کارنامه آقای اوپک؛ حسین کاظم‌پور اردبیلی که بود؟

فرارو- حسین کاظم‌پور اردبیلی دیپلمات برجسته و نماینده ایران در اوپک پس طی یک دوره بیماری از دنیا رفت. او چند روز پیش درپی خونریزی مغزی به کما رفته و در بیمارستان بستری شده بود.

به گزارش فرارو، درگذشت او با واکنش‌های فراوانی روبه رو شده است. بسیاری از دولتمردان و فعالان رسانه‌ای به تحسین او پرداخته اند و از او به نیکی یاد می‌کنند.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه از اولین مقاماتی بود که پیام تسلیتی در این باره صادر کرد. ظریف کاظم‌پور اردبیلی را دیپلماتی "برجسته"، "کم نظیر"، "صادق" توصیف کرد و نوشت: "این شهید زنده هفت تیر در تمامی چهار دهه گذشته از وزارت تا سفارت و از معاونت وزیر تا عضویت هیئت عامل اوپک همواره مدافعی تیزهوش و باصلابت برای منافع ملی و مشاوری امین و دقیق و صریح برای مسئولین جمهوری اسلامی ایران بود."

بیژن زنگنه وزیر نفت هم کاظم پور اردبیلی را "دوست شفیق" خود خواند که درگذشتش را باور نمی‌کند. زنگنه در پیام نسبتا بلند و احساسی خود صفاتی همچون "متدین"، "فرهیخته"، "متواضع"، "شرافتمند"، "بی‌ادعا" "خدمتگزار" و "عاشق ایران" برای کاظم‌پور به کار برد و نوشت: «از بارزترین وجوه شخصیتی او، صراحتش در بیان عقایدش بود. او دیپلماتی برجسته بود که بیش از سه دهه از منافع ملی ما در اوپک، در سخت‌ترین شرایط و به‌رغم همه ناملایمات، هوشمندانه و جانانه دفاع کرد."

زنگنه تاکید کرد: «او در دولت شهید رجایی، وزیر بازرگانی بود و جانباز انفجار مقر حزب جمهوری اسلامی در ۷ تیر ۱۳۶۰ بود، ولی هرگز از جانبازی خود و یا از خدماتش در دوران جنگ با کسی سخن نگفت. او برای خدماتش از کسی اجر و مزدی نمی‌طلبید. امروز او با ره توشه‌ای پر بار از خدمت صادقانه به مردم و کشورش، در برابر داور نهایی هستی ایستاده است.»

اسحاق جهانگیری معاون اول و محمود واعظی رییس دفتر رییس جمهورهم با تعابیر مشابهی از خدمات کاظم‌پور اردبیلی تجلیل کردند.

در گذشت کاظم پور اردبیلی پیام‌هایی در سطح بین المللی را هم در پی داشته است. محمد سینوسی بارکیندو دبیرکل اوپک در این باره نوشت: "درگذشت برادر و همکارمان را با قلب سنگین (شکسته) دریافت کرده‌ام. باشد که خداوند متعال او را در بهشت قبول کند ... باشد که خداوند به خانواده او و همه ما این بردباری را بدهد که بتوانیم این خسارت جبران ناپذیر را تحمل کنیم.»

بارکیندو افزود: "او در ۳۴ سال گذشته در اوپک دوست و همکار ما بود. او نماینده شجاع کشور خود در اوپک بود. او بعنوان طولانی‌ترین عضو هیات عامل اوپک، عضو موثری بود."

حسین کاظم‌پور اردبیلی، در سال ۱۳۳۱ در تهران زاده شد. او دوران ابتدایی و متوسطه تا دریافت دیپلم را در تهران گذراند و در سال ۱۳۴۹ برای تحصیلات دانشگاهی وارد مدرسه عالی بازرگانی شد. در سال ۱۳۵۳ مدرک کارشناسی بازرگانی را از مدرسه عالی بازرگانی (دانشگاه علامه طباطبایی فعلی) دریافت نمود.

او پس از چندی، برای ادامه تحصیل به ایالات متحده آمریکا رفت و سال ۱۳۵۷ تحصیلات خود را در رشته مدیریت بازرگانی (ام‌بی‌ای) در مقطع کارشناسی ارشد، به پایان رساند. او در مدت اقامت در ایالات متحده آمریکا، با انجمن‌های اسلامی دانشجویان خارج از کشور، همکاری داشت و اندکی پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، به ایران بازگشت و فعالیت خود را ابتدا در بخش خصوصی، در زمینه واردات و تجارت خارجی آغاز کرد.

کاظم‌پور اردبیلی فعالیت سیاسی خود را از مهرماه ۱۳۵۸ در وزارت بازرگانی، در جایگاه مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت گسترش خدمات بازرگانی ایران آغاز نمود. او در دولت محمدعلی رجایی در فاصله سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰ وزیر بازرگانی بود.

کاظم‌پور از نجات‌یافتگان بمب‌گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی، در تاریخ ۷ تیر ۱۳۶۰ است. نکته‌ای که در پیام‌های تسلت مقامات به صورت بارزی به آن اشاره شده است.

در واقعه هفت تیر او به عنوان وزیر بازرگانی در جلسه حزب جمهوری شرکت کرد. دستور جلسه بررسی مسائل بازرگانی کشور و سخنران اصلی کاظم پور اردبیلی بود. با حضور سید محمد بهشتی در جلسه، دستور کار عوض شد و کاظم‌پور از پشت تریبون کنار رفت و بر روی صندلی خود نشست. همین باعث شد او از انفجار جان سالم به در ببرد.

به همین دلیل است که محمد جواد ظریف امروز در پیام خود کاظم پور اردبیلی را "شهید زنده" خواند.

پس از واقعه ۷ تیر، او به وزارت امور خارجه نقل مکان کرد و در دوره نخست‌وزیری میرحسین موسوی، به عنوان معاون اقتصادی وزارت امور خارجه، فعالیت نمود. یکی از مهم‌ترین مذاکرات وی در این دوران، مذاکره با «آندره کورمیگو»؛ وزیر امور خارجه اتحاد جماهیر شوروی بود.  در آن زمان ایران می‌خواست بداند که آیا شوروی (در زمان جنگ تحمیلی) به رژیم صدام موشک دوربرد داده است یا خیر. گفته می‌شد مذاکرات کاظم پور و وزیر خارجه شوروری به جدال هم کشیده شده است.

 

او در سال ۱۳۶۴ معاونت امور بین‌الملل وزارت نفت را برعهده گرفت و از اعضای هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران بود. یکی از هنرهای کاظم پور  ایجاد شگردهای تازه برای فروش نفت ایران در دوران جنگ تحمیلی بوده است.

کاظم پور در فاصله سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۳ عهده‌دار سفارت ایران در ژاپن بود. او در سال ۱۳۷۳ بار دیگر به وزارت نفت بازگشت و برای یک دوره ۱۵ ساله، تا ۱۳۸۷ نمایندهٔ ایران در سازمان اوپک بود، ولی در انتهای فعالیت دولت نهم، از این سمت برکنار شد. او با نفت ۶ دلاری از وزارت خارجه به نفت آمد و سال ۸۷ با نفت ۱۲۶ دلاری از وزارت نفت رفت.

این دیپلمات با سابقه از سال ۸۷ تا ۹۲ در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد از دولت کنار گذاشته شد. با روی کار آمدن حسن روحانی، کاظم‌پور اردبیلی نیز به عنوان یک ژنرال نفتی در دولت به کار گرفته شد. او از سال ۹۲ تا زمان مرگ همچنان نمایندگی ایران در اوپک را برعهده داشت.

او از سهامداران شرکت صنایع غذایی دلپذیر نیز بوده است.

بسیاری معتقدند کاظم‌پور اردبیلی نقش کلیدی در اوپک داشته و به عنوان یکی از استراتژیست‌های این نهاد مهم نفتی جهان تاثیر گذار بوده است. برخی از روزنامه نگاران او را "آقای اوپک" می‌خواندند. او به عنوان یک دیپلمات باهوش و عملگرا شناخته می‌شود در اکثر تحولات نفتی دو دهه اخیر تاثیرگذار بوده است و منافع ملی ایران را پیش برده است. کاظم‌پور در دوران تحریم نفتی کشور ماموریت بسیار دشوار و سنگین بر عهده داشت. با این حال در افکار عمومی کمتر شناخته شده است.