یک تحقیق تصویری درباره تقویم تعطیلات رسمی کشورها در مقطع فعلی -که مجلس طرح تعطیلی سراسری پنج‌شنبه‌ها را در دستور کار دارد- می‌تواند به سوءبرداشت‌ها درباره تعطیلات در ایران پاسخ دهد.
به گزارش دنیای اقتصاد، «آخر هفته» در بیش از ۱۰۰ کشور جهان به‌صورت رسمی- قید در تقویم کشورها- دو روزه است. در این کشورها، مجموع تعطیلات سالانه شامل «تعطیلات مناسبتی» و «تعطیلات آخرهفته»، بیش از ۱۱۰ روز است. اما مجموع تعطیلات سالانه در ایران کمتر از ۸۰ روز است.
تفاوت ناگفته و مغفول، به اختلاف مجموع روز‌های تعطیل محدود نیست، بلکه به «تعطیلات مناسبتی» برمی‌گردد. در عمده کشورها، تعداد تعطیلات مناسبتی حدود ۱۰ روز در طول سال است؛ اما در ایران، این نوع تعطیلات- مناسبتی ها- بیش از ۲۵ روز است.
طبق اعلام علی مطهری، نماینده مجلس برخی تعطیلات مناسبتی، ناشی از بدسلیقگی و بی‌تدبیری است که می‌تواند حذف شود. پژوهش‌های مستقل و رسمی نیز تایید کرده «دوروزه شدن آخر هفته» می‌تواند منافع متعددی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد. دیروز نتایج یک نظرسنجی عمومی در فضای مجازی درباره «آخرهفته دوروزه» که بیش از سه هزار نفر در آن شرکت کردند، از مطالبه ۸۱ درصدی برای تصویب طرح مجلس خبر داد.
اگر تصاویر تقویم رسمی کشور‌های مختلف جهان با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی رصد شود، مسیر بازنگری «تعطیلات رسمی» کشور در مجلس طی روز‌های آتی هموار خواهد شد. طرح تعطیلی سراسری پنج‌شنبه‌ها بعد از تصویب در کمیسیون اصلی مجلس، قرار است این هفته برای بررسی نهایی در صحن به رای‌گیری نمایندگان گذاشته شود.
چند روز پیش یک عضو هیات دولت از اعلام نظر مخالف کابینه خطاب به مجلس درباره تعطیلی پنج‌شنبه‌ها خبر داد. هرچند این موضع‌گیری دولت صرفا «اعلام‌نظر» محسوب می‌شود و در‌صورتی‌که طرح مجلس مبنای کارشناسی داشته باشد –که دارد- دلیلی برای توجه به‌نظر مخالف وجود ندارد، اما در این میان یک برداشت سنتی درباره تعطیلات در تقویم ایران وجود دارد که مجموع تعطیلات کشورمان را خیلی بیشتر از تعطیلات کشور‌های مختلف می‌داند.
طی سه سال گذشته تحقیقات و مطالعات متعددی درباره تعطیلات در کشور‌های مختلف انجام شد که همگی بر «کمتر بودن مجموع تعطیلات رسمی ایران در مقایسه با غالب کشورها» حکایت داشت. در همه تقویم کشور‌های جهان، تعطیلات رسمی از مجموع تعطیلی آخر هفته و تعطیلی مناسبتی تشکیل می‌شود.
در ایران روز‌های تعطیل مناسبتی از خیلی از کشورها بیشتر است، اما تعطیلی آخر هفته کشورمان نصف عمده کشورها است و در بسیاری از کشورها تعطیلات مناسبتی بسیار کم، اما تعطیلات دو روزه آخر هفته آن‌ها در مجموع موجب تعطیلات بیشتر این کشورها در طول یک سال است. در ایران با همانندسازی تعطیلات آخر هفته و کم کردن از تعطیلات مناسبتی مانند سایر کشورها می‌توان از آثار چندمنظوره این تغییر منتفع شد.
تعطیلات آخر هفته در تقویم رسمی حداقل ۱۰۲ کشور جهان، دو روزه است، اما در ایران آخرهفته فقط یک روزه (جمعه) است. اکنون تصاویر تقویم کشورها نیز نشان می‌دهد: رنگ دو روز آخر هفته آن‌ها یعنی شنبه و یکشنبه، با رنگ بقیه روز‌ها متفاوت است. در این کشورها، رنگ شنبه‌ها کمی متفاوت‌تر از یکشنبه است، چون برخی ادارات خاص دولتی از جمله اداره پست و همچنین بانک‌ها برای ساعاتی از روز شنبه، فعالیت می‌کنند، اما آخر هفته در این کشورها به شکل رسمی به‌صورت دو روزه تعطیل است.
تصاویر تقویم ۵ کشور می‌تواند به رای‌گیری صحیح درباره مناسب‌سازی تعطیلات آخر هفته در ایران کمک کند. در ایران میزان تعطیلات سالانه با احتساب تعطیلات مناسبتی و آخر هفته‌ها حدود ۷۸ روز است که نسبت به سایر کشورها کم است، اگرچه تعطیلات مناسبتی ایران به ۲۶ روز طی یک سال می‌رسد؛ اما تعطیلی آخر هفته در ایران فقط یک روز است. در مقایسه تعطیلات ایران با سایر کشورها باید کل تعطیلات رسمی اعم از مناسبتی و آخر هفته را در نظر گرفت و تفکیکی میان تعطیلات پایان هفته و مناسبتی قائل نشد.
تعطیلات پایان هفته با توجه به شغل افراد، فرهنگ و مذهب حاکم بر کشورها، متفاوت است. در اغلب کشور‌های جهان، روز‌های کاری هفته از دوشنبه تا جمعه است و دو روز پایانی هفته یعنی شنبه و یکشنبه به اوقات فراغت و انجام کار‌های شخصی اختصاص پیدا می‌کند. در کشور‌های عربی حوزه خلیج‌فارس و برخی کشور‌های مسلمان جمعه و شنبه دو روز تعطیلی آخر هفته است. براساس تحقیقات انجام شده بر روی ۱۱۴ کشور، معدود کشورها فقط یک روز از هفته را به‌عنوان تعطیلی رسمی آخر هفته اعلام کرده‌اند.
از این میان دو کشور ایران و جیبوتی فقط در روز جمعه تعطیل هستند و کشور‌های اوگاندا، پاکستان، کره شمالی، مکزیک، هند، هنگ‌کنگ، گینه استوایی، کاستاریکا و کلمبیا هم فقط یک روز تعطیل یعنی روز یکشنبه را در تقویم خود دارند. ۱۰۲ کشور باقی‌مانده، دو روز تعطیلی هفتگی در تقویم رسمی خود داشته‌اند که برای اکثر کشورها، روز‌های شنبه و یکشنبه و برای کشور‌های مسلمان، روز‌های جمعه و شنبه است.
در بسیاری از کشور‌های پیشرو در جهان تعطیلات آخر هفته دو روز شنبه و یکشنبه است. در کشور‌های کانادا، آمریکا، انگلیس و استرالیا با احتساب روز‌های آخر هفته و تعطیلات مناسبتی طی یک سال حدود ۱۱۴ روز تعطیل رسمی هستند. در فرانسه میزان روز‌های تعطیل مناسبتی ۱۴ روز است که با احتساب تعطیلات آخر هفته ۱۱۸ روز تعطیلی سالانه ثبت شده است و اسپانیا ۱۵ روز تعطیلی مناسبتی دارد که ۱۱۹ روز طی یک سال تعطیل است.
در بعضی از کشورها مانند مالزی، ترکیه، چین و امارات که طی چند سال اخیر در بازار گردشگری رشد چشمگیری داشتند نیز تعطیلات آخر هفته دو روز است که با تعطیلات مناسبتی طی یک سال بالای ۱۱۸ روز تعطیل هستند. میزان تعطیلات آخر هفته در چین ۹۸ روز است و تعطیلات مناسبتی آن حدود ۲۸ روز می‌باشد که در مجموع به ۱۲۶ روز در طول یکسال می‌رسد. در تقویم رسمی این کشورها دو روز شنبه و یکشنبه تعطیل رسمی اعلام شده است، اما با دو رنگ متفاوت نشان داده شده است.
رنگ قرمز در روز یکشنبه‌ها به معنای تعطیلی کامل تمامی بخش‌های خصوصی و دولتی آن کشورهاست و رنگ دیگر در شنبه‌ها به معنای تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، بخش‌های خصوصی و غالب ادارات دولتی است. اما بانک‌ها یا برخی ادارات دولتی که وظیفه خدمات‌دهی مستقیم دارند مانند اداره پست، اداره صدور گواهینامه در روز شنبه با ساعاتی کمتر از ساعات روز‌های کاری دیگر کار می‌کنند.
از جمله عوامل تاثیرگذار بر سیاست‌های اتخاذ شده در میزان تعطیلات آخرهفته و در مجموع تعطیلات سالانه در یک کشور، تفاوت‌های میان کشورها از نظر موقعیت جغرافیایی و شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی حاکم بر هر کشوری است.
در سوئد و نروژ یا دیگر سرزمین‌های شمالی اروپا به ازای هر سه هفته کار، یک هفته مرخصی برای سفر به دیگر کشور‌های اروپایی اختصاص داده می‌شود. براساس مطالعات انجام شده میزان بهره‌وری کشورها با ساعت کار نسبت معکوس دارد و افزایش بهره‌وری نیروی کار با افزایش تعطیلات رابطه مستقیمی دارد به این معنی که هرچقدر تعطیلات یک کشوری کمتر باشد بهره‌وری نیروی کار آن کشور پایین‌تر است و متقابلا هرچه بر میزان تعطیلات آخر هفته آن افزوده شود نیروی کار نیز عملکرد بهتر با بهره‌وری بیشتری خواهد داشت.
همچنین افزایش تعطیلات منظم هفتگی می‌تواند در برخی موارد از هزینه‌های اضافی بکاهد و منجر به کاهش آلودگی هوا و تردد کمتر در نواحی پرترافیک روز‌های کاری شود. کشور‌های دنیا برای افزایش لذت کار کردن و بهره نیروی کار به کاهش ساعت کاری هفتگی روی آورده‌اند.
با توجه به اهمیت روز جمعه برای کشور‌های مسلمان تمامی کشور‌های مسلمان به‌جز لبنان و پاکستان روز جمعه را تعطیل رسمی اعلام کرده‌اند و این دو کشور یکشنبه را به‌عنوان تعطیلی آخر هفته به ثبت رسانده‌اند. پاکستان و ایران تنها کشور‌های مسلمانی هستند که فقط یک روز تعطیلی آخر هفته دارند؛ و دیگر کشور‌های مسلمان به‌جز لبنان روز‌های جمعه و شنبه را به‌عنوان تعطیلی آخر هفته برگزیدند. در لبنان روز‌های شنبه و یکشنبه تعطیل است.
یکی از دلایل انتخاب روز شنبه به‌عنوان تعطیلات آخر هفته به جای روز پنج‌شنبه از منظر اقتصادی و براساس مبادلات و مراودات بین‌المللی است که براساس تقویم رسمی جهانی پنج‌شنبه از روز‌های کامل کاری محسوب می‌شود و یکسان‌سازی تعطیلات بر حسب مبادلات بین‌المللی موجب صرفه‌جویی در هزینه تعطیلات خواهد شد.
