ورزش موی تای؛ تاریخچه، مزایا و قوانین آن

فرارو- اگر شما هم به ورزش‌های رزمی علاقه دارید، احتمالاً تاکنون آوازه ورزش «موی تای» و مبارزان خستگی ناپذیر آن را شنیده اید. ورزشی که با سرعت بسیار بالا، ترکیبی از هنر‌های رزمی مختلف را در کنار هم قرار داده و نمایشی حیرت انگیز از قدرت، استقامت، سرعت و البته هنر را به نمایش می‌گذارد. این ورزش که ریشه آن به کشور تایلند در جنوب شرقی آسیا بازمی گردد، در سال‌های اخیر، در سراسر جهان به محبوبیت چشمگیری دست یافته است و هر ساله افراد بسیاری به جرگه ورزشکاران این هنر رزمی می‌پیوندند. اما می‌تای چه نوع ورزشی است و چرا محبوبیت زیادی در میان ورزش‌های رزمی دارد؟ اگر شما هم به دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستید با این نوشته همراه شوید تا اطلاعات مفیدی در خصوص این ورزش رزمی به دست بیاورید.

«موی تای» (Muay Thai) یکی از کارآمدترین هنر‌های رزمی و روش دفاعی از خود است که در آن ترکیبی از فنون مشت، آرنج، بازو و پا به شکل تخصصی برای حمله و دفاع مورد استفاده قرار می‌گیرد. موی تای یا به بیانی دیگر «بوکس تایلندی» که در زبان انگلیسی «تای بوکسینگ» نامیده می‌شود، هنری رزمی و ملی کشور تایلند است و به عنوان بخش ضروری فرهنگ مردم تایلند از دوران کهن بر جای مانده و قدمت آن با تاریخچه مردم «تای» آمیخته شده است. به همین دلیل است که در کشور تایلند هر ساله در تاریخ ۱۷ مارچ، این ورزش گرامی داشته می‌شود و در تقویم این کشور روزی را به نام ورزش موی تای اختصاص داده اند. موی تای امتحان قدرت است و در آن از قسمت‌های مختلف بدن به عنوان سلاحی در نبرد‌ها استفاده می‌شود و هیچ عضوی از بدن غیر فعال نمی‌ماند. در واقع می‌توان گفت که «موی تای» نبرد با سلاح‌هایی است که همیشه همراه آدمی است و افراد بشر به طور خدادادی از آن بهره‌مند هستند. هنر رزمی «موی تای» به عنوان سلاحی مطرح شده است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. سلاحی است که در همه حال حتی در هنگام مسافرت آماده بودن آن ضروری است. همچنین هر فرد به هنگام یادگیری موی تای باید نمک آن را بچشد و سختی‌ها و تلخی‌های آن را نیز تحمل نماید. موی تای یک مکتب جامع رزمی است که تاریخ، اسطوره ها، شیوه دفاع شخصی و موزیکال فرم خاص خود را دارد. تاًکید بر مبارزه نزدیک، تاًکید بر استفاده از فنون سنگین آرنج و زانو کشتی و درگیری خاص موی تای، به آن شخصیت و هویت منحصر به فردی داده است.

 

در خصوص منشأ و ریشه ورزش موی تای، نظرات مختلفی بیان شده است. برخی بر این باورند که این ورزش رزمی هم ریشه هنر‌های رزمی چین باستان و مربوط به این سرزمین است. براساس این نظریه مردم تایلند که در اصل هم نژاد مردم چین هستند به هنگام حمله مغول به سرزمین چین به نواحی جنوبی‌تر فرار کرده و در طی زمان هنر‌های رزمی سرزمین مادری خود یعنی چین را متناسب با سرزمین جدید خود و مشکلات آن تغییر داده اند که ورزش موی تای مهمترین آن‌ها بود. با گذشت زمان و به ویژه در دوران معاصر موی تای بیش از پیش از ریشه‌های چینی خود فاصله گرفت و هویتی کاملاً مستقل و تایلندی یافت. همچنین ادعا شده است که هنر‌های رزمی تایلندی به ویژه موی تای و «کرابی کرابونگ»، از هنر‌های رزمی هندی به ویژه «کالاری پایات» تأثیر گرفته است. البته این ادعا علاوه بر موی تای و کرابی کرابونگ تایلندی، شامل دو سبک رزمی از دو کشور همسایه تایلند هم می‌شود که عبارتند از «باکتاتو» Boktatur (به معنی کنام شیر) از کشور کامبوج و «لتوی» Lethwei از کشور میانمار است. ادعا شده است که هر چهار سبک ذکر شده، از کلاری پایوت یا کلاری پایات هندی تاثیر گرفته اند. البته شواهدی نیز وجود دارد که می‌توان گفت که ریشه تای بوکسینگ را می‌توان در فرامین بودا هم پیدا کرد. آئین Ram Muag یک آئین سنتی و روحی است که در آن اصول انجام نزد و قربانی برای خدایان، احترام به والدین و آموزگاران، دوست داشتن دیگران، شاه و وطن اجرا می‌شود. در این آئین و همچنین در هنگام مبارزات موسیقی نواخته می‌شود که چنین ویژگی‌هایی در ورزش موی تای نیز مشهود است.

تاریخچه ورزش موی تای نیز به مانند ریشه این ورزش در هاله‌ای از افسانه‌ها فرو رفته و به درستی نمی‌توان تاریخ دقیقی برای آن مشخص کرد. گفته شده است که این هنر رزمی قدمتی ۲۰۰۰ ساله دارد و به قبیله «تای» از سلطنت پادشاهی «تای مونگ» و یا «تای موآنگ» قبل از دوره دین «بودا» ارتباط دارد که در دو سمت رود «هوانگ هو» و «یانگ تسه» در سچوان و هوپی در جنوب کشور چین قرار داشت. در آن زمان مردم تای به علت هجوم و تعرض اقوام مختلف مجبور شدند تا به سمت جنوب مهاجرت نمایند، اما در آنجا نیز مورد حمله اقوام دیگری قرار گرفتند. در این شرایط مردمان تای به این فکر افتادند تا علاوه بر استفاده از اسلحه‌های موجود آن زمان، از هنر‌های رزمی خود استفاده کرده و با ارتقای حرکات آن‌ها به جهت دفاع از خود، ضربه‌های «مشت، آرنج، زانو و لگد» را در نبرد‌های تن به تن به کار گیرند. بعد‌ها طوایف تای مونگ به صورت یک ملت مستقل با هم متحد گردیدند و در جنوب رودخانه «مکونگ» به تشکیل سرزمینی مستقل پرداختند و برای دفاع از سرزمین خود و جلوگیری از تاخت و تاز دشمنان، سیستم دفاعی را با استفاده از ورزش رزمی موی تای ایجاد کردند.

در افسانه دیگری که مربوط به اواخر قرن ۱۸ میلادی است، اولین موی تای کار را فردی تایلندی به نام «نای خانوم توم» معرفی می‌کند. بر اساس این افسانه در سال ۱۷۷۴ میلادی پادشاه برمه در طی برگزاری جشنی، اقدام به ترتیب دادن مسابقات رزمی (بوکس) میان ورزشکاران این سرزمین و اسیران تایلندی می‌کند. در این مسابقات یک موی تای کار تایلندی به نام نای خانوم توم توانست تمام بکسور‌های برمه‌ای را شکست دهد و سبب ایجاد احترام و حس تحسین در پادشاه برمه شد. گفته می‌شود که این رخداد سبب شد تا هنر رزمی موی تای به خارج از مرز‌های تایلند معرفی شود.

 

افسانه‌ای دیگر نیز اگرچه در فضای تضاد میاد کشور برمه و تایلند قرار دارد، اما هنر رزمی موی تای را به پادشاه سیام (نام قدیم تایلند) منسوب می‌کند. براساس این داستان در سال ۱۶۵۰ میلادی در جنگی که میان برمه و سیام رخ داد، «نارسن» پادشاه سیام به اسارت سربازان برمه در می‌آید. نارسن پیشنهاد می‌دهد که با ۱۲ نفر از قهرمانان ورزش‌های رزمی برمه مبارزه کند و در صورت پیروزی آزاد شود. او با موفقیت، همه این دوازده تن را شکست داد و تبدیل به یک قهرمان ملی گردید و از آن پس مردم کشور تایلند با افتخار از این قهرمان رزمی کار خود یاد می‌کردند. این افسانه پادشاه نارسن را ایجاد کننده هنر رزمی موی تای می‌داند.

ورزش‌های رزمی در ایران تقریباً از سال ۱۳۶۰ با آغاز تحولات جدیدی مواجه شد. مربیان و ورزشکاران رشته‌های مختلف رزمی با ایجاد ارتباطات بین‌المللی سعی در توسعه و فراگیری سبک‌های رزمی جدید نمودند و از سیستم‌های کلاسیک و نیمه کنترلی فراتر رفته و کم‌کم تنوع سبک‌های رزمی با شیوه مبارزات نزدیک و غیر کنترلی داخل رینگ در ایران افزایش یافت. از اواخر سال ۱۳۶۸کلاس آموزشی موی تای به روش اروپایی توسط آقای محمد توحیدی به اتفاق آقای حمدالله عبادتی در مکان ورزشی شهید رسول فریدونی در جنوب تهران دائر شد و در سال‌های بعد دو کلاس دیگر آن در سایر نقاط شهر تهران تشکیل شد تا اینکه از سال ۱۹۹۵ با تأسیس «شورای جهانی موی تای» در تایلند و اعطای نمایندگی به کشور‌های مختلف، از جمله به چند نفر در ایران، فعالیت موی تای به سرعت در اقصی نقاط جهان گسترش یافت، و آموزش استاندارد و اصولی موی تای نیز با نظارت شورای جهانی آغاز شد. به دلیل عدم رسمیت این ورزش در ایران، همواره دایر شدن کلاس‌های موی تای با مشکلات عدیده مواجه می‌شد، پس از پیگیری‌های متعدد، در نهایت در اواخر سال ۱۳۷۷برای فعالیت موی تای در کشور، گفتگو‌های رسمی با رئیس فدراسیون ورزش‌های رزمی آغاز شد و متعاقب آن حضور نمایندگان فدراسیون ورزش‌های رزمی ایران، در کنفرانس جهانی موی تای در بانکوک تایلند، اولین قدم مؤثر برای فعالیت رسمی این ورزش برداشته شد. به این ترتیب از مرداد ماه ۱۳۷۸، «موی تای» به عنوان یکی از ورزش‌های رزمی کشور، فعالیت قانونی خود را تحت پوشش این فدراسیون آغاز کرد. در آذر ماه همان سال اولین تیم رسمی موی تای با مجوز مستقیم از سوی سازمان تربیت بدنی به مسابقات جهانی اعزام شد و کشور ایران رسماً به عنوان یکی از کشور‌های فعال این رشته شناخته شد.

 

موی تای را می‌توان ورزشی سنگین دانست و برای انجام دادن آن باید شرایط مورد نیازش را داشته باشید. این ورزش به خاطر مزایای زیاد، از جمله ایجاد تناسب اندام محبوبیت زیادی در سراسر جهان کسب کرده است. در صورتی که موی تای را با یکی از ورزش‌های استقامتی ترکیب کنید نتیجه بسیار خوبی برای سلامتی خود بدست خواهید آورد. با این همه فواید ورزش موی تای را می‌توان در دو بخش مجزا برشمرد: فواید فیزیکی و فواید روانی که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱. ایجاد استخوان‌های قوی: اگر سبک زندگی و یا کار شما به گونه‌ای است که دائما پشت میز نشسته‌اید و فعالیت بدنی کمی دارید، مطمئن باشید که به مرور چاق می‌شوید چرا که میزان سوخت و ساز بدن شما کاهش یافته و به مرور بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان دچار خواهید شد. این رشته ورزشی باعث افزایش میزان تراکم استخوان در شما خواهد شد و مانع از بروز این بیماری می‌شود.

۲. ایجاد اندامی ورزیده: موی تای باعث بزرگ‌تر شدن هیکل می‌شود. شما با انجام تمرینات موی تای اندام تان را متناسب‌تر کرده و چربی‌های اضافی را خواهید سوزاند. کسانی که موی تای را به صورت پیوسته انجام می‌دهند هورمون توکسین در بدن آن‌ها بیشتر آزاد می‌شود.

۳. بهتر کردن تهویه قلب و عروق: تاثیر موی تای بر روی سیستم قلبی عروقی زیاد است و در آن از هر دو روش هوازی و بی هوازی استفاده می‌شود. با اجرای منظم موی تای می‌توانید سیستم قلب و عروق خود را بهبود دهید.

۴. تقویت عضلات میانی: منظور ما از تقویت عضلات میانی تنها سیکس پک شما نیست. اگر قصد دارید که عضلات میانی شما مانند پهلو، باسن و کمر شما تقویت شود انجام تمرینات این رشته ورزشی را به شما توصیه می‌کنیم.

۵. تقویت عضلات پا: ضربات پا نقش بسیار مهمی در موی تای دارد. انجام حرکات پا، ضربات مختلف پا و همچنین تمرینات بسیار زیاد این بر روی عضلات پا باعث تقویت بیشتر عضلات پایینی بدن شده که در کمتر ورزشی می‌توان این اثرات را دید.

۶. بالا بردن ایمنی: موی تای بدن را سالم نگه داشته و در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌کند.

۷. افزایش طول عمر: شاید برایتان جالب باشد که این ورزش حسابی عرق شما را در می‌آورد و عرق کردن برای سلامت پوست بسیار مفید است و مانع از پیری زودرس می‌شود. انجام این ورزش رزمی باعث افزایش ضربان قلب و همچنین اکسیژن رسانی به تمام سلول‌های بدن به خصوص سطح پوست می‌شود و باعث جوان ماندن شما می‌شود.

 

۱. افزایش شجاعت: انجام تمرینات این رشته ورزشی به شما کمک می‌کند تا اعتماد به نفس خود را به دست آورده تا در موقعیت‌های مختلف و خطرناک از خود دفاع کنید. نکته جالب در مورد این ورزش این است که باعث تقویت قوای فیزیکی و ذهنی شما می‌شود.

۲. مدیریت خشم: موی تای بی شباهت به سای رشته‌های رزمی نیست. مدیریت کردن خشم و همچنین تاثیرات احساسات منفی از مهمترین فواید کار کردن در این رشته ورزشی خواهد بود.

۳. کاهش استرس: این مهمترین فایده موی تای است. همه ما روزانه در معرض بسیاری از استرس‌ها و فشار‌ها هستیم که باعث می‌شود سلامت بدن را تهدید کند. انجام تمرینات این ورزش باعث کاهش استرس شده و سلامت قلب و مغز را تضمین می‌کند.

۴. نظم و انضباط: وقتی فرد زیر نظر مربی است و مطابق با آن قواعد را تمرین می‌کند در دراز مدت شخص منظمی می‌شود.

۵. تقویت هوش: استفاده از تکنیک‌ها و ترفند برای نگه داشتن حریف و یا فریب آن‌ها هوشش تقویت شده و می‌تواند روی پای خود بایستد.

 

ورزش موی تای نیز مانند بسیاری از ورزش‌های رزمی می‌تواند سبب آسیب‌هایی در فرد ورزشکار شود. در تمامی مطالعات انجام شده، شایعترین آسیب‌های ناشی از ورزش‌های رزمی بخصوص موی تای در اندام‌ها به صورت خونمردگی، پیچ خوردگی و کشیدگی بوده اند. اغلب این آسیب‌های ارتو پدیک ناشی از ضربه‌های مستقیم، تکرار زیاد حرکات و مانور‌های بالستیک و چرخشی می‌باشند. موارد شدید آسیب مثل پارگی احشاء، فلج و ضرببه مغزی هم به صورت معدود در این ورزش مشاهده شده اند.

امتیازگیری در ورزش موی تای نسبتاً ساده است و برنده نهایی بر اساس تعداد برد هر راند محاسبه می‌شود. در اصل، مبارزی که به عنوان برنده راند معرفی می‌شود، ۱۰ امتیاز خواهد گرفت و به مبارز بازنده بر اساس نحوه مبارزه در طول راند ۹، ۸ یا ۷ امتیاز کسب خواهد کرد. وقتی که داوران در پایان هر راند چنین تشخصی دهند که اجرای هر دو مبارز را در سطح یکسانی بوده است، هر یک از مبارزان ۱۰ امتیاز کسب خواهد کرد. اگر داور در طول راند به یکی از مبارز‌ها اخطار دهد، ورزشکار خاطی یک امتیاز را از دست خواهد داد. مبارز می‌تواند به یکی از سه روش زیر برنده مبارزه باشد:

ــ ناک اوت: اگر مبارزی حریف خود را ناک اوت کند، بلافاصله به عنوان برنده بازی اعلام خواهد شد.
ــ ناک اوت تکنیکی: این نوع از ناک اوت که به نام TKO شناخته می‌شود، مانند مبارزات بوکس است، یعنی زمانی اتفاق می‌افتد که داور وسط تشخیص بدهد که مبارز قادر به ادامه مبارزه نیست.
ــ امتیازها: اگر هیچ کدام از مبارز‌ها تا پایان مبارزه قادر به از پا درآوردن حریف خود نشوند، تصمیمگیری به عهده شمارش امتیاز‌ها توسط داوران خواهد افتاد. در این موارد، مبارزی که امتیاز بیشتری را کسب کرده باشد به عنوان برنده اعلام می‌شود. اما در صورتی که شمار امتیاز‌های هر دو مبارز مساوی باشد، مبارزه به قرعه کشی خواهد افتاد.

طبق قوانین شورای جهانی موی تای، مبارز باید بیش از ۱۵ سال سن و دست کم ۱۰۰ پوند وزن داشته باشد تا بتواند در مبارزات حرفه‌ای موی تای شرکت کند. مبارزان در گروه‌های وزنی مختلف طبقه بندی می‌شوند و نباید اختلاف وزن ورزشکاران هر گروه وزنی بیش از ۵ پوند باشد. تجهیزات ضروری مبارز موی تای بسیار اندک هستند. تمام مبارزان باید دستکش‌های مخصوص بوکس را پوشیده و بنا بر وزن صحیح خود در طبقه بندی وزنی مورد نظر، باید از شورت‌هایی که نصف ران را پوشش می‌دهند، استفاده کنند. مبارزان باید از محافظ ران و محافظ دهان نیز استفاده کنند و موی سر و ریش بلند هم برای این ورزش مناسب نیستند. تمام مبارزان باید قبل از شروع مبارزه یک "مونگ کول"، که نوعی پیشانی بند مقدس است، را به پیشانی خود ببندند. همچنین، هر مبارز شاید یک پارچه طلسم را به دور بازو یا کمر خود ببندد. مبارزان هیچ کفشی نخواهند پوشید، چون بازی با پا‌های لخت برگزار می‌شود.

 

واقعیت این است که در رشته‌های رزمی بهتر است به همراه یک همراه به انجام ورزش و تمرینات بپردازید، اما در این بخش به شما یک برنامه تمرینی آموزش خواهیم داد که به صورت انفرادی به انجام این ورزش بپردازید. این برنامه تمرینی موی تای در ۲ بخش کلی ارائه شده است:

ــ ۱۰ دقیقه به انجام حرکات کششی و درجا زدن بپردازید
ــ ۲ راند و هر بار ۳ دقیقه طناب بزنید
ــ مشت زنی ۳ راند و هر کدام ۳ دقیقه

هنگامی که دارید به مشت زنی با حریف مجازی می‌پردازید اصلا تنبلی نکنید و با ۷۰ درصد از سرعت خود سعی کنید به حریف مشت بزنید. به حرکات پا و رقص پاهایتان نیز توجه کنید و دائما در جنب و جوش باشید.

ــ راند اول: رقص پا و گردش در تمام اطراف رینگ را جدی دنبال کنید. استراحت کردن تا لحظه آخر راند اول ممنوع است و تا می‌توانید با پا ضربه بزنید و مانند یک پروانه به دور رینگ بچرخید.
ــ راند دوم: هنگام تمرین بر روی عضلات پا، به زانو‌ها هم توجه ویژه‌ای داشته باشید و سعی کنید آن‌ها تقویت کنید تا هنگام مبارزه به اندازه کافی قوی و مستحکم شده باشند.
ــ راند سوم: در این بخش به ترکیب تمام این حرکات بپردازید و سعی کنید هر آن چیزی را که در ۲ راند قبل تمرین کردید با هم ترکیب کرده و قدرت و عکس العمل خود را بالا ببرید.

ــ راند اول: ۵۰ لگد با هر پا بزنید. روبروی یک کیس بوکس قرار بگیرید و با زدن لگد‌های پیاپی به کیسه سعی کنید سرعت خود را افزایش دهید. هرگز جلوی کیسه منتظر برگشت ان نشوید و دور ان به خوبی بچرخید تا بتوانید به سرعت به آن لگد بزنید.
ــ راند دوم: در این بخش به صورت دورانی ۵۰ لگد به کیسه بزنید. در این بخش سرعت عکس العمل شما بسیار اهمیت دارد بنابراین سعی کنید بازهم با چرخش به دور کیسه لگد‌های پیاپی به کیسه بزنید.
ــ راند سوم: ۵ راند به صورت آزاد عمل کنید و به انجام تمام حرکاتی که در موی تای یاد گرفته‌اید به کیسه بوکس ضرب بزنید تا بدن خود را آماده نگه داشته و تمام فنون را یکبار به طور کامل با خود مرور کنید.