فرارو-بسیاری از ناظران، گسترش اپیدمی کروناویروس را عامل اصلی بروز برخی از حرکت‌های نژاد پرستانه بر ضد آسیایی تبار‌ها و مشخصاً چینی‌ها می‌دانند. علت این حرکت‌ها نیز منشأ شیوع این ویروس در کشور چین بود که حتی به دنیای سیاست نیز کشیده شد و برای مثال دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده، برای نامیدن کروناویروس، از عباراتی همچون «ویروس چینی» و یا «ویروس ووهان» استفاده کرد. دولت چین نیز در واکنش، نگاه نژادپرستانه به یک مقوله سلامت جهانی را بی شرمانه خواند و به شدت آن را محکوم کرد. اما در روزهای اخیر گزارش‌هایی از چنین رویکرد‌های نژادپرستانه از سوی دولت چین بر ضد آفریقایی تبار‌ها در این کشور به گوش می‌رسد که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. وبسایت Quartz طی گزارشی به این مسئله پرداخته است.
در روزهای اخیر، سفیران چین در سراسر پایتخت‌های آفریقا فراخوانده شدند تا درباره صحنه‌های وحشتناکی توضیح دهند که سراسر رسانه‌های اجتماعی این قاره را فرا گرفته است. در فیلم ها، صحنه‌های ناراحت کننده از بیرون کردن شهروندان و مهاجران آفریقایی تبار، از آپارتمان‌های خود در کشور چین دیده می‌شود که به دنبال آن بسیاری از شهروندان و دیپلمات‌های آفریقایی به کشور خود بازگشتند.
این حوادث اختلاف نظر‌های دیپلماتیک میان اتحادیه آفریقا، دولت‌های مختلف آفریقایی و حتی ایالات متحده با چین ایجاد کرده است. اکنون پکن به خاطر گزارش این بدرفتاری‌ها با مهاجران سیاهپوست که عمدتا از کشور‌های آفریقایی هستند، تحت فشار قرار گرفته است. غنا، نیجریه، کنیا و اوگاندا از جمله کشور‌هایی هستند که توضیحات دولت چین در این خصوص را خواستار شدند.
در یکی از این فیلم‌ها در نیمه شب گرفته شده است، یک مرد اهل غنا می‌گوید: «من نمی‌دانم امشب کجا باید بخوابم. در اینجا افرادی از نیجریه، اوگاندا و غناء هستیم که به حال خود رها شده ایم». در ویدئویی دیگر، گروهی از مردان سیاه پوست دیده می‌شوند که در حال کشیدن چمدان‌های خود در خیابان‌های بارانی هستند و توسط مأموران پلیس گرد هم جمع شده اند. فردی که این فیلم را می‌گیرد، می‌گوید: «پلیس‌ها در حال تعقیب ما هستند. ما فقط در جاده قدم می‌زنیم. آنها به ما خانه نمی‌دهند، آنها به ما هتل نمی‌دهند ... آنها نمی‌خواهند ما در یک مکان بمانیم». روز شنبه، در صفحه اول روزنامه Nation کنیا، این تیتر دیده شد: «کنیایی‌ها در چین: ما را از جهنم نجات دهید».
آفریقای کوچک
در روزهای اخیر مقامات رسمی چین، مقررات سختگیرانه و محدودیت‌های رفت و آمد برای شهروندان را که به دنبال انتشار اپیدمی کروناویروس اعمال کرده بودند را پس از مدت‌ها لغو کردند. در شهر ووهان، که کروناویروس برای اولین بار در آن شناسایی شد، پس از ۷۶ روز قرنطینه سخت، برای اولین بار از تاریخ ۲۳ ژانویه، به شهروندان اجازه داده شد تا شهر را ترک کنند.
در گیرودار آغاز شیوع این بیماری، اگر چه بسیاری از دانشجویان آفریقایی و مهاجران این قاره تمایل داشتند که چین را ترک کنند، اما بسیاری دیگر نیز تصمیم گرفتند که در این کشور بمانند با این استدلال که امکانات بهداشتی چین بهترین گزینه را برای مقابله با شیوع این بیماری نسبت به سیستم‌های بهداشتی کم امکانات در کشورهایشان خواهد بود. با این حال این هفته مقامات بهداشتی چین گزارش کردند که آزمایش Covid-۱۹ پنج شهروند نیجریه‌ای در جنوب شهر گوانگژو این کشور، مثبت بوده است. به گفته رسانه‌های دولتی چین، این افراد قرنطینه را شکسته و چند بار به یک رستوران رفته اند که این امر منجر به آلوده شدن صاحب این رستوران شده و این فرد نیز به نوبه خود ویروس را به دختر هشت ساله خود منتقل کرده است.
با وجودی که به نظر می‌رسد وضعیت اضطراری اپیدمی کروناویروس در چین به پایان رسیده است، اما مقامات رسمی این کشور اظهار نگرانی کرده اند که موارد ابتلای وارداتی، موجب شکل گیری موج دوم اپیدمی در این کشور شود. به نظر می‌رسد این گزارش‌ها همان چیزی است که موج فعلی سوء ظن و احساسات ضد بیگانگان را در این کشور برانگیخته است.
یک دانشجوی ۲۴ ساله اوگاندایی به خبرگزاری فرانسه گفت: «من چهار روز است که زیر پل‌ها می‌خوابم و هیچ غذایی برای خوردن ندارم ... من نمی‌توانم از هر جایی غذا بخرم و تقریباً هیچ مغازه یا رستورانی به من غذا نمی‌فروشد». حتی کسانی که از زمان آغاز اپیدمی، این کشور چین را ترک نکرده اند نیز به اجبار آزمایش شده، به قرنطینه منتقل شده اند و یا از آپارتمان هایشان بیرون رانده شده اند. سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز بدون اشاره و ارائه توضیح درباره این گزارش ها، گفت: «دولت چین توجه جدی به حوادث و سوء تفاهم‌هایی که گاه به گاه ممکن است در این فرآیند رخ دهد، دارد»، اما توجه اصلی ما معطوف به متوقف کردن موج دوم اپیدمی می‌باشد و از همه اتباع خارجی می‌خواهیم تا دستورالعمل‌های محلی را رعایت کنند. با این حال، براساس آماری که این هفته توسط رسانه‌های دولتی چین منتشر شده است، بریتانیایی ها، آمریکایی‌ها و فیلیپینی ها- و نه آفریقایی ها- بیش از نیمی از افراد خارجی مبتلا به کروناویروس، در گوانگژو را تشکیل می‌دهند، اما هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که این افراد در معرض اخراج و یا فشار قرار گرفته باشند.
سومین شهر بزرگ چین، به حضور بی شمار بازرگان آفریقایی مشهور است چرا که این شهر به عنوان یک مرکز تجاری بزرگ به آنها امکان می‌دهد که به راحتی به کالا‌های ارزان قیمت برای صادرات به آفریقا دسترسی پیدا کنند. این امر گوانگژو را به محبوب‌ترین مقصد پرواز‌های خارج از آفریقا تبدیل کرده است. منطقه تجاری این شهر اکنون با نام «آفریقای کوچک» لقب گرفته است. طی یک دهه گذشته، این شهر به یکی از بزرگترین جوامع آفریقایی در آسیا تبدیل شده است. اگر چه شهر گوانگژو مرکز اصلی گزارش‌های بد رفتاری با آفریقایی‌ها بوده است، اما رسانه‌های محلی کشور غنا نیز گزارش‌های مشابهی را از بد رفتاری با شهروندان این کشور در شهر پکن منتشر کرده اند.
دیپلماسی کروناویروس
غنا، کنیا، نیجریه و اوگاندا از جمله کشور‌هایی هستند که سفیران چین را به همراه کمسیون اتحادیه آفریقا احضار کردند تا نارضایتی خود را در مورد گزارش‌های بد رفتاری با شهروندان خود، به صورت خصوصی و در بعضی مواقع کاملاً علنی، اعلام کنند. وزارت امور خارجه آمریکا نیز ضمن اخطار به آمریکایی‌های آفریقایی تبار برای مسافرت به شهر گوانگژو چین، بررسی دقیق وقایع در این شهر را تشدید کرده است.
با این همه نکته جالب توجه این است که در روزهای اخیر تصوری از یکی از شعبه های فست فود آمریکایی مک دونالد در شهر گوانگژو منتشر شد که در پشت شیشه های آن ورود افراد سیاهپوست به داخل رستوران را ممنوع کرده بود. مک دونالد در واکنش به این تصویر، ضمن انتشار بیانیه ای اعلام کرد: «چنین اقدامی به هیچ وجه نماینده ارزش های فراگیر این شرکت نیست و این شعبه برای بررسی موضوع به طور موقت تعطیل خواهد شدم». مک دونالد همچنین افزود: «از این تعطیلات قرنطینه استفاده خواهد کرد و آموزش های بیشتری را برای مدیران و کارمندان در خصوص ارزش های این شرکت برگزار خواهد کرد تا چنین مشکلاتی دوباره رخ ندهد».
اکنون پکن به دنبال شکایت و تبلیغات خود درباره استفاده از ادبیات نژادپرستانه در خصوص کروناویروس که در برخی کشور‌های غربی با عنوان «ویروس ووهان» یا «ویروس چینی» نامیده می‌شد، اکنون خود با رسوایی برخورد‌های نژادپرستانه با دیگر نژاد‌ها در این زمینه مواجه است. چین امیدوار است با استفاده از «دیپلماسی کروناویروس» خود در اهدای تجهیزات و کمک‌های پزشکی، از آن به عنوان بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای کمک به دفع برخی از انتقادات و منحرف کردن توجه‌ها از سیاست‌های فعلی، بهره جوید.
در واقع چین امیدوار است تا با این سیاست نه تنها داستان‌هایی در مورد سخاوت چینی و تلاش‌های بی دریغ این کشور برای پایان دادن به همه گیری منتشر کند، بلکه قصد دارد تا به این شکل سریعاً خشم برخی از مهمترین متحدین خود در قاره آفریقا را فرو بنشاند.
