(تصاویر) سمرقند و بخارا ۱۱۳ سال پیش

113 سال پیش، چند سال پیش از اینکه از سوی تزار روسیه مأمورِ به تصویر کشیدن امپراتوری روسیه با دوربین تازه خود شود، سرگئی پروکودین-گورسکی با همین دوربین راهی آسیای میانه شد تا خورشیدگرفتگی آن سال را ثبت کند.

به گزارش فرارو، ابری ماندن هوا از موفقیت او در رصد این خورشیدگرفتگی جلوگیری کرد اما سفر دور و دراز او بی‌حاصل نبود و او توانست برای اولین بار با دوربین آلمانی خود عکس‌هایی رنگی از کوچه‌پسکوچه‌های دو شهر قدیمی فارسی‌زبان سمرقند و بخارا به یادگار بگذارد؛ عکس‌هایی بی‌سابقه و کمیاب:

گورسکی روش اولیه‌ای را برای ایجاد عکس رنگی به‌کار می‌گرفت که برای آن نیاز به برداشت سه تصویر جداگانه از هر صحنه بود. با بر روی هم گذاشتن این سه تصویر و تاباندن نورهای قرمز، سبز و آبی بر روی آنها عکسی رنگی به‌دست می‌آمد.

پروکودین-گورسکی به منطقه ازبکستان امروزی سه سفر انجام داد. این منطقه در آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه به‌شمار می‌آمد.

اولین سفر پروکودین-گورسکی به آسیای مرکزی برای ثبت خورشیدگرفتگی 1907انجام شد که در این امر ناکام ماند. دومین و سومین سفرهای او به این منطقه در سال 1911 و در قالب مأموریت عکاسی از اطراف و اکناف امپراتوری روس صورت گرفت.

پروکودین-گورسکی پس از انقلاب 1917بلشویکی از روسیه گریخت و در پاریس ساکن شد. کمی پس از درگذشت او در سال 1944، کتابخانه کنگره ایالات متحده 1902 قطعه عکس از مجموعه او را از بستگان این عکاس برجسته خریداری کرد که 200 مورد از آن مربوط به آسیای میانه است.

سرگئی پروکودین-گورسکی (نفر دوم از چپ) در انتظار کنار رفتن ابرها برای مشاهده خورشیدگرفتگی. یکم ژانویه ۱۹۰۷. کوه‌های تیان‌شان در آسیای میانه.

یک درودگر در حال تراشیدن الوار در یکی از کوچه‌های سمرقند.

مزاری قدیمی در داخل مجموعه تاریخی بهاءالدین در حومه بخارا. بر روی این مزار مرمت زیادی انجام شده و همچنان پابرجاست.

پخت کباب در یکی از آشخانه‌های سمرقند. واژه آشخانه در آسیای میانه به معنی سفره‌خانه و رستوران است.

زیر آفتاب زمستانی سمرقند.

در جلوی درب مدرسه دینی سمرقند.

نمای مرکز شهر سمرقند از سمت میدان ریگستان.

پیرمردی با جامه تاجیکی پس از شکار چند پرنده وحشی. سمرقند.

زنی برقع‌پوش در جلوی منزلی در سمرقند.

دوافروش‌های خیابانی در سمرقند.

بازرگانان در میدان ریگستان. سمرقند

یکی از میرزایان در جلوی قصر امیر بخارا.

وزیر داخلی امارت بخارا احتمالاً در سال 1911

دستگاه‌های ریسندگی در داخل یک کارخانه پنبه‌ریسی، احتمالاُ در تاشکند.

دو زندانی با غل و زنجیر در جلوی سیاه‌چال معروف بخارا.

بخش بدهکاران در سیاه‌چال بخارا.

عمارتی در محوطه قصر امیر بخارا. یک تاریخدان محلی به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی می‌گوید که این عمارت در حمله 1920 شوروی به شهر کهن بخارا نابود شد.

پرتو آفتاب بر مسجد شاه زنده سمرقند، یکی از مهم‌ترین مزارهای این شهر.