال است. زنان باردار و شیرده به میزان بیشتری نیاز دارند که به ترتیب ۲/۶ و ۲/۸ میکروگرم (mcg) است.

 

---

آمپول‌های ویتامین B۱۲
علاوه بر جذب ویتامین B۱۲ از منابع غذایی، ممکن است ویتامین B۱۲ را از طریق نسخه تولید شده مواد مغذی که به نام سیانوکوبالامین (Cyanocobalamin) شناخته می‌شود، به دست آورید.

آمپول‌های ویتامین B۱۲ حاوی میزان بالایی از سیانوکوبالامین هستند. این آمپول‌ها که هم توسط خود فرد و یا تجویز یک پزشک قابل تهیه هستند، می‌توانند به سرعت ویتامین B۱۲ مورد نیاز فرد را تامین و جبران کند.

سیانوکوبالامین بصورت مایع، قرص یا کپسول موجود است. تعدادی از مواد غذایی نظیر غلات و شیر غیر لبنی و ماست‌ها را می‌توان با ویتامین B۱۲ غنی کرد.

در حالی که مکمل‌های ویتامین B۱۲ و غذا‌های غنی شده با این ویتامین به راحتی در دسترس هستند، اما آمپول ویتامین B۱۲ تنها در صورت تجویز توسط پزشک قابل دسترسی است، در نتیجه همیشه تشخیص بالینی ضروری است.

مهم است توجه داشته باشید که کمبود سطح نرمالی این ویتامین در اکثر افراد بالغ سالم مسئله‌ای نادر است، زیرا کبد انسان قادر است به اندازه چندین سال ویتامین B۱۲ مورد نیاز را ذخیره کند.

اگرچه تعدادی از افراد بیشتر از دیگران در معرض کمبود این ویتامین هستند و ممکن است با پزشک شان در مورد امکان استفاده از آمپول ویتامین B۱۲ صحبت کنند. افراد در معرض خطر عبارتند از:

 ۱.افراد مبتلا به علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B۱۲
هر فردی که هر یک از این علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B۱۲ یا آنمی (کم خونی) را داشته باشد باید فورا پزشک خود را در جریان بگذارد.

تعدادی از علائم و نشانه‌های رایج آن شامل موارد زیر می‌شود:

• کاهش عملکرد شناختی، نظیر مسائل مرتبط با حافظه و درک
• خستگی
• بی حالی
• یبوست
• احساس ضعف
• افسردگی یا تحریک پذیری
• سر درد
• مشکل حفظ تعادل
• زخم یا تورم زبان که ممکن است زرد کمرنگ یا خیلی قرمز باشد
• تپش قلب
• زخم‌های دهان
• تغییرات در دید

همچنین عوامل خطر زیر ممکن است احتمال بروز کمبود ویتامین B۱۲ را افزایش دهند:

• مصرف الکل
• سیگار کشیدن
• مصرف دارو‌های خاص از جمله آنتی اسید‌ها و بعضی از دارو‌های دیابت نوع ۲
• داشتن اختلال خود ایمنی مربوط به غدد درون ریز همانند دیابت یا اختلال تیروئید
• رژیم‌های غذایی گیاهی و وگان‌ها
• اختلالات گوارشی خاص همانند بیماری کرون
• سالخوردگی
• افراد مبتلا به مشکلات گوارشی

سیستم گوارشی که عملکرد مطلوبی ندارد ممکن است از آزاد شدن ویتامین B۱۲ یا جذب آن جلوگیری کند. از همین رو، افراد مبتلا به اختلالاتی همچون بیماری سلیاک و بیماری کرون ممکن است در مقایسه با سایر افراد در معرض خطر کمبود ویتامین B۱۲ باشند.

افرادی که سابقه جراحی گوارشی داشته اند از جمله جراحی به منظور کاهش وزن، ممکن است دچار کمبود سلول‌های ضروری برای ترشح اسید معده و فاکتور طبیعی شده باشند که در این صورت، این احتمال وجود دارد که برای جذب ویتامین B۱۲ مشکل داشته باشند.

آمپول ویتامین B۱۲ بیش از مکمل‌های خوراکی، برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند، مفید است، زیرا مواد تزریقی بیشتر از این قسمت‌ها عبور می‌کنند.

۲. افراد سالخورده
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کمبود ویتامین B۱۲ در افراد بالای ۶۵ سال در مقایسه با افراد کمتر از این سن بیشتر دیده می‌شود.

افراد سالخورده ممکن است به بیماری‌هایی مبتلا باشند که با کاهش تولید اسید معده از جمله التهاب در معده (گاستریت آتروفیک) مرتبط هستند.

علاوه بر این، نا کافی بودن اسید معده می‌تواند از رشد باکتری‌های خاصی در روده که از B۱۲ تامین می‌شوند را تحریک کند و سبب کاهش ویتامین در بدن شود.

موسسه پزشکی پیشنهاد می‌کند که بزرگسالان بالای ۵۰ سال بهتر است نیاز ویتامین B۱۲ خود را با غذا ها، آمپول ویتامین B۱۲ یا مکمل‌های دیگر جبران کنند، زیرا این فرم راحت‌تر از B۱۲ طبیعی جذب بدن می‌شوند.

۳.گیاهخواران و وگان‌ها
همانطور که می‌دانید ویتامین B۱۲ به طور عمده در ماهی، گوشت، تخم مرغ و لبنیات یافت می‌شود افرادی که این غذا‌ها را مصرف نمی‌کنند در معرض کمبود B۱۲ هستند و ممکن است به طور منظم از آمپول ویتامین B۱۲ یا مکمل‌های دیگر استفاده کنند.

تحقیقات منتشر شده در مجله اروپایی تغذیه بالینی نشان می‌دهد که گیاهخواران و بعضی از تعدادی از وگان‌ها میزان کمتری از ویتامین B۱۲ را در مقایسه با سایر افراد دارند.

از ۲۳۲ مورد مطالعه شده، نیمی از آن‌ها دچار کمبود ویتامین B۱۲ بودند. این کمبود تنها در ۷ درصد وجترین‌ها مشاهده شد و در تنها یک درصد در همه چیز خواران.

زنان وگان یا وجترینی که باردار هستند باید در مورد مصرف مکمل یا غذا‌های غنی شده مراقب باشند، زیرا ویتامین B۱۲ از طریق جفت و شیر مادر به جنین منتقل می‌شود.

نوزادانی که کمبود ویتامین B۱۲ دارند احتمالا دچار مشکلات عصبی شدید و دائمی شوند.

چندین دلیل برای تزریق آمپول ویتامین B۱۲ باید وجود داشته باشد، از جمله:

واضح‌ترین مزیت دریافت آمپول ویتامین B۱۲ درمان کمبود ویتامین B۱۲ و جلوگیری از علائم مرتبط با آن است.

علاوه بر این، آمپول ویتامین B۱۲ خطر تعدادی از اختلالات مربوط به کمبود ویتامین B۱۲ را کاهش می‌دهد، از جمله:

• ابتلا به بیماری قلبی
• اختلالات عصبی
• مشکلات هماهنگی (ataxia)
• نوروپاتی محیطی
• کاهش بینایی
• نا باروری (البته این مشکل معمولا با جبران B۱۲ بر طرف می‌شود)
• نقص لوله عصبی در جنین مادران مبتلا به کمبود B۱۲

آمپول ویتامین B۱۲ از معده عبور می‌کند و مستقیما داخل جریان خون جذب می‌شود؛ بنابراین برای افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند از جمله افراد سالخورده‌ای که فاکتور طبیعی معده را ندارند، گزینه مناسبی نسبت به سایر مکمل‌های خوراکی هستند.

---

بیشتر بخوانید: راهنمای مصرف درست ویتامین‌ها

---

• افزایش انرژی 
یکی از مهم‌ترین فواید ویتامین B۱۲ تقویت انرژی است؛ بنابراین در صورتی که احساس خستگی می‌کنید و مطمئن نیستید که علت آن چیست، این احتمال وجود دارد که ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ (کوبالامین) باشد. این ویتامین محلول در آب به تشکیل گلبول قرمز خون به منظور پیشگیری در مقابل نوعی از کم خونی که ممکن است موجب بروز احساس خستگی و ضعف در فرد شود شود، کمک می‌کند. از پزشک خود بخواهید تا سطح ویتامین B۱۲ شما را بررسی کند. در صورتی که میزان آن کم است بهتر است که جذب آن را افزایش دهید. ویتامین B۱۲ به طور طبیعی در تعداد زیادی از فراورده‌های حیوانی همچون ماهی، گوشت، مرغ، تخم مرغ، شیر و سایر محصولات لبنی وجود دارد به علاوه غذا‌های غنی شده نظیر غلات صبحانه، مخمر غنی شده و بعضی از شیر‌های گیاهی (مانند شیر بادام و شیر سویا).

• افزایش سلامت قلب
لیز ویناندی (Liz Weinandy)، متخصص تغذیه در دانشگاه Wexner می‌گوید: "نقش ویتامین B۱۲ در تقویت سلامت قلب ممکن است نادیده گرفته شود، اما واقعا ضروی است". ویتامین B۶، B۱۲ و اسید فولیک همگی موجب کاهش هموسیستئین می‌شوند. هموسیستئین پروتئینی است که می‌تواند در خون ساخته شود و به دیواره‌های سرخرگی صدمه برساند، از این رو نقش مهمی در بروز بیماری‌های قلبی ایفا می‌کند. زمانی که B۱۲ کم است، این عمل بخوبی انجام نمی‌شود، که خود به معنی افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی است.

 

• سلامت سیستم عصبی
دانا گرین (Dana Greene) متخصص تغذیه می‌گوید: ویتامین B۱۲ برای سیستم عصبی فواید و اثرات مستقیمی دارد که آن را در حالت مطلوب خود نگه می‌دارد، هنگامی که این ماده غذایی در بدن شما کاهش پیدا می‌کند، ممکن است متوجه احساس فرو رفتن سوزن و یا تیر کشیدن بصورت خیلی شدید یا بی حسی در دست‌ها یا پا هایتان شوید. این شرایط معمولا ناشی از کم خونی است، اما همیشه هم اینچنین نیست. دکتر گرین اضافه می‌کند، ویتامین B۱۲ به تولید غلاف چربی (میلین) که اطراف سلول‌های عصبی را احاطه کرده، حفاظت می‌کند. زمانی که ویتامین B۱۲ در بدن کاهش پیدا کند، سلول‌های عصبی قادر به انجام وظیفه خود نیستند.

 

• پیاده روی و حرکت
سوزن سوزن شدن و بی حسی می‌تواند جزو اولین نشانه‌های آسیب عصبی مربوط به B۱۲ باشد، اما در صورتی که بدون اهمیت دادن به آن ادامه پیدا کند ممکن است مسیر شما را تغییر دهد. دکتر گرین می‌گوید: این امر می‌تواند در برخی مواقع بر تعادل فرد تاثیر بگذارد و به احتمال قوی سبب سقوط شخص شود. "این یکی از جزئی‌ترین مسائل برای اصلاح کردن است بنابراین در ین صورت دیگر می‌توانیم هر گونه کاهش کیفیت زندگی که با مشکلات حرکتی و سقوط کردن اتفاق می‌افتد، جلوگیری کنیم".

 

• سلامت دهان
نشانه‌های زیادی روی زبان وجود دارد که می‌تواند میزان سلامتی هر فرد را آشکار سازد و کمبود ویتامین B۱۲ یکی از آن‌ها است. کمبود خفیف نیز ممکن است سبب التهاب زبان (glossitis) شود. گرین می‌گوید: این وضعیت دردناک می‌تواند بر غذا خوردن و صحبت کردن فرد تاثیر بگذارد.

 

• بینایی
یکی دیگر از مزایای مهم ویتامین B۱۲ تاثیر آن بر روی بینایی است و کمبود ویتامین B۱۲ معمولا مربوط به آسیب سیستم عصبی است که تحت تاثیر عصب بینایی قرار دارد که به چشم می‌رسد. ویناندی اضافه می‌کند، ویتامین B۱۲ در مواد غذایی حیوانی همچون گوشت، مرغ، ماهی و محصولات لبنی یافت می‌شود. در صورتی که این غذا‌ها را دوست ندارید و یا گیاهخوار هستید، مصرف خوراکی‌های فرآوری شده با ویتامین B۱۲ یا مکمل‌های آن را توصیه می‌کنیم.

 

• تقویت حافظه
تعدادی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمبود ویتامین B۱۲ با زوال عقل و مشکلات مربوط به حافظه ارتباط دارد، اما دقیقا مشخص نیست که آیا مکمل‌ها می‌توانند به پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها کمک کنند. ارتباط بالقوه آن‌ها ممکن است در نتیجه سطوح بالای هموسیستئین در خون باشد، اما بنا به گزارش سازمان مکمل‌های غذایی آمریکا، اتخاذ هر گونه نتیجه‌ای در این باره خیلی زود است.

 

• درخشش و زیبایی پوست
افرادی که دچار کمبود ویتامین B۱۲ هستند در اغلب مواقع رنگ پریده هستند یا رنگ پوستشان به (زردی) می‌زند. دکتر گرین می‌گوید: اختلال در تولید گلبول قرمز خون در بدن می‌تواند بر اندازه و استحکام این سلول‌ها تاثیر بگذارد. این احتمال وجود دارد که این سلول‌ها به قدری بزرگ باشند که حرکت آن‌ها در بدن به خوبی صورت نگیرد در نتیجه سبب رنگ پریدگی پوست شود. در صورتی که این سلول‌ها خیلی نازک و شکننده باشند ممکن است شکسته شوند و سبب ایجاد بیلی روبین (bilirubin) زیادی شوند که موجب ایجاد یک رنگ زرد نارنجی در پوست می‌شود. درخشش پوست تنها یکی از شگفت انگیزترین فواید ویتامین B۱۲ است.

 

• سلامتی روده
ویل بولسیویچ (Will Bulsiewicz) متخصص گوارش می‌گوید: همگی می‌دانیم که مصرف فیبر و نوشیدن آب کافی برای حرکات سالم روده از اهمیت بالایی بر خوردار هستند، اما کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند سبب یبوست، اسهال، از دست دادن اشتها و کاهش وزن شود. ویل اضافه می‌کند، یکی از فواید ویتامین B۱۲ می‌تواند تقویت سلامت روده باشد. برخی مواقع این سندرم‌های دستگاه گوارش ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ هستند، اما در سایر اوقات ویتامین B۱۲ مشخص کننده یک بیماری زمینه‌ای دستگاه گوارش است. "ویتامین B۱۲ به تولید فاکتور طبیعی توسط معده متکی است و در قسمت انتهایی روده کوچک جذب می‌شود"؛ بنابراین اختلالات معده یا روده باریک می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ باشد. بیماری کرون یکی از مشکلات شایع است که ممکن است ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ باشد. در این مورد این التهاب روده باریک از بیماری کرون است که علائم را آشکار می‌کند و نه کمبود ویتامین B۱۲.

 

خطرات
هیچ محدودیتی برای جذب حداکثری ویتامین B۱۲ وجود ندارد، زیرا خطر سمی بودن یا مصرف زیاد آن به شدت پایین است.

با این حال، آمپول ویتامین B۱۲ می‌تواند عوارضی نیز داشته باشد. عوارض خفیف و خطرات بالقوه آن که در صورت وجود یا بد‌تر شدن شان باید به پزشک مراجعه کنید، عبارتند از:

• درد، قرمزی یا سوزش در ناحیه تزریق
• اسهال خفیف
• احساس تورم در بدن

عوارض جدی تری که نیازمند مراقبت درمانی فوری هستند، عبارتند از:

• گرفتگی عضلات
• ضربان نا منظم
• ایجاد تورم در مچ یا پا

بروز واکنش‌های شدید بسیار نادر است، اما نیازمند مداخله اورژانسی هستندو شامل موارد زیر می‌شوند:

• خارش و تورم صورت، گلو یا زبان
• مشکلات تنفسی
• سر گیجه شدید
• تغییرات ناگهانی دید
• لکنت زبان
• تداخلات دارویی

ویتامین B۱۲ ممکن است با تعدادی از دارو‌ها تداخل داشته باشد. هر فرد باید در مورد دارو‌های بدون نسخه و دارو‌های تجویزی که مصرف می‌کند، قبل از مصرف ویتامین B۱۲ با پزشک خود مشورت کند.

تعدادی از دارو‌های تجویز شده متدوالی که معمولا با B۱۲ تداخل دارند، عبارتند از:

• آسپرین
• آنتی بیوتیک‌ها
• آنتاگونیست‌های گیرنده H۲ (antagonists)
• متفورمین (metformin)
• قرص‌های ضد بارداری

 

افرادی که آلرژی یا بیماری‌های دیگری دارند باید قبل از استفاده از آمپول ویتامین B۱۲ به پزشک خود اطلاع دهند.

انواع آلرژی یا بیماری‌هایی که ممکن است با آمپول ویتامین B۱۲ تداخل داشته باشند، عبارتند از:

• آلرژی به سیانوکوبالامین یا کبالت
• هیپو کالمی (پایین بودن میزان پتاسیم)
• بیماری کلیه
• پلی ستمی ورا (یک اختلال خونی نادر)
• بیماری لبر (یک بیماری چشمی)
• کمبود مواد مغذی دیگر به ویژه اسید فولیک و آهن

منابع: medicalnewstoday
Rd