تنش در روابط ایران و انگلیس؛ ایران با آقای سفیر چه کند؟

فرارو- بازداشت چند ساعته سفیر انگلیس پس از حضور در یک تجمع اعتراضی در تهران واکنش‌های چند طرفه‌ای داشته است. ایران به اقدام سفیر اعتراض کرده و انگلیس هم به بازداشت سفیر اعتراض کرده است. از سوی دیگر اتحادیه اروپا، چند کشور اروپایی و آمریکا بازداشت سفیر را نگران کننده خوانده و محکوم کرده اند.

به گزارش فرارو، سفیر بریتانیا در تهران شنبه شب، هم‌زمان با تجمع مقابل دانشگاه امیرکبیر تهران بازداشت و پس از مدت کوتاهی آزاد شد.

این تجمع که برای یادبود قربانیان سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین در تهران برگزار شده بود با شعار حاضران به تجمعی اعتراضی تبدیل شد.

سفیر انگلیس می‌گوید برای مراسم یادبود رفته و بعد از شروع اعتراض‌ها محل را ترک کرده، اما پلیس تهران می‌گوید مک‌ایر در حال فیلم گرفتن از اعتراض‌ها بوده است. ویدئویی نیز از حضور سفیر در تجمع منتشر شده است.

وزارت خارجه سفیر انگلیس را احضار و مراتب اعتراض ایران را اعلام کرده است. وزارت خارجه شب گذشته باصدور بیانیه ای هشدار داد "در صورت ادامه چنین رفتار‌هایی وزارت امور خارجه دیگر تنها به احضار سفیر بسنده نخواهد کرد."

 

از سوی دیگر انگلیس نیز سفیر ایران را احضار کرد.

ایران همچنین از مواضع و عملکردمقامات انگلیسی در ماجرای ترور سردار سلیمانی نیز به شدت ناراضی است.

در همین رابطه امروز سخنگوی قوه قضائیه سفیر انگلیس را عنصر نامطلوب خوانده، برخی نمایندگان مجلس نیز خواستار اخراج سفیر شده اند. طرحی دو فوریتی در مجلس تدوین شده تا سطح روابط ایران و انگلیس از "سطح سفارتخانه به سطح کنسولگری" برسد.

 

آیت الله احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد نیز  اخراج سفیر بریتانیا را "بالاترین محبت در حق او" دانست و گفت: "اگر این عنصر ناپاک دست نیروهای خط حاج قاسم سلیمانی می‌افتاد تکه بزرگش، گوشش بود."

در این بین نگرانی‌هایی درباره تاثیر تنش میان ایران و بریتانیا بر روابط ایران و اروپا و به ویژه برجام وجود دارد. برخی تحلیلگران معتقدند ایران باید به تذکر به سفیر بسنده کند و از اقدام بیشتر خودداری نماید، چون ممکن است طرف مقابل واکنش تندتری داشته باشد.

 

علی بیگدلی استاد دانشگاه و تحلیلگرمسائل سیاست خارجی در این باره به فرارو گفت: "ما با انگلستان سوابق دیرینه تاریخی داریم که باعث می‌شود نوع رفتار انگلیس با ما و نوع قضاوت ما درباره این کشور نسبت به همه کشور‌های اروپایی تفاوت داشته باشد."

او افزود: «انگلیس اگرچه در شیوه‌های خود تغییرات اساسی داده است، اما هنوز به دنبال همان رویه‌های قدیمی است. مردم ما نسبت به انگلیس خشم عمیقی دارند که هیچ وقت فروکش نمی‌کند. دولت هم به این خشم دامن می‌زند و همین باعث می‌شود ما هر نوع رفتاری از آن سمت می‌بینیم قضاوت تاریخی می‌کنیم. نوع نگاه مردم و حکومت ما به انگلیستان بستر‌های تاریخی دارد این دید پس از انقلاب عمیق‌تر هم شده و نوعی بیزاری و تنفر از این کشور در مقایسه با دیگر کشور‌های اروپایی دیده می‌شود.»

این استاد دانشگاه درباره شرکت سفیر انگلیس در تجمع اعتراضی گفت: «نباید این کار را می‌کرد. در حوزه وظایف و اختیاراتش نبوده است. استدلال سفیر قابل پذیرش نیست. او باید از مجاری دیپلماتیک ماجرا را دنبال می‌کرد و نه اینکه در یک تظاهرات حضور یابد.»

 

او افزود: «وزارت خارجه و نهاد‌های مرتبط نباید ماجرای سفیر را خیلی دنبال کنند چرا که ممکن است واکنش‌های زیان آوری داشته باشد. رفتار سفیر در حد اخراج و مطالبی اخیرا مطرح می‌شود نیست و باید به همان احضار اکتفا کرد. چرا که اگر ایران سفیر بریتانیا را اخراج کند آن‌ها هم سفیر ایران اخراج می‌کنند. نباید برای حل یک مشکل، مشکل تازه‌ای ایجاد کرد.»

محسن جلیلوند تحلیلگر مسائل بین المللی نیز در همین رابطه به فرارو گفت: "من فکر می‌کنم تئوری توطئه وجود دارد و قدرت‌های غربی در خیلی چیز‌ها دست دارند، اما ایرانی‌ها گاهی دچار توهم توطئه می‌شوند، دایی جان ناپلئونی فکر می‌کنند و اینقدر بحث دخالت غربی‌ها را تکرار می‌کنند و هر مشکلی را به آن‌ها نسبت داده اند که تئوری توطئه کارکرد خود را از دست داده و تبدیل به توهم توطئه شده است."

او افزود: "حضور سفیر انگلیس در آن مراسم یادبود طبیتا نشان می‌دهد چیزی پشت ماجرا وجود دارد. سفیر بدون هماهنگی با وزارت خارجه این کار را انجام نمی‌دهد، هر چند که سفرای غربی اختیار عمل بالایی دارند. اما اینکه چرا سفیر انگلیس در تجمع حاضر شده را می‌توان از زاویه دیگری هم دید، برخی گروه‌ها در ایران هستند که کار‌هایی انجام می‌دهد که خواسته یا ناخواسته، مستقیم یا غیر مستقیم منافع انگلیس را تامین می‌کنند. انگلیس تجربه سال‌ها استعمار در مشرق زمین را دارد و با شرایط در این مناطق کاملا آشنا هستند، آنهادر جهان سوم برای تامین منافع خود به همین شیوه عمل می‌کنند.»

این تحلیلگر درباره درخواست‌ها برای اخراج سفیرانگلیس گفت: «هر کسی می‌تواند نظرش را بدهد ولی برای تامین منافع ملی باید تصمیم دقیق گرفت. اگر قرار باشدبرای هر چیزی سفیر را اخراج کنیم و سفارت خانه تصرف کنیم، از منظر روابط بین الملل قابل پذیرش نیست، مگر اینکه سفیر کاری کرده باشد که با کنوانسیون‌ها در تقابل آشکار باشد. از طرف دیگر اقدام متقابل را هم باید در نظر گرفت، اقدام آن‌ها می‌تواند در سطحی باشد که ضرر اخراج سفیر بیشتر از سودش باشد.»

او تاکید کرد که ممکن است برخورد‌ها در این سطح بر مسائلی همچون برجام نیز تاثیر بگذارد.