سرطان دهانه رحم چه علائمی دارد و آیا کشنده است؟

 

فرارو- سرطان دهانه رحم گونه‌ای سرطان است که از گردن رحم آغاز می‌گردد. سرویکس یا دهانه رحم بخش باریک قسمت پایین رحم است که اغلب به عنوان گردن رحم شناخته می‌شود.

اکثر موارد سرطان دهانه رحم ناشی از HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) است. واکسن HPV به شکل موفقیت آمیزی از HPV پیشگیری می‌کند و CDC (مرکز پیشگیری و کنترل بیماری) تزریق این واکسن را برای همه افراد پیش از نوجوانی توصیه می‌کند.

در این مطلب، نگاهی به علائم سرطان رحم، راه‌های پیشگیری و درمان خواهیم انداخت.

در مراحل اولیه سرطان سرویکس، امکان دارد فرد متوجه هیچ علامتی نشود؛ بنابراین زنان باید مرتبا تست یا پاپ اسمیر سالانه را انجام دهند.

تست پاپ اسمیر پیشگیری کننده است. این تست سرطان را شناسایی نمی‌کند، اما هر نوع تغییر سلولی را نمایان می‌سازد که نشان دهنده این است که سرطان می‌تواند گسترش پیدا کند، در نتیجه عکس العمل اولیه را می‌توان به موقع انجام داد.

شایع‌ترین علائم سرطان دهان رحم عبارتند از:

• خونریزی میان دوره‌های قاعدگی

• خونریزی بعد از رابطه جنسی

• خونریزی در زنان یائسه

• ناراحتی در طول رابطه جنسی

• ترشحات بد بوی واژن

• ترشحات واژن آغشته به خون

• درد لگن

 

این علائم همگی می‌توانند بر اثر عوامل دیگری نیز ایجاد شده باشند، مانند عفونت. در صورتی که یک فرد هر کدام از این عوامل را تجربه می‌کند باید فورا به پزشک مراجعه کند.

 

مشخص کردن مرحله سرطان حائز اهمیت است، زیرا به تصمیم گیری برای درمانی موثر، کمک می‌کند.

هدف از مرحله بندی این است که مشخص شود سرطان چقدر گسترده شده و آیا به بافت‌های نزدیک یا اندام‌های نزدیک و دور رسیده است. روش‌های متفاوتی برای تشریح مراحل وجود دارد، اما یک سیستم ۴ مرحله‌ای معمولا استفاده می‌شود.

۱. مرحله ۰: سلول‌های پیش سرطانی وجود دارند.

۲. مرحله ۱: سلول‌های سرطانی از سطح به بافت‌های عمیق‌تر سرویکس رشد کرده اند و احتمالا داخل رحم و تا نزدیکی غدد لنفاوی گسترش پیدا کرده اند.

۳. مرحله ۲: سرطان در این مرحله فراتر از سرویکس و رحم است، اما نه تنها محدود به پایین واژن و دیواره لگن. در این مرحله ممکن است سرطان بر گره‌های لنفاوی مجاری تاثیر بگذارد.

۴. مرحله ۳: سلول‌های سرطانی در بخش پایین واژن یا دیواره‌های لگن وجود دارند و این امکان وجود دارد حالب‌ها یا همان لوله‌های حمل کننده ادرار از مثانه مسدود شوند. همچنین ممکن است بر گره‌های لنفاوی تاثیر بگذارد یا تاثیر نگذارد.

۵. مرحله ۴: در این مرحله، سلول‌های سرطانی به مثانه، رکتوم و سایر اندام‌های بدن سرایت می‌کنند.

در صورت بروز هرگونه علائم مشکوکی، غربالگری و مراجعه به پزشک امری ضروری است، زیرا درمان اولیه شانس بهبودی را افزایش می‌دهد.

 

سرطان در نتیجه تقسیم کنترل نشده و رشد غیر طبیعی سلول‌ها ایجاد می‌شود. اکثر سلول‌ها در بدن یک عمر مشخص دارند و زمانی که می‌میرند سلول‌های جدید تولید می‌شوند تا جایگزین آن‌ها شوند.

سلول‌های غیر طبیعی دو مشکل دارند:

• آن‌ها نمی‌میرند

• آن‌ها به تقسیم شدن ادامه می‌دهند

این مسئله منجر به انباشت اضافی سلول‌ها می‌شود و در نهایت یک توده تشکیل می‌دهند که به عنوان تومور شناخته می‌شود. دانشمندان همچنان علت دقیق این امر را نمی‌دانند که چرا سلول‌ها سرطانی می‌شوند.

با این وجود، برخی از عوامل خطر هستند که به عنوان عوامل افزایش دهنده ایجاد سرطان دهانه رحم شناخته می‌شوند. این عوامل عبارتند از:

• HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) یک ویروس منتقله از طریق جنسی: بیش از ۱۰۰ نوع مختلف HPV وجود دارد که حداقل ۱۳ مورد آن می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

• داشتن شرکای جنسی متعدد یا فعالیت جنسی قبل از سن بلوغ: انواع HPV ایجاد کننده سرطان دهانه رحم تقریبا اکثر مواقع در نتیجه تماس جنسی با یک فرد آلوده منتقل می‌شود. زنانی که دارای شریک جنسی متعددی هستند معمولا خطر ابتلا به HPV را بالا می‌برند. این خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد.

• سیگار کشیدن: این عامل خطر می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سرویکس و سرطان‌های دیگر را افزایش دهد.

• سیستم ایمنی ضعیف: در افراد مبتلا به HIV یا ایدز خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است. علاوه بر این افرادی که تحت پیوند قرار گرفته اند نیاز به مصرف دارو‌های سرکوب کننده ایمنی دارند.

استرس‌های روانی دراز مدت: سطح بالای استرس در یک دوره ثابت ممکن است مبارزه با HPV را سخت‌تر کند. یک تحقیق منتشر شده در ۲۰۱۶ از این موضوع حمایت کرد. محققان دریافتند که زنان مبتلا به استئوآرتریت زودرس، مانند افراد اهل مشروبات الکلی، افراد سیگاری یا کسانی که در حال مصرف مواد مخدر به هنگام استرس هستند، بیشتر احتمال ابتلا به عفونت HPV فعال را دارند.

• قرص‌های ضد بارداری: استفاده طولانی مدت از برخی از قرص‌های پیشگیری از بارداری، خطر ابتلا را می‌تواند تا حدودی افزایش دهد.

• سایر بیماری‌های آمیزشی (STD): کلامیدیا، گنوره و سیفلیس خطر سرطان را افزایش می‌دهند.

• وضعیت اقتصادی اجتماعی: به نظر می‌رسد نسبت ابتلا به این بیماری در مناطق مرفه پایین است.

 

گزینه‌های درمان سرطان دهانه رحم شامل جراحی، رادیوتراپی، شیمی درمانی یا ترکیب این موارد است.

تصمیم گیری برای نوع درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند مرحله سرطان، سن و وضعیت کلی سلامت بیمار.

درمان در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم، به هنگامی که برای سرویکس شناسایی شد، نسبتا نتایج موفقیت آمیزی دارد. هرچه سرطان به خارج از ناحیه خودش گسترش پیدا کند، احتمال دستیابی به نتایج موفقیت آمیز کاهش می‌یابد.

معمولا زمانی که سرطان برای سرویکس شناسایی شد، انجام جراحی توصیه می‌شود. رادیوتراپی می‌تواند پس از جراحی استفاده شود البته اگر پزشک بر این باور باشد که همچنان سلول‌های سرطانی در بدن وجود دارند.

رادیوتراپی می‌تواند برای کاهش عود (خطر بازگشت سرطان) انجام شود. در صورتی که جراح بخواهد تومور را منقبض کند تا عمل آسان‌تر انجام شود، شخص ممکن است شیمی درمانی نیز انجام دهد اگر چه این یک روش خیلی معمول نیست.

هنگامی که سرطان فراتر از دهانه رحم گسترده می‌شود، در این شرایط جراحی معمولا یک انتخاب مناسب نیست.

پزشکان همچنان سرطان پیشرفته را به عنوان سرطان مهاجم می‌شناسند، زیرا ممکن است به سایر اندام‌های بدن حمله کند. این نوع سرطان نیاز به درمان گسترده تری دارد که معمولا شامل رادیوتراپی یا ترکیب رادیوتراپی و شیمی درمانی می‌شود.

در مراحل بعدی سرطان، درمان تسکین دهنده برای تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی ارائه می‌شود.

رادیوتراپی (پرتودرمانی)
رادیوتراپی به عنوان درمان با اشعه، انکولوژی و XRT نیز شناخته می‌شود.

این روش شامل استفاده از اشعه‌های پر انرژی اشعه X. برای از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌شود. اشعه‌هایی که ناحیه لگن را هدف قرار می‌دهند ممکن است عوارض جانبی زیر را ایجاد کنند که امکان دارد بعضی از آن‌ها تا زمانی که درمان تمام نشود، ظاهر نشوند:

• اسهال

• استفراغ

• ناراحتی معده

• خشکی مثانه

• باریک شدن واژن

• چرخه معیوب قاعدگی

• یائسگی زود هنگام

شیمی درمانی
شیمی درمانی استفاده از مواد شیمیایی (دارو) برای درمان بیماری است. در این زمینه، هدف از بین بردن و آسیب رسانی به سلول‌های سرطانی است.

پزشکان از شیمی درمانی برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند که حتی جراحی نیز نمی‌تواند آن‌ها را به طور کامل حذف کند، از طرفی به رفع علائم سرطان پیشرفته کمک می‌کند.

عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است متفاوت باشد و به داروی خاصی که استفاده می‌شود، بستگی دارد. در زیر لیستی از عوارض جانبی رایج آمده است:

• اسهال، یبوست

• استفراغ

• ریزش یا از دست دادن مو

• سرگیجه

• ناباروری

• یائسگی زود هنگام

 

درمان‌های بالینی
مشارکت در یک آزمایش بالینی می‌تواند بهترین گزینه درمانی برای بعضی از افراد باشد.

آزمایشات بالینی بخش جدایی ناپذیر روند تحقیقات سرطان است. از آن‌ها برای تعیین چگونگی تاثیر درمان‌های جدید و اینکه آیا آن‌ها بهتر از گزینه‌های حاضر هستند، انجام می‌گیرند. افرادی که در آزمایشات بالینی شرکت می‌کنند به تحقیقات سرطان و نوآوری در درمان‌ها کمک بسزایی می‌کنند.

تعدادی از اقدامات و ابزار‌ها می‌توانند به کاهش سرطان دهانه رحم کمک کنند.

• واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
ارتباط میان افزایش سرطان دهانه رحم و بعضی از انواع HPV مشخص است. در صورتی که یک زن به برنامه‌های واکسیناسیون HPV خود به خوبی توجه کند، می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را به طور بالقوه کاهش داد.

• رابطه جنسی ایمن و سرطان دهانه رحم
واکسن HPV فقط در برابر دو سویه از HPV پیشگیری می‌کند. سویه‌های دیگری وجود دارند که ممکن است موجب سرطان دهانه رحم شوند. استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی می‌تواند از ابتلا به عفونت HPV جلوگیری کند.

• غربالگری سرطان دهانه رحم
غربالگری منظم سرطان سرویکس سبب می‌شود که علائم سرطان در مراحل اولیه بر طرف شوند و قبل از اینکه بیماری پیشرفت کند یا بیش از حد گسترش پیدا کند، خیلی زود درمان شود. غربالگری سرطان را تشخیص نمی‌دهد بلکه تغییرات را در سلول‌های دهانه رحم نشان می‌دهد.

• داشتن شرکای جنسی کمتر
شرکای جنسی متعدد می‌تواند خطر انتقال ویروس HPV را افزایش دهد که سبب افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌شود.

• به تاخیر انداختن اولین رابطه جنسی
زنانی که در سنین پایین اولین رابطه جنسی را تجربه می‌کنند، خطر عفونت HPV را افزایش می‌دهند. هر چه این مسئله به تاخیر بیفتد خطر ابتلا به آن نیز کاهش پیدا می‌کند.

• ترک سیگار
زنانی که سیگار می‌کشند و مبتلا به HPV هستند، در مقایسه با افرادی که سیگار نمی‌کشند، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در آن‌ها بیبشتر است.

 

تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، به میزان موفقیت در درمان کمک بسزایی می‌کند.

توصیه می‌شود زنان در سن ۳۰ سالگی و بالا‌تر تست پاپ اسمیر را منظم انجام دهند تا از سلامت کامل رحم و دهانه رحم اطمینان حاصل کنند. تست HPV را نیز می‌توان همان زمان انجام داد.

• تست پاپ اسیمر دهانه رحم
انجمن سرطان امریکا تخمین می‌زند که حدود ۱۳۰۰۰ زن دچار سرطان سرویکس مهاجم شده اند و در نتیجه این بیماری نزدیک به ۴۰۰۰ نفر جان خود را از دست می‌دهند. می‌توان از اغلب این مرگ‌ها با غربالگری منظم دهانه رحم پیشگیری کرد.

غربالگری سرطان را تشخیص نمی‌دهد بلکه به دنبال شواهدی از تغییرات ایجاد شده در سلول‌های دهانه رحم است. در صورتی که درمانی انجام نشود، بعضی از سلول‌های غیر طبیعی ممکن است نهایتا به سرطان تبدیل شوند.

• تست DNA HPV
این تست مشخص می‌کند بیمار با چه نوع از ویروس HPV عفونی شده که بیشتر احتمال دارد موجب سرطان دهانه رحم شده باشد. این کار به کمک جمع آوری سلول‌ها از دهانه رحم برای تست آزمایشگاهی شامل می‌شود.

این آزمایش می‌تواند سویه‌های پر خطر HPV در سلول DNA را قبل از اینکه هر نوع اختلالات سلول دهانه رحم نمایان شود، شناسایی کند.

در صورتی که علائم و نشانه‌های سرطان دهانه رحم وجود داشته باشد یا اگر نتیجه تست پاپ اسمیر، مشخص شدن سلول‌های غیر طبیعی باشد، انجام تست‌های اضافی توصیه می‌شود.

این تست‌های اضافی می‌تواند شامل موارد زیر شود:

• کولپوسکوپی: بررسی تصویری واژن با استفاده از یک اسپولوم و یک کولوسکوپ یا ابزار بزرگنمایی.

• بررسی تحت بیهوشی: پزشک می‌تواند واژن و دهانه رحم را با دقت و به طور کامل‌تر بررسی کند.

• نمونه برداری: بخش کوچکی از بافت تحت بیهوشی عمومی برداشته می‌شود.

• نمونه برداری مخروطی: بخش کوچکی از بافت مخروطی بافت غیر طبیعی از دهانه رحم به منظور بررسی و آزمایش برداشته می‌شود.

• LLETZ: دیاترمی با استفاده از یک حلقه سیم با جریان الکتریکی، برای برداشتن بافت غیر طبیعی استفاده می‌شود. بافت به آزمایشگاه فرستاده شده تا بیشتر بررسی شود.

• آزمایش خون: شمارش سلول‌های خونی می‌تواند به شناسایی مشکلات کبدی یا کلیوی کمک کند.

• سی تی اسکن: برای نشان دادن هر گونه ناهنجاری، می‌توان از مایع باریم استفاده کرد.

• MRI: انواع خاصی از MRI ممکن است قادر به تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحله اولیه خود باشند.

• سونوگرافی لگن: امواج صوتی با فرکانس بالا تصویری از منطقه هدف را در مانیتور ایجاد می‌کنند.

 

---

مرحله‌ای که سرطان دهانه رحم تشخیص داده می‌شود و می‌تواند شانس بقا را در فرد افزایش دهد.

• مرحله ۱: در ابتدای مرحله ۱، احتمال زنده ماندن حداقل ۵ سال، ۹۳ درصد است و در اواخر مرحله اول، ۸۰ درصد است.

• مرحله ۲: در اوایل مرحله ۲، شانس بهبود ۶۳ درصد است که تا ۵۸ درصد در اواخر مرحله ۲ به ۵۸ درصد نزول پیدا می‌کند.

• مرحله ۳: در طول این مرحله، شانس بهبود به ۳۵ تا ۳۲ درصد کاهش می‌یابد.

مرحله ۴: اینجا شانس بهبود یافتن ۱۵ تا ۱۶ درصد و برای ۵ سال دیگر وجود دارد.

این‌ها نرخ بقای متوسط هستند و در مورد تمامی موارد صدق نمی‌کند. در بعضی موارد، درمان تا مرحله ۴ هم موفق است.

منبع: medicalnewstoday