راهنمای اورژانسی برای جبران زخم‌های بورس!

فرارو- خیلی از ما دیگر تحمل شنیدن خبر افت و خیز بورس، کاهش و افزایش قیمت طلا و ارز و دنبال کردن وضعیت قیمت و معاملات بازار مسکن را نداریم. هر روز خبر‌های ریز و درشت درباره آن‌ها می‌شنویم که امروز شاخص بورس ۶۰ هزار واحد رشد کرد، فردا خبر می‌آید شاخص بورس ۵۰ هزار واحد ریخت. استرس دنبال کردن این بازار‌ها به حدی زیاد است که خیلی از ما ترجیح می‌دهیم سراغ سرمایه‌گذاری‌های بی‌دردسر برویم. صرفا به حفظ ارزش پول‌هایی که پس‌انداز کرده‌ایم راضی هستیم و دلمان نمی‌خواهد هر روز پیگیر اخبار بازار‌های مختلف باشیم. به خصوص که چشم‌انداز یک ساله هیچکدام از بازار‌های طلا، ارز، بورس و مسکن روشن نیست و در هر کدام از آن‌ها یک خطر بزرگ کمین کرده است.

 

در چنین شرایطی راه سرمایه‌گذار‌ها به شعبه بانک ختم می‌شود. زود قضاوت نکنید؛ منظورمان صرفا افتتاح حساب‌های سپرده بانکی نیست. می‌دانیم آن‌ها مشکلات مخصوص خودشان را دارند. سودشان دستوری است، تنوع چندانی ندارند و زودتر از موعد نمی‌توانیم پولمان را از حساب‌های سپرده خارج کنیم وگرنه مشمول جریمه می‌شویم. این مورد حاصل اشتباه ما درباره سرمایه‌گذاری در بانک‌ها است. باید نگاهمان را عوض کنیم. بانک‌ها مدل‌های دیگری هم برای سرمایه‌گذاری روی میز گذاشته‌اند که یکی از بهترین گزینه‌ها صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانکی است. این صندوق‌ها با ویژگی‌هایی که دارند می‌توانند یک سرمایه‌گذاری بدون دردسر تا یک سال آینده برایتان رقم بزنند.

یک | روز‌های خوش بورس تمام شد و باید با دورانی که می‌توانستیم راحت‌تر سود به جیب بزنیم، خداحافظی کنیم. چشم‌انداز یک سال آینده این بازار روشن نیست. به خصوص در هفته‌های اخیر موج ناامیدی از بورس شدید شده و احتمال ریزش بازار وجود دارد. برخی می‌گویند شرایط تا حد زیادی شبیه سال ۹۲ است و امکان بازار منفی بلندمدت وجود دارد. حتی اگر بخواهیم امیدمان را نسبت به آینده حفظ کنیم، باز هم بورس با افت و خیزهایش برای کسانی که وقت کافی ندارند و نمی‌توانند استرس‌های بازار را تحمل کنند، دردسرساز خواهد بود. امکان خروج سرمایه‌هایی که در چهارماه اول سال به بازار سرازیر شده بودند وجود دارد و اگر این اتفاق بیافتد، بورس شهریورماه سال آینده شرایطی بهتر از شرایط فعلی نخواهد داشت. به خصوص برای کسانی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری بی‌دردسر داشته باشند.

دو | بازار طلا به انس جهانی بند شده. وقتی انس صعودی می‌شود، حال بازار طلا خوب است و در روز‌های نزولی بازار‌های جهانی، طلا ۱۸ عیار هم راهی از پیش نخواهد بود. حتی اگر دلار به کمکش بیاید، باز هم کلی استرس افت و خیز قیمت‌ها اعصابتان را نشانه خواهد گرفت. چشم انداز یک سال آینده بازار طلا تاریک‌تر از بقیه بازار‌ها است. انس در نزدیکی قله دو هزار دلاری قرار دارد و با هر خبری که درباره کشف واکسن کرونا منتشر می‌شود، به روند نزولی می‌افتد. کشف و توزیع واکسن کرونا تا شهریورماه سال آینده اصلا دور از ذهن نیست. در چنین شرایطی وضعیت اقتصاد دنیا رو به بهبود می‌گذارد و این مورد باعث کاهش قیمت انس جهانی طلا خواهد شد. تقریبا مشابه آنچه هفت سال قبل بعد از دوره رکود اقتصادی اتفاق افتاد و انس جهانی طلا از هزار و ۸۰۰ دلار در درازمدت به هزار دلار رسید.

سه | بازار دلار در یک سال آینده می‌تواند تحت تاثیر انتخابات آمریکا قرار بگیرد. در صورت پیروزی بایدن و خداحافظی ترامپ از کاخ سفید احتمال کاهش چشمگیر قیمت دلار وجود دارد. از طرفی سرمایه‌گذاری در این بازار کار راحتی نیست. ممکن است یک روز دلال‌های بازار ارز را دستگیر کنند و شما هم بینشان گرفتار شوید. صرافی‌ها نهایتا دو هزار یورو آن هم با ارائه مدارک و بعد از کلی ایستادن در صف به شما دلار می‌فروشند و قیمت خریدشان تفاوت زیادی با نرخ فروش دارد. از طرف دیگر ممکن است تا یک سال بعد بانک مرکزی در نقش بازارساز قیمت دلار را کاهش دهد و اتفاقی مشابه آنچه در نیمه دوم سال ۹۸ افتاد را شاهد باشیم. همچنین سرمایه‌گذاری در بازار ارز برای آن‌هایی که تاب نوسان قیمت را ندارند و نمی‌خواهند مدام از بالا و پایین شدن نرخ دلار استرس بگیرند، اصلا توصیه نمی‌شود.

چهار | حتی بازار مسکن هم تا یک سال بعد آینده روشنی ندارد. قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران به ۲۳ میلیون تومان رسیده و سرمایه‌گذاری در این بازار با مبالغ کمتر از یک میلیارد تومان عملا امکان‌پذیر نیست. برای همین شاید کلا نتوانیم سرمایه‌مان را به بازار مسکن ببریم، چه رسد به اینکه بخواهیم درباره ماندن یا نماندن در این بازار تصمیم بگیریم. حتی اگر چنین سرمایه‌ای داشته باشید، ممکن است بازار مسکن تا شهریور سال بعد خون به دلتان کند. زمانی که قیمت خانه بالا می‌رود، دچار یک دوره رکود سنگین می‌شویم و تعداد معاملات کاهش چشمگیری پیدا می‌کند. هرچند ارزان‌شدن قیمت خانه دور از ذهن است، ولی نمی‌توان انتظار بازدهی مشابه یک سال گذشته را داشت. قیمت مسکن از سال ۹۱ تا پایان سال ۹۶ تغییر چندانی نداشت. بررسی بازار در بلندمدت نشان می‌دهد بعد از هر دوره صعودی، یک دوره رکود در پیش است و احتمال شروع این دوره تا شهریور سال بعد وجود دارد.

آینده نچندان روشن بازار‌های طلا، ارز، بورس و مسکن تا یک سال آینده باعث شده تنها راه سرمایه‌گذاری بدون دردسر برای آن‌هایی که تحمل ریسک و نوسان قیمت‌ها را ندارند، به شعبه بانک ختم شود. سپرده‌های بانکی اولین مدل سرمایه‌گذاری است که در شعبه بانک‌ها پیدا می‌شود. سود سپرده بانک‌ها تازه چند ماه است توسط شورای پول و اعتبار تصویب شده و افزایش پیدا کرده است. سپرده‌های یک ساله ۱۶ درصد سود دارند و اخیرا پای سپرده‌های دو ساله با سود ۱۸ درصدی هم به جمعشان اضافه شده. بانک‌ها برای افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری کوتاه مدت هستند، سپرده‌های یک ماهه ۱۰ درصدی، سه ماهه ۱۲ درصدی و شش ماهه ۱۴ درصدی هم دارد. از آنجا که نرخ سود بانکی به تازگی تصویب شده، بعید به نظر می‌رسد که شورای پول و اعتبار تا یک سال آینده آن را تغییر دهد و امکان کاهش آن دور از ذهن است. با این حساب می‌توانیم بدون نگرانی روی این نرخ‌ها حساب باز کنیم. از طرف دیگر آنطور که هدف‌گذاری بانکی مرکزی برای نرخ تورم نشان می‌دهد امکان کاهش تورم از ۲۶ درصد فعلی به ۲۲ درصد تا پایان سال وجود دارد. روند تورم سالانه هم در چند ماه گذشته نزولی بوده و این احتمال را تقویت می‌کند. چنین اتفاقی باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در بانک بیشتر از گذشته صرفه اقتصادی داشته باشد.

همه‌چیز در سپرده بانکی خلاصه نمی‌شود. تله‌ای که خیلی از ما در آن گرفتار می‌شویم این است که وقتی اسم سرمایه‌گذاری بانکی به میان می‌آید، ذهنمان سمت سپرده‌های بانکی می‌رود. در حالی که بانک‌ها مدل‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری پیش رویتان می‌گذارند. یک نمونه آن اوراق گواهی سپرده‌های بانکی است که سود بیشتری نسبت به سپرده‌ها دارند و می‌توان آن‌ها را خرید و فروش کرد. گزینه بهتر حتی می‌تواند صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها باشد. هرکدام از این مدل‌ها ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. برخی سودشان کم و تضمین شده دارند و برخی دیگر سود بیشتر و البته تضمین‌نشده دارند. برای همین بهتر است نظرمان را نسبت به سرمایه‌گذاری در بانک‌ها تغییر دهیم. همه‌چیز به حساب سپرده ختم نمی‌شود.

بررسی مدل‌های مختلف سرمایه‌گذاری در بانک‌ها نشان می‌دهد احتمالا صندوق‌های بانکی یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری باشد. آن‌ها انواع مختلفی از جمله درآمد ثابت، مختلط و سهام دارند که هر کدام ریسک و سودشان متفاوت است. صندوق‌های سهامی پول شما را در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و از نوسانات بازار سرمایه تاثیر می‌پذیرند. شاید سود یک سال اخیر آن‌ها چشمگیر باشد، اما ریسک این مدل سرمایه‌گذاری بالا است و ممکن است برای مشتریان صندوق‌ها دردسرساز باشد. صندوق‌های درآمد ثابت با پول شما سراغ خرید اوراق مالی می‌روند که سود بالایی ندارند، ولی حتما بازدهی مثبتی برایتان به همراه خواهند داشت و اتفاقا سود آن‌ها بالاتر از نرخ سود سپرده‌های بانکی است. چراکه سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری دستوری نیست و از مصوبه‌های شورای پول و اعتبار تبعیت نمی‌کند. این مورد باعث می‌‎شود عملکرد صندوق‌ها تعیین کننده میزان سود واحد‌های سرمایه‌گذاری باشد. میانگین سود یک سال اخیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانکی بعضا به ۶۴ درصد می‌رسد که متعلق به صندوق سرمایه‌گذاری بانک صنعت و معدن است. اغلب صندوق‌های بانکی سود سالانه ۲۸ درصدی را برای مشتریانشان به همراه داشته‌اند که نسبت به سود سپرده بانکی رقم خیلی بالاتری به نظر می‌رسد.

دردسر کمتر در کنار سود مناسب و معقول، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت را به بهترین مدل سرمایه‌گذاری بانکی تبدیل کرده است. یکی از مهمترین ویژگی‌هایش این است که هر موقع خواستید می‌توانید با فروش واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری، پولتان را خارج کنید. بدون اینکه مشمول جریمه شوید. سود این صندوق‌ها روزشمار است و سر ماه به حسابتان واریز می‌شود. البته برخی از صندوق‌ها پرداخت سود دوره‌ای ندارند و با فروش واحد‌ها سود خواهید کرد. در طرف مقابل اگر سراغ حساب سپرده بانکی بروید، نمی‌توانید قبل از سررسید پولتان را از حساب خارج کنید. مگر اینکه به جریمه کاهش نرخ سود تن بدهید. شورای پول و اعتبار دیروز در مصوبه‌ای شیوه محاسبه سود برای مشتریانی که قبل از سررسید پولشان را از حساب سپرده بانکی خارج می‌کند مشخص کرده است. بر اساس این مصوبه اگر بعد از شش‌ماه، پولتان را از حساب سپرده یک ساله خارج کنید، نرخ سود بر اساس سپرده‌های شش‌ماهه و جریمه نیم‌درصدی محاسبه خواهد شد. در این مثال، سود سپرده به جای ۱۶ درصد، ۱۳.۵ درصد خواهد بود.