فرارو- روز دوشنبه، بریتانیا به طور رسمی اعلام کرد به ائتلاف نظامی آمریکا در خاورمیانه ملحق خواهد شد. برخی ناظران معتقدند لندن به دلیل فرآیند ادامه‌دار برگزیت، دچار انزوا شده و می‌خواهد از طریق همراهی با آمریکا، انزوای خود را کمتر کند.
به گزارش فرارو، دولت جدید بریتانیا، در اولین و مهمترین تصمیم سیاست خارجی خود، اعلام کرد به ائتلاف مورد نظر آمریکایی‌ها برای حفظ امنیت کشتیرانی تجاری در خاورمیانه
ملحق خواهد شد. بریتانیا اولین کشوری است که به ائتلاف آمریکایی می‌پیوندد.
تصمیم جدید لندن از این منظر قابل توجه است که همین دو هفته پیش، دولت بریتانیا خواستار تاسیس یک
ائتلاف جداگانه دریایی به رهبری اروپایی‌ها در خلیج فارس شده بود. اما ظاهرا، با روی کار آمدن دولت بوریس جانسون، سیاست‌های دولت ترزا می، تغییر کرده و دولت جدید بریتانیا به آمریکا نزدیک‌تر شده است.
بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا، ضمن اعلام پیوستن کشورش به ائتلاف دریایی آمریکا، گفت: «با توجه به تهدید فزاینده، تامین آزادی کل کشتیرانی بین المللی جهت تردد بدون تاخیر در تنگه هرمز، حیاتی است. استقرار تجهیزات نیروی دریایی سلطنتی (بریتانیا) نشانه‌ای از تعهد ما به کشتی‌های حامل پرچم بریتانیا است. ما دنبال همکاری با آمریکا و دیگران هستیم تا برای مشکلات در تنگه هرمز یک راه حل بین المللی پیدا کنیم.»
آمریکایی‌ها که تاکنون تلاش‌هایشان برای تاسیس ائتلاف دریایی ناکام مانده بود، از تصمیم جدید لندن استقبال کردند. ربکا ریباریچ، سخنگوی پنتاگون در بیانیه‌ای گفت: «این یک چالش بین المللی است و ما این فرصت را مدنظر قرار می‌دهیم تا با نیروی دریایی سلطنتی و دیگر شرکا و متحدانی که هدف مشترک تامین جریان آزاد تجارت را تعقیب می‌کنند، همکاری کنیم.»
بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا، می‌گوید کشورش دنبال پیدا کردن یک راه حل بین المللی برای مشکلات در تنگه هرمز است.
تکاپوی بریتانیا برای خروج از انزوا
دو هفته پیش، در پی
توقیف نفتکش انگلیسی استینا ایپمرو توسط ایران در تنگه هرمز، دولت ترزا می، اعلام کرد که دنبال تاسیس یک ائتلاف اروپایی برای محافظت از کشتیرانی در این تنگه است. در آن زمان، بریتانیایی‌ها به همراه سایر اروپایی‌ها تاکید می‌کردند که قصد ندارند با ائتلاف دریایی آمریکا یا کارزار فشار حداکثری کاخ سفید علیه ایران همراهی کنند.
بریتانیا نگفته است چرا مواضع جدیدی گرفته و به آمریکا محلق شده است، اما برخی ناظران معتقدند که تصمیم جدید دولت بوریس جانسون، با وضعیت و جایگاه بریتانیا بعد از برگزیت بی‌ارتباط نیست. برخی کارشناسان معتقدند که بریتانیا به دلیل برگزیت و محدود شدن روابطش با کشور‌های اروپایی، هم به لحاظ تجاری و هم به لحاظ سیاسی به «روابط ویژه» با آمریکا نیاز خواهد داشت.
در همین رابطه، دکتر پیروز ایزدی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اروپا، به فرارو گفت: «با توجه به اینکه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، قریب الوقوع است و به هر حال بعد از اینکه این، اتفاق بیافتد، بریتانیا هم به لحاظ تجاری و هم به لحاظ سیاسی به آمریکا بیشتر محتاج خواهد بود. نظر به اینکه بعد از خروج از اتحادیه اروپا، روابط بریتانیا با شرکای اروپایی‌اش تاحدود زیادی تضعیف می‌شود، این کشور احتیاج خواهد داشت که با آمریکا روابط ویژه‌ای داشته باشد.»
به گفته دکتر ایزدی، با توجه به همین ملاحظات، بریتانیا سعی میکند خودش را به آمریکا و دیگر کشور‌های آسیایی مثل ژاپن و کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس نزدیک‌تر کند تا اقتصاد بریتانیا بیش از این لطمه نبیند.
بازگشت رابطه خاص آنگلو-آمریکایی؟
با روی کار آمدن بوریس جانسون در بریتانیا، این همسویی بیشتر شده است به طوری که برخی محافل رسانه‌ای، جانسون را «ترامپ بریتانیا» نامیدند. هفته‌ها قبل از انتخاب جانسون به نخست‌وزیری بریتانیا، دولت آمریکا، صریحا از نخست‌وزیری وی حمایت کرده بود. حمایتی که به نظر می‌رسد الآن در حال نتیجه دادن است. شاید به همین دلیل، برخی پیوستن بریتانیا به ائتلاف دریایی آمریکا را با همراهی تونی بلیر با جورج بوش پسر مقایسه می‌کنند.
درست است که روابط بریتانیا و آمریکا، تقریبا همیشه حسنه بوده و ضوابط و چارچوب مشخصی دارد و اشخاص نمی‌توانند تغییرات بنیادینی در آن ایجاد کنند، اما تاریخ نشان می‌دهد که در بعضی مواقع برخی افراد می‌توانند بریتانیا را تا مرز پیروی کورکورانه از آمریکا پیش ببرند. هشت ماه قبل از حمله آمریکا به عراق، تونی بلیر، نخست‌وزیر وقت بریتانیا، نامه‌ای به جورج بوش پسر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، نوشت و از حمایت بی‌چون و چرای کشورش از حمله آمریکا به عراق سخن گفت. بلیر در این نامه خطاب به بوش پسر نوشت: «هر چه شود، با شما هستم.» در این نامه که به شکل محرمانه و شخصی در ژوئیه ۲۰۰۲ نوشته شده بود، بلیر مدعی می‌شود که سرنگونی صدام حسین، «منطقه را آزاد» خواهد کرد.
اما آیا بوریس جانسون هم مانند تونی بلیر بریتانیا را بیش از حد به آمریکا نزدیک میکند؟ پاسخ این سوال هنوز معلوم نیست. چرا که دولت بوریس جانسون به تازگی روی کار آمده و نمی‌توان سیاست خارجی آن را به طور دقیق ارزیابی کرد. اما با عنایت به اینکه اولین تصمیم بزرگ سیاست خارجی دولت جانسون، همراهی با آمریکا در برابر ایران بود، می‌توان انتظار داشت که لندن و واشنگتن نسبت به قبل هماهنگی بیشتری در برابر ایران داشته باشند. دکتر ایزدی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان روابط دولت جانسون با دولت ترامپ را با روابط تونی بلیر و جورج بوش پسر مقایسه کرد، به فرارو گفت: «تا حدودی شاید بتوان این مقایسه را انجام داد. اما به هر حال باید این نکته را در نظر گرفت که بریتانیا در وضعیتی قرار گرفته که برای اینکه خودش را از انزوا خارج کند لازم است که با کشور‌های دیگر، بخصوص آمریکا، که در قبل هم روابط ویژه‌ای با آن داشت، روابط نزدیکتری برقرار کند.»
دونالد ترامپ، ضمن استقبال از نخست‌وزیری بوریس جانسون، گفته بود که جانسون یک نخست‌وزیر «عالی» خواهد بود.
توافق هسته‌ای چه می‌شود؟
اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر درگیر تلاش‌هایی برای نجات برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بودند. هر چند که تلاش‌هایشان تاکنون در حد انتظارات ایران نبوده است. با ملحق شدن بریتانیا به ائتلاف دریایی آمریکا، این پرسش مطرح شده است که موضع بریتانیا نسبت به برجام چه می‌شود؟ آیا بریتانیایی‌ها برجام را رها خواهند کرد.
دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا، می‌گوید کشورش هنوز به این توافق متعهد است و سیاست برجامی لندن هنوز تغییر نکرده است. راب تصریح کرد: «رویکرد ما نسبت به ایران تغییری نکرده است. ما به کار با ایران و دیگر شرکای بین المللی جهت تنش‌زدایی و حفظ توافق هسته‌ای متعهد هستیم.»
علاوه بر این، خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع بریتانیایی گفته است که ائتلاف جدید بر محافظت از امنیت کشتیرانی متمرکز خواهد بود و بریتانیا به تحریم‌های آمریکا علیه ایران ملحق نخواهد شد.
دکتر ایزدی در ادامه گفتگو با فرارو افزود: «بریتانیا از اول، هم در دولت خانم ترزا می و هم در دولت بوریس جانسون اعلام کرده که برجام، توافقی است که به ایجاد صلح در منطقه و حتی در سطح بین الملل کمک میکند و از گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیز جلوگیری میکند. از این نظر، (بریتانیایی‌ها) معتقدند که باید برجام حفظ شود.».
اما به رغم تاکید کل اروپا بر اهمیت زنده نگه داشتن توافق هسته‌ای، این توافق به مرگ تدریجی دچار شده است. چرا که ایران معتقد است اروپا در تامین منافع اقتصادی ایران، خصوصا تسهیل فروش نفت، ناکام مانده است. روز دوشنبه، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در
نشست خبری با حضور خبرنگاران خارجی و داخلی، از جمله خبرنگار فرارو، اعلام کرد ایران دو خواسته اصلی از اروپا دارد: تسهیل فروش نفت ایران در سطوح قبل از خروج آمریکا از برجام و کمک به بازگشت درآمد‌های نفتی به ایران.
از همین رو، حتی اگر بریتانیا به طور لفظی از برجام حمایت کند، ولی کمکی به فروش نفت ایران نکند، ممکن است این توافق دیر یا زود کاملا فروبپاشد. خصوصا که ایران تاکید کرده است در صورت استمرار بی‌عملی اروپا، گام سوم کاهش تعهدات را برمی‌دارد. حال باید منتظر ماند و دید در شرایطی که ایران به برداشتن گام سوم کاهش تعهدات تهدید میکند و بریتانیا هم به ائتلاف دریایی آمریکا پیوسته است، آیا تاکیدات راب بر لزوم استمرار برجام، به نجات این توافق کمکی میکند یا خیر.
