مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو ضمن تشریح نحوه امحاء خانگی آنتی‌بیوتیک‌های تاریخ‌مصرف گذشته، گفت: اگر آنتی‌بیوتیک‌ها وارد طبیعت شوند، از طریق باران، آب‌های زیرزمینی و... وارد خاک و آب آشامیدنی شده، تصفیه شده و بدون اینکه اطلاع داشته باشیم وارد چرخه خوراک مردم می‌شوند و مقاومت میکروبی ایجاد می‌شود.
دکتر مهرناز خیراندیش در گفتگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت مصرف غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها، گفت: فرهنگ مصرف غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد. اگر به نمودار تولید آنتی‌بیوتیک نگاه کنیم، می‌بینیم که یکسال بعد از ورود آنتی‌بیوتیک به بازار دارویی، اولین گزارش مقاومت میکروبی هم منتشر شد. مسابقه بین میکروب‌ها و انسان‌ها از همان زمان آغاز شد. به‌طوری‌که انسان‌ها آنتی‌بیوتیک‌های جدیدی تولید کردند و میکروب‌ها هم نسبت به آنها مقاوم شدند. زیرا میکروب موجودی هوشمند است و آنتی‌بیوتیک را شناسایی می‌کند و خودش را در برابر آن تغییر می‌دهد.
دوره طلایی آنتی‌بیوتیک‌ها
وی افزود: بر همین اساس در سال‌های ابتدایی تولید این داروها، تعداد زیادی آنتی‌بیوتیک به بازار عرضه می‌شد؛ به‌طوری که یک دوره‌ای را دوره طلایی تولید آنتی‌بیوتیک اعلام کردند. زیرا آنتی‌بیوتیک‌های جدید کشف شد و به بازار آمد، اما از یک جایی به بعد سرعت این اقدام کاهش یافت؛ به‌طوری که ایجاد و شناسایی آنتی‌بیوتیک‌های جدید بسیار سخت شده است. زیرا ساخت آنتی‌بیوتیک هزینه‌های زیادی دارد و از طرفی به سرعت مقاومت برایش ایجاد می‌شود. همچنین مصرف آنتی‌بیوتیک همیشگی نیست.
مصرف آنتی‌بیوتیک را منطقی کنید
وی ادامه داد: بر همین اساس در تمام دنیا هفته‌ای را برای آگاه‌سازی نسبت به مقاومت میکروبی ناشی از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک برگزیدند. در این هفته به مردم آگاهی‌هایی درباره مصرف آنتی‌بیوتیک و مقاومت میکروبی ناشی از آن ارائه می‌شود. یکی از راه‌های کاهش مقاومت میکروبی ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها، مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک است؛ اما موثرترین راه، پیشگیری از ابتلا به بیماری است. بر همین اساس رعایت نکات بهداشتی، ضدعفونی‌های مناسب در بیمارستان‌ها و ...، شستن دقیق، درست و مکرر دست‌ها با آب و صابون که یکی از موثرترین راه‌هایی است که باعث می‌شود کمتر بیمار شویم و کمتر به آنتی‌بیوتیک نیاز پیدا کنیم و... باید مورد توجه قرار گیرد. حال اگر با وجود همه این اقدامات بیمار شدیم باید آنتی‌بیوتیک‌ها را به صورت دقیق، درست و طبق دستور پزشک مصرف کنیم.
برای سرماخوردگی، آنتی‌بیوتیک نخورید
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو با اشاره به یکی دیگر از دلایل ایجاد مقاومت میکروبی، اظهار کرد: یکی دیگر از راه‌های مقاومت میکروبی استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا است. به طور کلی آنتی‌بیوتیک هیچ تاثیری بر روی ویروس ندارد.
آنتی‌بیوتیک از اساس ویروس‌ها را شناسایی نمی‌کند تا بتواند روی آنها اثر گذارد. حال آنتی‌بیوتیکی که ما در زمان بیماری ویروسی‌مان مصرف می‌کنیم، باعث می‌شود که میکروب‌های کمی که در بدن ما وجود دارد، با این آنتی‌بیوتیک آشنا شوند و یا بعد از دفع آنتی‌بیوتیک در طبیعت میکروب‌ها با آن روبرو شده و شناسایی‌اش کنند و نسبت به آن مقاوم شوند. از طرفی در بیماری ویروسی باید سیستم ایمنی فرد با ویروس مقابله کند تا فرد زودتر بهبود یابد، اما زمانیکه آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، میکروب‌های خوب داخل روده که باعث جذب غذا می‌شوند، از بین می‌روند و در نتیجه فرد غذای کمتری می‌تواند جذب کند، بدنش ضعیف‌تر می‌شود و نمی‌تواند با ویروس مقابله کند.
آنتی‌بیوتیک‌ها را دور نریزید، کپسوله کنید
وی ادامه داد: باید توجه کرد که آنتی‌بیوتیک‌هایی که دور می‌ریزیم، بسیار خطر آفرین بوده و منجر به مقاومت میکروبی می‌شوند؛ چراکه وقتی می‌گوییم تاریخ مصرف یک دارو گذشته، ۱۰ درصدش از بین رفته و ممکن است موادش به مواد سمی تبدیل شده باشد، اما ۹۰ درصد موادش وجود دارد. حال وقتی وارد طبیعت می‌شود و از آنجایی که آنتی‌بیوتیک‌ها اکثرا به صورت محلول در آب هستند، از طریق باران، آب‌های زیرزمینی و... وارد خاک، آب آشامیدنی شده، تصفیه نمی‌شوند و بدون اینکه اطلاع داشته باشیم از طریق حیوانات و گیاهان وارد چرخه خوراک مردم می‌شوند و مقاومت میکروبی ایجاد می‌شود. از یک طرف استفاده غیرمنطقی و غیراصولی آنتی‌بیوتیک‌ها در دامپزشکی هم به مقاومت میکروبی کمک می‌کند.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو تاکید کرد: مردم آنتی‌بیوتیک‌های تاریخ‌گذشته‌ای را که در خانه دارند، می‌توانند با روش کپسوله کردن، به درستی امحا کنند؛ به‌طوری که آنها را در پاکت‌های مخصوص بسته‌بندی شده قرار داده و بر رویشان نوشته شود که در آنها آنتی‌بیوتیک است و سپس تحویل قسمت بازیافت شهرداری شوند تا از سوی شهرداری به صورت مناسب امحاء شوند. شهرداری این آنتی‌بیوتیک‌ها را داخل بتون می‌ریزد که نتوانند وارد فضای آب و خاک شود و آن زمان آنها را دفع می‌کنند.
