فرارو- این روز‌ها در میان شلوغی‌های اخبار کرونا، صدای اعتراض فعالان محیط زیست به مالچ پاشی کمتر به گوش رسید. اما نتیجه اعتراض فعالان محیط زیست و شکایت یک انجمن زیست محیطی خوزستان از پارسال موجب شد تا در ۲۴ فروردین ماه بر اساس حکم دادگاه و برای دومین بار مالچ پاشی به طور موقت متوقف شود.
به گزارش فرارو، اعتراض فعالان محیط زیستی از مالچ پاشی فکه (بیت راشد) در اوایل بهمن ماه شروع شد. اعتراضی که در ابتدا با حمایت مدیر کل محیط زیست استان خوزستان مواجه شد هر چند مدیر کل خیلی زود نه تنها دست از حمایت آنان برداشت حتی در دفاع از مالچ پاشی به اظهار نظر پرداخت که شگفتی فعالان محیط زیستی را در بر داشت.
در ادامه هم مالچ پاشی بیت کوصر از اول اسفندماه آغاز شد تا فعالان محیط زیستی اسفندماه را نیز با اعتراض به مالچ پاشی بیت کوصر آغاز کنند و با پلاکاردهایی، چون «مالچ‌پاشی خطرناک‌تر از کروناست»؛ «نه به مالچ‌پاشی» و «به جای مالچ‌پاشی، درخت بکاریم» در مقابل اداره منابع طبیعی استان خوزستان حاضر شوند. در نهایت مالچ پاشی در بیت کوصر در ۱۷ اسفند ماه متوقف شد، اما همچنان مدیر کل محیط زیست استان حامی مالچ پاشی بود و استاندار سکوت اختیار کرده بود و در مقابل اعتراض فعالان محیط زیستی متولیان انگار کمر همت به نشنیدن و ویرانی محیط زیست گرفته بودند. چنانچه خوشحالی فعالان محیط زیستی از توقف مالچ پاشی دشت آزادگان دیری نپایید و هشت روز بعد در ۲۵ اسفندماه سیدباقر موسوی از محیط بانان دشت آزادگان که از سال گذشته کمپین #نه_به_مالچ_نفتی را به راه انداخته بود در صفحه اینستاگرام خود از آغاز مالچ‌پاشی در منطقه "بیت کوصر" خبر داد و بعدتر از سوی مالچ پاشان تهدید شد.
این در حالی است که به گزارش مهر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، مالچ‌پاشی مشروط به تائید سازمان حفاظت محیط زیست است. توافقنامه استفاده از مالچ نفتی میان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و سرپرست وزارت جهاد کشاورزی نیز منعقد شده که بر مبنای آن به دلیل نبود جایگزین برای مالچ نفتی و با توجه به ضرورت مهار شدن شن‌های روان، مالچ‌پاشی در ۱۰ استان انجام شود.
"مالچ" نوعی پوشش است که برای تثبیت شن‌های روان در مناطق بیابانی و مقابله با ریزگرد‌ها به کار می‌رود کاری که هر چند قدمتی ۵۰ ساله دارد، اما ۱۰ سال است با اعتراض فعالان محیط زیستی مواجه است. محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مالچ پاشی باعث می‌شود سطح زمین گرم‌تر شود؛ در نتیجه اختلاف دما افزایش پیدا می‌کند و بسیاری از جانداران ریز از بین خواهند رفت. اکوسیستم آسیب خواهد دید و بارندگی‌های که اتفاق می‌افتد به جای اینکه در زیر زمین نفوذ کند در سطح زمین جمع و تبخیر می‌شود. مالچ پاشی باعث می‌شود سطح زمین مسموم شود و جانداران آسیب ببینند و این‌ها خطرات جدی هستند که باید آنها را درنظر بگیریم.
علاوه بر این، به گزارش ایرنا فرشته قاسمی عضو سمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان استفاده از مالچ نفتی را موجب تخریب حفظ گونه‌های بومی و طبیعی منطقه دانست و گفت: استفاده از مالچ نفتی به عنوان یک ماده سمی و آلاینده باید حذف و حفاظت از همه زیست بوم‌ها از جمله مناطق ماسه‌ای مورد توجه قرار گیرد. شبنم قنواتی‌زاده یکی دیگر از فعالان محیط زیستی در این باره به ایرنا گفته است از نظر دوستداران محیط زیست، شن‌زار‌ها کانون گرد و غبار نیستند و هیچ شن‌زاری در خوزستان نباید از بین برود، زیرا این مناطق زیستگاه‌های باارزش برای زیستمندان و پوشش گیاهی خاص خود هستند، از سوی دیگر مالچ نفتی یک ماده سمی و مضر است که هم بر محیط زیست و هم سلامتی انسان‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و استفاده از آن باید متوقف شود.
در مقابل مقامات و متولیان بر انجام این کار اصرار دارند و آن را به سود منطقه می‌دانند و بی‌توجه به هشدار‌های فعالان محیط زیستی به کار خود در طی این سال‌ها ادامه دادند. چنانچه محمد جواد اشرف مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در این باره گفته است: با توجه به اینکه جایگزینی برای مالچ نفتی وجود ندارد، نباید حساسیت زیادی نسبت به مالچ پاشی داشته باشیم، زیرا جنگل‌های کهور که از ۵۰ سال پیش در خوزستان در زمین‌های ماسه‌ای کاشته شده، اثرات مثبتی داشته‌اند.
در نهایت نیز انجمن‌های محیط زیستی به پیگیری شکواییه خود در اعتراض به مالچ‌پاشی نفتی در خوزستان برآمدند. به گفته قنواتی زاده در چهارم اسفند ماه سال گذشته، برخی اعضای سمن‌های زیست محیطی از شوش، مسجدسلیمان، دزفول، حمیدیه و بردیه دشت آزادگان توماری آماده و به امضای فعالان محیط زیست و تجمع کنندگان در مقابل سازمان منابع طبیعی استان خوزستان رسید که رونوشت آن به استانداری، اداره کل حفاظت محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی، خانه سمن‌ها و نیرو‌های مسلح ارسال شد.
فعالان محیط زیستی علاوه بر اعتراض به مالچ پاشی به مسئولان محیط زیست خوزستان نیز معترض هستند، چون آنها مساله مالچ‌پاشی نفتی را به طور جدی پیگیری نمی‌کنند، این در حالیست که سازمان حفاظت محیط زیست، دستور توقف مالچ‌پاشی را صادر کرده است.
صدای اعتراض فعالان محیط زیستی اگر این بار به بهانه شیوع ویروسی بد قلق کمتر به گوش مردم رسید، اما مسئولان حوزه محیط زیستی به فراخور حوزه فعالیت‌های خود باید آن را شنیده باشند. پرسش این است چرا به هشدار‌های آنها بها داده نمی‌شود تا به جای مالچ پاشی اقدامات جایگزین آن در دستور کار قرار بگیرد.
چنانچه محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در گفتگو با خبرنگار مهر درباره بیت کوصر بر خلاف ادعای اشرف که جایگزینی برای مالچ پاشی وجود ندارد؛ گفته است: «آنجا پوشش گیاهی خیلی خوبی دارد و اگر بتوانند منطقه را قرق کنند که دام واردش نشود، پوشش گیاهی می‌تواند کاملاً به آنجا برگردد. اصولاً جایی که میانگین ریزش‌های آسمانی‌اش بالای ۸۰ میلی متر در سال باشد این پتانسیل را دارد که اگر مدیریت شود پوشش گیاهی به آن ناهمواری‌های ماسه‌ای برگردد. معمولاً جا‌هایی که میانگین بارندگی اش کمتر از ۸۰ میلی متر در سال باشد و نزدیک به مراکز سکونتگاهی یا صنعتی و جاده‌ها یا ریل‌های قطار باشد را به سفارش مالچ پاشی می‌کنند. در غیر این صورت هیچ جایی را توصیه به مالچ پاشی نمی‌کنیم. میانگین بارندگی در خوزستان نیز دو یا سه برابر بیشتر از رقمی است که ذکر کردم و در منطقه بیت کوصر نیز همینطور است. اگر در اسفند ماه به همان منطقه بروید شاهد پوشش گیاهی خوبِ آنجا می‌شوید و نیازی به مالچ پاشی ندارد.»
اما طبق اظهارات فعالان محیط زیستی گویا متولیان امر تعهدی سخت به اجرای کار ۵۰ ساله مالچ پاشی دارند و بر خلاف نظر کارشناسان محیط و فعالان محیط زیست که انجام مالچ پاشی را تأیید نمی‌کنند به این کار اصراری وافر دارند و شاید هم آن گونه که برخی می‌گویند مالچ پاشی برای مسئولان محیط زیست،دستوری است که باید انجام دهند. سکوت در برابر اعتراض حامیان محیط زیست از سوی مقامات استانی به ویژه استاندار آن هم درباره چنین موضوع مهمی خود می‌تواند تا حدی بر اهمیت منافع حامیان مالچ پاشی صحه بگذارد. به نظر می‌رسد برای حفظ دستاورد فعالان محیط زیستی در راستای توقف موقت مالچ پاشی باید به رساتر شدن صدای این اعتراضات کمک کرد تا شاید توقف مالچ پاشی برای همیشه باشد و نکند باز در میان غوغای کرونا مالچ پاشی از جای دیگری آغاز شود و صدای اعتراض فعالان محیط زیستی شنیده نشود.
