وحیدسلوکی*؛ رویکرد رفتاری کشور‌ها در صحنه بین الملل نشان می‌دهد، گام چهارم کاهنده تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران باعث ایجاد حساسیت در جامعه‌ی بین المللی شده‌است.
گام برجامی جمهوری اسلامی ایران ممکن است سبب خروج سه بازیگر اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) از توافق هسته‌ای با ایران شود. از سوی دیگر وزیر امورخارجه فرانسه در سفر اخیر خود به امارات، بار دیگر از برگزاری مذاکرات عمیق و جدی بر سر مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای با تهران (در آینده‌ای نزدیک) خبر داده بود. سفیر انگلیس نیز در سخنانی معنادار تاکید کرده است، جمهوری اسلامی ایران باید طی هفته‌های آینده، تصمیمی سرنوشت‌ساز در زمینه برجام بگیرد.
بر همین اساس درباره اقداماتی که در زمینه گام چهارم کاهنده تعهدات برجامی و متعاقب آن، واکنش مقامات اروپایی در ماه‌های آینده رخ خواهد داد، باید گفت که در صورتی که از منظر اروپایی ها، ایران از خطوط قرمز برجامی عبور کند واکنش تندی را از خود بروز خواهند داد از جمله اقدامات ایران در زمینه احیا فردو و محدود کردن بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی؛ لذا بهترین راهبرد ایران در چنین برهه‌ای می‌تواند آن باشد که تا زمانی که اروپایی‌ها بر استمرار مذاکرات با ایران تاکید دارند، از خط قرمز آنها رد نشویم.
با توجه به اظهارات اروپایی‌ها می‌توان عنوان کرد که به نوعی اختلاف نظر میان بازیگران اروپایی بر سر خروج از برجام شکل گرفته است چرا که دو رویکرد پیش روی آنها وجود خواهد داشت: ۱_ خروج سخت از برجام (که متعاقب آن فعال کردن مکانیسم ماشه صورت خواهد پذیرفت). ۲- خروج نرم از برجام (خروج اروپایی‌ها بدون احیای تحریم‌های چندجانبه علیه ایران).
البته این نکته جای گفتن دارد، در صورتی که اروپا گزینه‌ی اول را انتخاب کنند، خروج از برجامی که آن را نماد دیپلماسی چندجانبه‌گرایی اروپا می‌دانند، به معنای شکست مطلق آنها از یک سو و از سوی دیگر مسیر هرگونه مذاکره جدید با ایران، حتی در آینده‌ای دور مسدود خواهد شد و البته با انتخاب این رویکرد پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد و تحریم‌های چند به صورت خودکار علیه کشورمان اجرایی خواهد شد؛ لذا بهترین گزینه برای جمهوری اسلامی ایران و دستگاه دیپلماسی آن است که با سازوکار‌های مناسب مانع از متوسل شدن آنها به مکانیسم ماشه شوند؛ چرا که در این صورت نه تنها تحریم‌های چندجانبه علیه ایران بازنمی گردد، بلکه به دلیل خروج داوطلبانه اروپا از برجام، امکان ارسال پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل از بین خواهد رفت.
فراتر از منازعات پنهانی که میان بازیگران اروپایی بر سرنحوه مواجهه با برجام صورت پذیرفته است، فرانسه همچنان از سوی دولت دونالدترامپ ماموریت دارد تا حداکثر طی ۲ ماه آینده (آغاز سال میلادی۲۰۲۰) با جمهوری اسلامی ایران به یک توافق دائمی دست پیدا کند؛ لذا با توجه به آنچه آمد، بهترین اقدام برای ایران این است که باید تا انتخابات ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا وضعیت موجود را مدیریت نماید. همچنین دونالدترامپ برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا، به دست آورد مهمی در سیاست خارجی آمریکا نیاز دارد و این دستاورد، همان انعقاد توافق جدید با ایران است و ایران می‌تواند حداکثر بهره‌برداری را در چنین برهه‌ای از انتخابات آینده آمریکا نماید.
*کارشناس مسائل بین‌الملل
