عادل فردوسی‌پور از کجا ضربه خورد؟

برنامه اینترنتی‌ای که قرار بود عادل فردوسی‌پور با شروع رقابت‌های لیگ برتر در شبکه‌های نمایش خانگی اجرا کند، مجوز نگرفت. این خبری بود که یکی، دو روز گذشته نزدیکان عادل فردوسی‌پور تأییدش کرده بودند و بعد هم که به‌صورت رسمی خبرش اعلام شد. عادل فردوسی‌پور بعد از کنار‌گذاشته‌شدن از تلویزیون، امید زیادی داشت با تغییر نگرش در سطح مدیریت صداوسیما بتواند به اجرا برگردد و برنامه محبوبش یعنی ۹۰ را دوباره روی آنتن ببرد، ولی بروز اختلافات متعدد بین مسئولان صداوسیما که بیشتر ناشی از کج‌سلیقگی آن‌ها بود، کار را به جایی رساند که فردوسی‌پور عملا امیدش برای بازگشت را از دست داد.

با‌این‌حال، عشق مفرطش به فوتبال، توانایی‌اش در اجرا و ذائقه‌اش در تولید محتوا او را به این سمت برد تا با راه‌اندازی برنامه‌ای مشابه با برنامه ۹۰ بر بستر اینترنت، مخاطبان فوتبال در ایران را سیراب را نگه دارد؛ به‌ویژه آنکه برنامه جایگزین ۹۰ که بعد از قطع همکاری با عادل فردوسی‌پور تهیه و پخش شد، رضایت عمومی را به دست نیاورد.

عادل در کش‌وقوس چگونگی اجرای برنامه جدیدش بود که خبر رسید طرحش مجوز لازم را نگرفته و همچنان دست‌هایی پشت پرده هستند که نمی‌گذارند او با مخاطبان بی‌شمارش در ارتباط باشد. اینکه این افراد چه کسانی هستند و قرار شده چطور مانع از پخش‌شدن برنامه جدید عادل فردوسی‌پور شوند، موضوعی است که در این مطلب به آن پرداخته شده، ولی قبل از رسیدن به اصل داستان، باید کمی از برنامه جدید عادل گفت که بسیاری، مشتاقانه منتظر پخش آن بودند.

نود نو یا ۹۹؟

عادل فردوسی‌پور قصد داشت (دارد) برنامه اینترنتی‌اش را هم‌زمان با شروع رقابت‌های لیگ بیستم بر بستر اینترنت به دست مخاطبان برساند؛ او قرار بود هر دوشنبه به سبک همان برنامه محبوبش یعنی ۹۰، برنامه را اجرا کند. در طرح اولیه‌ای که برای این برنامه در نظر گرفته شده بود، ایده عادل، اجرای یک برنامه ۹۰ جدید، این‌بار به‌صورت اینترنتی بود. شاید اسم این برنامه که ابتدا ۹۹ و بعد‌ها «نود نو» عنوان شد از همین فرضیه گرفته باشد. اگرچه همکاران عادل فردوسی‌پور برای برنامه اینترنتی با عنوان ۹۹ درخواست مجوز کرده بود، ولی جالب است که قرار بود این برنامه با اسم دیگری پخش شود؛ همان‌طورکه خود عادل گفته بود اسم برنامه نه قرار بود ۹۹ باشد نه نود نو! اسم برنامه جدید عادل یک عدد است، ولی هیچ‌کدام از اسامی قبلی نیست و مقرر شده بود تا زمان شروع برنامه، اسم آن به بیرون درز نکند.

برنامه‌ای ۱۵‌قسمتی؟

دیگر شایعه‌ای که درباره برنامه جدید عادل فردوسی‌پور سرزبان‌ها افتاده بود، این بو که قرار است برنامه جدیدش ۱۵‌قسمتی باشد. این خبر هم چندان درست نیست؛ شاید درخواست مجوز به‌صورت ۱۵ قسمت به ۱۵ قسمت ارائه شده باشد، ولی طرحی که عادل برای برنامه جدیدش داشته، این است که تا پایان رقابت‌های لیگ برتر این برنامه را ارائه کند؛ آن‌هم درست در همان زمان پخش برنامه قدیمی ۹۰ یعنی دوشنبه‌ها. جالب آنکه برنامه فوتبال برتر که جایگزین برنامه ۹۰ در تلویزیون شده هم همان روز‌های دوشنبه روی آنتن می‌رود. هواداران عادل اعتقاد داشتند با توجه به کیفیت نه‌چندان بالای برنامه فوتبال برتر، برنامه اینترنتی عادل می‌توانست حسابی طرفدار داشته باشد و بیننده‌ها را مستقیم سراغ اینترنت ببرد.

فیلیمو و کافه بازار

فردوسی‌پور با دو برنامه اینترنتی که حسابی سروسامان گرفته‌اند، به توافق رسیده بود تا برنامه‌اش را اجرا کند؛ اولی فیلیمو یکی از سرشناس‌ترین شبکه‌های خانگی بر بستر اینترنت است و دومی هم کافه‌بازار. نکته مهم در این بین اینکه درخواست مجوز برای برنامه از سوی این دو شبکه به سازمان تنظیم مقررات رسانه صوت و تصویر فراگیر (ساترا) ارائه شده و خود عادل به‌صورت شخصی درخواستی برای ثبت مجوز برنامه جدید نداده است.

مجری‌گری عادل

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که قرار بود یا قرار است برنامه جدید عادل فردوسی‌پور داشته باشد، این است که خودش مجری برنامه باشد! این خبر از آن لحاظ اهمیت داشت که پیش‌تر شایعه شده مسئولان صداوسیما از شبکه‌های خانگی هم درخواست کرده‌اند مجوز به برنامه‌ای که عادل فردوسی‌پور در آن قرار است مجری باشد، ندهند. برنامه «ال‌کلاسیکو» که پیش‌تر عادل آن را تهیه کرد و پژمان جمشیدی مجری‌اش بود، به این شایعه دامن زد؛ اما به نظر می‌رسید این موضوع حل شده باشد و برنامه جدید با مجری‌گری شخص فردوسی‌پور منتشر شود.

اجرای زنده؟

این‌هم یکی دیگر از موضوعات بحث‌برانگیز برنامه جدید عادل است؛ برخلاف شنیده‌های اولیه قرار نبود برنامه جدید فردوسی‌پور به‌صورت زنده اجرا شود. این برنامه از قبل ضبط می‌شد و بعدا برای اجرا روی خروجی می‌رفت. عنوان شدن اینکه عادل قرار است اجرای زنده داشته باشد و از‌این‌رو باید حتما مجوز لازم از ساترا را می‌گرفته از همان روز‌های نخست در فضای رسانه‌ای چرخید، ولی برخلاف تصورات برنامه جدید عادل فردوسی‌پور قرار نبود به‌صورت زنده پخش شود.

چرا ساترا؟

این موضوع یکی از معما‌های موجود است؛ پیش از این عنوان شده بود اگر برنامه‌ای قرار است به‌صورت زنده پخش شود، باید مجوز ساترا را بگیرد وگرنه با مجوز وزارت ارشاد کار پیش می‌رود؛ برنامه جدید فردوسی‌پور مجوز ارشاد را گرفته بود، ولی از زمانی که شایعه شد فردوسی‌پور می‌خواهد برنامه‌اش را بر بستر اینترنت پیش ببرد، این داستان هم پیش آمد که باید از ساترا مجوز بگیرد! داستان ساترا و زیر نظر تلویزیون بودن هم که داستان چندان پیچیده‌ای نبود! می‌شد از همان روز‌های نخست حدس زد که اگر کار به ساترا کشیده شود، به‌راحتی بی‌خیال عادل فردوسی‌پور نشوند.

مخالفت ساترا؟

بعد از رسانه‌ای‌شدن هدف تازه عادل فردوسی‌پور بسیاری انتظار این را می‌کشیدند تا هر‌چه سریع‌تر مجری محبوب برنامه ۹۰ را ببینند؛ با‌این‌حال برنامه جدید هنوز شروع نشده، سنگ‌اندازی‌ها شروع شد و یکی، دو روز پیش هم به‌صورت رسمی اعلام شده برنامه عادل نتوانسته مجوز لازم را به دست بیاورد. با انتشار این خبر، بسیاری گمان کردند ساترا، اجازه پخش این برنامه را نداده است. از آنجا که این نهاد مستقیما زیر نظر تلویزیون اداره می‌شود، این‌طور عنوان شد که تلویزیون نمی‌خواهد رقیبی برای خودش بتراشد و به همین دلیل قصد ندارد به برنامه عادل فردوسی‌پور مجوز لازم را بدهد. با کنار هم گذاشتن این موارد، به نظر می‌رسید شایعه به‌راه‌افتاده درست باشد، ولی حالا خبر می‌رسد که ساترا نقشی در عدم صدور مجوز نداشته و از «جایی دیگر» مجوز برنامه فردوسی‌پور صادر نشده است.

علیه عادل

حالا که این فرضیه به وجود آمده که ساترا نقش چندانی در عدم صدور مجوز برنامه جدید عادل نداشته، پس چه فرد یا نهادی مخالف بازگشت عادل فردوسی‌پور حتی با یک برنامه اینترنتی است؟ پاسخ‌دادن به این سؤال شاید به ظاهر ساده باشد، ولی بیان‌کردنش اندکی دشوار است. البته که می‌توان به پاسخی روشن درباره این پرسش از لابه‌لای صحبت‌های مدیر روابط عمومی ساترا رسید؛ علی سعد، روز گذشته در صفحه توییترش دلیل مجوز‌نگرفتن برنامه عادل فردوسی را در چند بند توضیح داد که البته کد‌های مشخصی داشت. او با بیان اینکه حیطه مسئولیتی ساترا فقط تصمیمات رسانه‌ای است، می‌نویسد: «شرط طرح برنامه‌ها در شورای موافقت کلی انتشار، عدم وجود موانع حقوقی، قضائی و امنیتی است که در مورد برنامه ۹۹ که به درخواست فیلیمو و کافه‌بازار مطرح شده بود، به دلیل عدم دریافت مکتوب استعلام مراجع مسئول، عملا موضوع قابل طرح و بررسی توسط شورای مذکور نبود». با توجه به همین توضیح مشخص است که پاسخی به استعلام مجوز برای این برنامه از سوی «مراجع مسئول» داده نشده است! در واقع قبل از اینکه کار به ساترا کشیده شده باشد، عده‌ای یا نهادی مانع از شکل‌گیری طرح این برنامه شده‌اند.

در حال پیش تولید

این خبر در حالی منتشر شد که عادل فردوسی‌پور و تیمش در مرحله پیش‌تولید برنامه بودند؛ با توجه به فاصله مناسبی که تا شروع رقابت‌های لیگ جدید مانده بود، آن‌ها پیش‌تولید پرونده‌های ورزشی، گزارش و مصاحبه‌ها را استارت زده بودند که با خبر منتشرشده، دیگر از مرحله پیش‌تولید بالاتر نرفته‌اند.

عادل در جریان بود؟

اگرچه خبر منتشر‌شده مبنی بر مجوز‌نگرفتن برنامه عادل فردوسی‌پور تازه است، ولی به نظر می‌رسد خود عادل از این موضوع اطلاع داشته است؛ منبع دقیقی برای درستی این ادعا وجود ندارد، ولی صحبت‌های اخیر فردوسی‌پور که در فضای ناامیدی مطرح شد، نشان می‌دهد او از چند روز قبل در جریان قرار داشته که برنامه‌اش مجوز نخواهد گرفت.

فردوسی‌پور که در تمام این مدت درباره تلویزیون و قطع همکاری‌اش صحبت نکرده بود دو، سه روز پیش، پس از یک‌سال و هفت ماه سکوت و بعد از دریافت جایزه Alumni Achivement Award ۲۰۲۰، در مراسم آنلاین انجمن فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی‌شریف (سوتا) از رفتار تلویزیون با خودش گلایه کرد و گفت: «اسفندماه ۹۷ بدون هیچ توضیح و دلیل موجه من را کنار گذاشتند. وقتی عید شد و به اولین کلاسم در فروردین‌ماه ۹۸ رفتم، بچه‌ها گفتند: «استاد! شما که می‌گفتید بمانید و مملکت را بسازید، شما بیش از ۲۰ سال ماندی و برنامه داشتی، چه اتفاقی افتاد و الان چه حرفی می‌زنید؟»، واقعا در آن زمان هیچ جوابی برای بچه‌های کلاسم نداشتم. امیدوار هستم بستری فراهم شود تا تمام کسانی که کشور و میهن خود را دوست دارند، بتوانند در حوزه و حرفه خود کار و فعالیت کنند». کنایه عادل مبنی بر ابراز امیدواری به اینکه هرکسی بتواند در حوزه و حرفه خود کار و فعالیت کند، یکی از دلایلی است که با استناد به آن می‌شد پی برد که عادل از قبل در جریان مجوز‌نگرفتن برنامه‌اش بوده است. عادل با وجود سخت‌گیری‌های صورت‌گرفته به نظر می‌رسد همچنان امیدوار است بتواند مجوز برنامه مدنظرش را بگیرد و به حرفه‌ای که دوستش دارد، برگردد؛ شاید خوش‌بینی و شاید هم سرسختی‌اش، عادل را به هدفی که در سر دارد، برساند. هرچند مخالفانش نشان داده‌اند از هر کاری برای ممنوع‌نگه‌داشتنش استفاده می‌کنند.