هفته پیش خبر گرانی بنزین با یک خبر تکمیلی مخابره شد؛ دولت در پی اعلام افزایش قیمت بنزین، گفت: از منابع حاصل از درآمد افزایش قیمت سوخت، سبد کمک معیشتی بین ۱۸ میلیون خانوار توزیع می‌کند. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامهوبودجه، ۲۴ آبان از واریز یارانه‌های مربوط به این طرح به حساب افراد مشمول خبر داد؛ اما با گذشت چندین روز از این اعلام، خبر‌ها حاکی از آن است که بسیاری از افرادی که مشمول یارانه نقدی می‌شوند، هیچ واریزی نداشته‌اند.
به گزارش شرق، علی خدایی، عضو شورای عالی کار، نیز این موضوع را تأیید کرد و گفت: «ما متأسفانه بانک اطلاعاتی نداریم که آمار دقیقی از تعداد افرادی که یارانه بنزین به حسابشان واریز شده است، اعلام کنیم؛ اما شنیده‌های ما از سوی کارگران و مشاهده‌های میدانی، حکایت از آن دارد که اکثریت کسانی که شامل این یارانه می‌شوند، تاکنون یارانه‌ای دریافت نکرده‌اند».
او با انتقاد از تصمیم دولت برای افزایش قیمت سوخت و فشار حداکثری واردشده از این سمت به معیشت حقوق‌بگیران تأکید می‌کند: «ما به‌عنوان افرادی از جامعه کارگری، اصلا روش دولت که بنزین را گران کند و در ازای آن یارانه نقدی اندکی بپردازد، تأیید نمی‌کنیم و معتقدیم اکنون که دولت تصمیم به افزایش قیمت بنزین گرفته است، هر نوع حمایتی از حقوق‌بگیران در برابر فشار تورمی حاصل از آن باید از طریق افزایش دستمزد باشد».
جاماندگان از یارانه نقدی
آن‌طور که سازمان برنامهوبودجه اعلام کرده است، در پی افزایش قیمت بنزین، تمام درآمد ۳۱ هزار میلیارد تومانی حاصل از افزایش قیمت بنزین هر ماه به حساب ۶۰ میلیون نفر شامل ۱۸ میلیون خانوار واریز می‌شود و در آبان نیز این مبلغ در سه مرحله و هر شب به حساب ۲۰ میلیون نفر واریز شد. با وجود اینکه نوبخت اعلام کرده بود «حتی کسانی که یارانه نقدی هم نمی‌گیرند، ممکن است یارانه معیشتی گرانی بنزین به حسابشان واریز شود»، از زمانی که شرح جزئیات یارانه‌بگیر‌ها مشخص و پرداخت دولت آغاز شد، بسیاری از بازنشسته‌ها، کارگران، کارمندان، معلمان و حتی بی‌کاران و زنان سرپرست خانوار که مشمول این یارانه هستند، می‌گویند هیچ پولی از سوی دولت به حساب آن‌ها واریز نشده است.
کمک معیشتی دولت به خانوار یک‌نفره، ۵۵ هزار تومان، دو‌نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه‌نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهار‌نفره ۱۷۲ هزار تومان و خانوار پنج نفر و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان در نظر گرفته شده است. از آنجا که کمک معیشتی دولت قرار است به بُعد خانوار پرداخت شود، سهم هر عضو خانواده از این رقم متفاوت است و متناسب با تعداد اعضا، در واقع به هر عضو مبلغ خاصی تعلق می‌گیرد؛ به عبارتی به نفر اول ۵۵ هزار تومان، نفر دوم ۴۸ هزار تومان، نفر سوم ۳۵ هزار تومان، نفر چهارم ۳۴ هزار تومان، نفر پنجم ۳۳ هزار تومان و نفر ششم و هفتم و... صفر ریال پرداخت می‌شود.
سخنگوی ستاد شناسایی مشمولان طرح حمایت معیشتی وزارت رفاه، درباره آخرین وضعیت شناسایی مشمولان و واریز بسته کمک معیشتی گفته است: «دو دسته افراد داریم؛ نخست اشخاصی که یارانه می‌گیرند و دوم افرادی که یارانه نمی‌گیرند. افرادی که یارانه می‌گیرند، به‌شرط آنکه جزء سه دهک بالای درآمدی نباشند، می‌توانند مشمول طرح باشند؛ اما افرادی که یارانه نمی‌گیرند، چند دسته هستند. نخست کسانی که جامانده‌اند و نتوانسته‌اند ثبت‌نام کنند. گروه دوم انصرافی‌هایی هستند که در برهه‌های مختلف از دریافت یارانه انصراف داده‌اند. گروه سوم افرادی هستند که تا سال ۹۵ بنا بر بررسی پایگاه اطلاعات ایرانیان، نامشان در بانک اطلاعاتی صنوفی مانند صرافی‌ها، طلافروشان، پزشکان، اعضای هیئت‌علمی، وکلا و... بوده و حذف شده‌اند. اگر افراد محذوف باشند و ما از فهرست یارانه‌بگیران حذفشان کرده باشیم، ابدا بسته معیشتی هم نمی‌گیرند». بااین‌حال این روایت رسمی از پرداخت یارانه نیز تاکنون محقق نشده است و بسیاری از افرادی که تحت شمول هستند هم یارانه دریافت نکرده‌اند.
اکثریت کارگران سبد معیشتی دریافت نکرده‌اند
این موضوع را رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران نیز تأیید کرد و گفت: «درصد درخور توجهی از کارگران بسته معیشتی را دریافت نکرده‌اند».
چمنی ادامه داد: «اطلاعات کافی در دست انجمن صنفی کارگران وجود ندارد؛ اما بررسی‌های میدانی نشانگر این است که درصد درخور توجهی از کارگران بسته معیشتی دولت را دریافت نکرده‌اند». علی خدایی، عضو شورای عالی کار نیز درباره میزان افرادی که یارانه بنزین دریافت کردند، به «شرق» توضیح داد: متأسفانه اطلاعاتی که ما داریم مستند نیست و نمی‌توانیم تعداد مشخصی را اعلام کنیم، اما براساس شنیده‌ها و کسانی که به ما مراجعه می‌کنند، مشخص است تعداد کسانی که باید دریافت می‌کردند و یارانه‌ای دریافت نکرده‌اند، زیاد است.
او ادامه داد: مسئله گرانی بنزین را باید از دو منظر نگاه گنیم؛ ابتدا اینکه ما اصلا به‌عنوان نماینده کارگران این روش را نمی‌پذیریم. هر کمکی که قرار است از معیشت مردم در برابر گرانی بشود، باید از طریق افزایش دستمزد باشد. سیاست رفاهی باید با رعایت شأن و کرامت خانواده باشد؛ دستمزدی که ما به آن معتقدیم نه‌تن‌ها باید هزینه‌های خانوار‌های کارگری را پوشش دهد و قدرت خرید آن‌ها را تأمین کند، بلکه باید قدرت پس‌انداز به کارگران بدهد. ما نباید افراد کارکن محتاج به یارانه داشته باشیم و یارانه به کسانی که در حال کار نیستند، اختصاص پیدا کند.
او توضیح داد: ما در کارگروه مزد بررسی سبد معیشت را به تعویق انداختیم تا تأثیر افزایش قیمت بنزین را بررسی کنیم. تجربه نشان داده به فاصله کوتاه نباید منتظر تأثیر در کالا‌های اساسی باشیم، چراکه شوک تورمی افزایش قیمت بنزین با وقفه روی قیمت کالا‌های اساسی دیگر تخلیه می‌شود. هرچند در همین چند روز ما شاهد افزایش قیمت کالا‌ها به‌ویژه به‌طرز محسوس در قیمت حمل‌و‌نقل بودیم، هرچند دولت ادعا می‌کند جلوی افزایش قیمت‌ها را گرفته است. باید صریحا بگوییم دولت ما حقوق‌بگیران را در برابر یک عمل انجام‌شده قرار داد.
خدایی با انتقاد از استدلال‌های دولت در برابر گرانی بنزین گفت: دولت کار خود را این‌گونه توجیه می‌کند که قیمت بنزین ما در مقایسه با کشور‌های همسایه بسیار پایین و به‌اصطلاح خودش ارزان است. خب چرا زیرساخت حمل‌و‌نقل عمومی ایران را با کشور‌های همسایه مقایسه نمی‌کند؟ کارگری که در ورامین زندگی می‌کند و در ساختمان‌های شهر تهران روز‌ها کار می‌کند، از کجا باید با دستمزد حداقلی هزینه رفت‌و‌آمد به تهران را بپردازد. اکنون وضعیت بخش زیادی از کارگران ما همین است، جمعیت زیادی که در تهران یا هر شهر مرکزی کار می‌کنند و به‌خاطر هزینه‌های بالای مسکن یا نبود کار در شهر خود، به حاشیه‌ها پناه برده‌اند. حالا هم با گرانی چند برابری هزینه‌های رفت‌و‌آمد روبه‌رو هستند.
حمید حاج‌اسماعیلی، فعال حوزه کارگری نیز به بدعهدی در اجرای طرح هدفمندسازی یارانه اشاره می‌کند و می‌گوید: دولت به‌هرحال مدعی است در سه نوبت برای حدود ۶۰ میلیون نفر یارانه واریز کرده است. سخنگوی دولت هم نقشه‌ای حاکی از پراکندگی توزیع را اعلام کرد که بر این اساس در تهران حدود ۵۷ درصد جمعیت یارانه نقدی گرفتند. هنوز نقد‌های گسترده در بین جمعیت‌ها، نهاد‌ها و نخبگان مردم می‌چرخد که این واریزی محسوس نیست. گروه‌های زیادی هستند که هنوز هیچ پولی دریافت نکرده‌اند. دولت می‌گوید رسیدگی می‌کنیم، اما هیچ نشانی از آن نمی‌بینیم.
طبق برآورد‌ها شش میلیون سرپرست خانوار که عمده آن‌ها یارانه قبلی را دریافت می‌کنند، در بین افراد تحت شمول یارانه هستند؛ اما یارانه بنزین برایشان واریز نشده است. بیشتر افرادی که یارانه قبلی را دریافت می‌کنند، باید این یارانه را بگیرند، چراکه بخشی از آن‌ها براساس پایش دولت قبلا حذف شده‌اند که این نشان می‌دهد با جمعیت هدف تطابق ندارد. دولت باید آمار را دقیق‌تر اعلام کند، چراکه تعداد زیادی هنوز یارانه بنزین دریافت نکرده‌اند. اکثر کسانی که از آن‌ها می‌پرسیم می‌گویند دریافت نکرده‌اند. اگر دولت مدعی است نزدیک به ۶۰ درصد جمعیت تهران مشمول هستند، پس چرا اکثریت معترض هستند که دریافت نکرده‌اند.
