علت حملات اخیر اسرائیل در سوریه و عراق چیست؟

فرارو- اسرائیل حملات هوایی به دمشق را تایید کرد. در پی پاسخ سوریه نیروی هوایی اسرائیل به حالت آماده باش درآمده است. هفته گذشته اسرائیل به مواضع حشد شعبی در عراق نیز حمله کرده بود. هرچند اسرائیل در سال‌های گذشته حملاتی به مواضع ایران انجام داده بود، اما برای اولین بار است که مقامات اسرائیل به طور علنی حملات را تایید می‌کنند. به نظر می‌رسد در هفته‌های اخیر رویکرد امنیتی اسرائیل تغییراتی داشته است.

به گزارش فرارو، شب گذشته خبرگزاری رسمی سوریه از حمله هوایی به دمشق و پاسخ پدآفند هوایی این کشور به این حملات خبر داد. بامداد یکشنبه جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به اهدافی در فرودگاه نظامی «المزه» و روستای «عقربا» در جنوب دمشق حمله کردند و پدافند هوایی ارتش سوریه به مقابله با آن‌ها پرداخت.

سخنگوی ارتش اسرائیل در اقدامی کم‌سابقه حمله هوایی به پایتخت سوریه را تایید کرد و مدعی شد این حمله با هدف جلوگیری از ارسال پهپاد‌های تهاجمی از سوی ایران به حریم هوایی فلسطین اشغالی بوده است. بنیامین نتانیاهو، پس از این حمله مدعی شد که هدف، پایگاه پهپادی ایران در سوریه بوده است. نخست وزیر اسرائیل مدعی شد: «در عملیاتی بزرگ، ما مانع حمله نیرو‌های ایرانی و شبه‌نظامی به اسرائیل شدیم.»

در حالی که نیروی هوایی اسرائیل به حالت آماده باش درآمده است نتانیاهو مدعی شد: «من به ارتش دستور دادم برای هر سناریویی آماده باشند. ما به اقدام علیه ایران و وابستگانش ادامه می‌دهیم.» ساعاتی پیش اسکای نیوز عربی گزارش داد در پی تحولات بامداد امروز، ارتش اسرائیل آسمان جولان اشغالی را بسته است. همچنین بامداد امروز حزب‌الله از سرنگون کردن دو فروند پهپاد رژیم صهیونیستی در ضاحیه بیروت خبر داده است.

 

هرچند در سال‌های گذشته گاهی اخبار حملات هوایی اسرائیل به مواضع نزدیک به ایران در سوریه شنیده می‌شد، اما تاکنون نه فاصله زمانی این حملات انقدر کوتاه بوده است نه مقامات اسرائیل مسئولیت حملات را می‌پذیرفتند، اما از حدود ۲ ماه پیش معادلات تغییر کرده است.

۲۸ تیر ماه سال جاری یک پایگاه نظامی متعلق به حشدالشعبی در منطقه آمرلی استان صلاح الدین عراق مورد حمله مشکوک قرار گرفت. حدود ۱۰ روز بعد به پایگاه سابق اشرف در استان دیالی، که در حال حاضر تحت کنترل حشد الشعبی است، به طرز مشکوکی حمله شد. در هفته‌های بعدی، چند مرکز نظامی دیگر حشدالشعبی مورد حمله قرار گرفتند. پس از چند هفته منابع اسرائیلی و غربی همگی تایید کردند که اسرائیل مراکز حشدالشعبی را در چند جای عراق هدف قرار داده است.

نتانیاهو که با مشکل ائتلاف سازی برای تشکیل کابینه و اتهام فساد پس از حملات اخیر مدعی شده است «ایران در هیچ جایی مصونیت نخواهد داشت.» اما علت تغییر رویکرد اسرائیل و اظهارت کم سابقه نتانیاهو و نظامیان اسرائیل چیست؟

دکتر رحمان قهرمانپور، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو سه علت برای تغییر رویکرد اسرائیل را بیان می‌کند.

 

این تحلیلگر مسائل بین الملل به فرارو گفت: اول اینکه نتانیاهو در داخل با وضعیت دشواری رو به روست. ائتلاف بنی گاتس رقابت نزدیکی با او دارد و در ائتلاف راست لیبرمن اعلام کرده است می‌خواهد به صورت جدی با نتانیاهو مخالفت کند. اگر لیبرمن به ائتلاف نتانیاهو نپیوندد وضعیت بسیار دشواری برای نتانیاهو خواهد بود. تا الان هنوز پیوستن لیبرمن به ائتلاف نتانیاهو قطعی نشده است. از طرف دیگر بنی گاتس گفته در دولتی که نخست وزیر آن نتانیاهو باشد ما ائتلاف نمی‌کنیم.

قهرمان پور ادامه داد: مجموع این‌ها شرایط سخت داخلی را برای نتانیاهو در انتخابات پارلمانی اسرائیل به وجود آورده است. نتانیاهو در کمپین‌های انتخاباتی خود روی تهدید تمرکز می‌کند و از طریق ترساندن اسرائیلی‌ها رای آن‌ها را می‌گیرد. بنابر این یک دلیل حملات اخیر می‌تواند این باشد که نتانیاهو در آستانه انتخابات مهرماه قصد دارد فضا را امنیتی کند و رای دهنده‌ها را بترساند تا رای آن‌ها را بگیرد و دوباره پیروز شود.

او افزود: این پیروزی برای نتانیاهو اهمیت حیاتی دارد، چون می‌داند که پرونده فساد مالی خودش و همسرش در دیوان عالی اسرائیل به جریان افتاده و چندین بار توسط پلیس بازجویی شده است. مانند برخی نخست وزیران قبلی ممکن است دادگاه عالی اسرائیل او را حتی زندانی کند. بنابر این این مساله انتخابات مهرماه بعد از شکست ائتلاف خیلی برای نتانیاهو حیاتی است.

 

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: دلیل دوم که می‌تواند محل تامل باشد این است که به نظر می‌رسد تل آویو به این باور رسیده که ترامپ دنبال جنگ با ایران نیست. بعد از جریان سرنگونی پهپاد آمریکا، ائتلاف ضد ایرانی در منطقه انتظار داشت آمریکا وارد درگیری نظامی با ایران شود و آن‌ها هم از این آب گل آلود ماهی بگیرند.

قهرمان پور گفت: با کاهش نسبی تنش‌ها و تلاش‌های دیپلماتیکی که اتحادیه اروپا به خصوص آقای ماکرون انجام می‌دهد و تغییر در سیاست امارات و حتی تغییر نسبی رویکرد عربستان، به نظر می‌رسد که اسرائیل خود را در این میان تنها می‌بیند و نگران این است که مسیر کاهش تنش تقویت شود و لذا دست به اقداماتی می‌زند که بتواند این تنش را افرایش دهد. به خصوص در عراق؛ چون می‌داند ایران روی این موضع حساس است.

این کارشناس خاورمیانه گفت: اسرائیل عمدا عراق را می‌زند که تنش‌ها را افزایش دهد و حساسیت ایران را بیشتر کند و بتواند برخی متحدین آمریکا مثل عربستان را در منطقه با خود همراه کند.

قهرمان پور ادامه داد: دلیل سوم که هنوز با ضریب اطمینان کمتری به آن نگاه می‌کنم این است که بعد از موضوع حضور اسرائیل در منطقه خلیج فارس، علائم و شواهدی وجود دارد که اسرائیل از سیاست امنیتی سنتی خودش که متمرکز بر تامین امنیت مرز‌های اسرائیل است فراتر رود و بخواهد حضور منطقه ای، ولو اندک داشته باشد.

این کارشناس مسائل بین الملل گفت: اسرائیل به دلیل ماهیت خاص همواره با تهدیدات اساسی در مرز‌های خود مواجه است، خصوصا که مرز مشخصی ندارد. اسرائیل در کرانه باختری در تپه‌های جولان در صحرای سینا در غزه و... با مرز‌های مورد مناقشه مواجه است. پس می‌بینیم وظیفه اصلی ارتش اسرییل بر خلاف سایر ارتش‌های دنیا حافظت از مرز‌های مورد مناقشه است و ماموریت خارجی کمتری دارد.

او افزود: ممکن است این تحولاتی که اسرائیل از خود نشان می‌دهد از جمله حضور در ائتلاف امنیتی در خلیج فارس، نشان دهنده تصمیماتی در تل آویو باشد که بر مبنای آن اسرائیل از این استراتژی امنیت ملی خود فراتر رود و حضور خودش را در منطقه و مخصوصا مرز‌های ایران افزایش دهد.

قهرمان پور گفت: این اتفاق مهم و تهدیدی جدی برای ماست. اما از طرف دیگر به نظر می‌رسد آسیب پذیری خود اسرائیل را هم بیشتر می‌کند. اساسا اگر اسرائیل از تمرکز بر مرز‌های خودش بکاهد طبیعتا با آسیب‌های جدی‌تر امنیتی مواجه خواهد شد. گسترش عمق دفاعی اسرائیل به خلیج فارس شاید به لحاظ سیاسی معنادار باشد، ولی به لحاظ استراتژی دفاعی و امنیتی کاری بسیار دشوار و نزدیک به ناممکن است، چون اسرائیل اساسا چنین توانایی و قدرتی ندارد.

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در مورد واکنش ایران به این اقدامات اسرائیل گفت: کاری که ایران تا الان انجام داده ارسال یک پیام جدی به اسرائیل است مبنی بر اینکه حضور اسرائیل را در نزدیکی مرز ایران تحمل نخواهد کرد. این یک هشدار جدی است و با توجه به اینکه تاکنون محقق نشده قائدتا ایران در حال رصد اوضاع است تا ببیند خواسته اسرائیل تبدیل به عمل می‌شود یا نه.

قهرمان پور گفت: متخصصان دفاعی و امنیتی بر این باور هستند که تغییر استراتژی امنیتی اسرائیل کار بسیار دشواری است؛ آنهم در شرایط فعلی منطقه که متشنج است. اسرائیل از طرفی با حزب الله، از طرفی با سوریه و از طرف دیگر در غزه با این مشکلات متعددی مواجه است. البته تضعیف لیبی و مصر با تغییر رژیم مبارک و همچنین وضعیت شمال آفریقا. ممکن است اسرائیلی‌ها را به این باور رسانده باشد که می‌توانند حرکت منطقه‌ای انجام دهند. البته چنین مساله‌ای هنوز مورد سوال است. اگر چنین اتفاقی بیافتد مساله بسیار مهم و یک تغییر استراتژیک در سیاست دفاعی اسرائیل است که باید دید پیامد آن چیست.

قهرمان پور در پایان گفت: ایران در سوریه جواب اسرائیل را داده است. در موضوع عراق مساله فرق دارد. چون دولتی سر کار است که می‌تواند اعمال حاکمیت کند هر اقدامی باید از طرف عراق و با هدایت دولت این کشور انجام شود. چون در وضعیت سوریه به لحاظ حقوق بین الملل دولت مرکزی نمی‌تواند اعمال اقتدار کند آنجا موافقت ضمنی دولت یا حتی عدم مخالفت هم می‌تواند کافی باشد.