افزایش نرخ سود سپرده بانکی؛ آیا سود ۲۵ درصدی در راه است؟

برای کنترل تورم، چاره‌ای جزء افزایش نرخ سود نیست
کامران ندری کارشناس مسائل پولی و بانکی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در حال حاضر برای کنترل تورم، افزایش نرخ سود سپرده بانکی تنها راهکاری است که بانک مرکزی در اختیار دارد، گفت: به طور کلی در حال حاضر بانک مرکزی سه ابراز را در اختیار دارد تا بتواند وضعیت تورم را کنترل کند، اولین ابزار نرخ ارز است، که خوب به دلیل تحریم‌ها و کمبود ارزی که وجود دارد، بانک مرکزی نمی‌تواند از این ابزار بهره ببرد، از سوی دیگر تا زمانی که تحریم‌ها وجود داشته باشد، طبیعتا نمی‌توان این انتظار را داشت که نرخ ارز به کنترل در آید.

وی افزود: دومین ابزار نیز کنترل رشد پایه پولی و رشد نقدینگی است، هر چند که بر اساس آمار‌های بانک مرکزی رشد پایه پولی کاهشی شده، اما در مقابل رشد نقدینگی با افزایش همراه شده است، بنابراین این افزایش میزان نقدینگی نشان می‌دهد که سیاست بانک مرکزی در این حوزه نیز نتوانسته موفقیت آمیز باشد و با رشد نقدینگی، تورم نیز با افزایش روبرو شده است، بنابراین یک راه بیشتر نمی‌ماند و آن هم افزایش نرخ سود بانکی است.

ندری اظهار داشت: بانک مرکزی در ابتدای سال سیاست کاهش نرخ سود بین بانکی را دنبال کرد و بر اساس آن نرح بین بانکی را تا ۸ درصد کاهش داد، اما به دلیل اینکه سیاست فوق نتوانست جواب بدهد، در جدیدترین تصمیم نرخ بهره بین بانکی به حدود ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده، به بیان دیگر در کمتر از چند ماه این شاخص ۲.۵ برابر شده، طبعا در شرایطی که نرخ سود بین بانکی افزایش پیدا می‌کند، نرخ سود سپرده‌ها نیز باید بیشتر از نرخ‌های فعلی باشد.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: بانک مرکزی به دنبال آن است که نقدینگی را در بانک‌ها به مانند گذشته حبس کند، تا این منابع نتوانند، به افزایش نقدینگی دامن بزنند، بنابراین افزایش نرخ سود بانکی در دستور کار قرار گرفته و گریزی از این مسئله نیز نیست، از سویی با توجه به اینکه در حال حاضر مهم‌ترین مسئله اقتصاد کشور کنترل تورم است، افزایش نرخ سود بانکی باید اجرایی شود، تا نقدینگی مدیریت شود، در غیر این صورت در شش ماه دوم امسال با این وضعیت که وجود دارد، نرخ تورم بالاتری را تجربه خواهیم کرد.

مخالفت‌ها با افزایش نرخ سود بسیار زیاد است
وی با تاکید بر اینکه به طور تاریخی در کشور با افرایش نرخ سود بانکی مخالفت‌های زیادی صورت می‌گیرد، اضافه کرد: اگر شما بخواهید نرخ سود را صفر کنید، در حالی که چنین توقعی در کشور وجود دارد، عملا ممکن نیست، زیرا که در کشور‌های دیگر زمانی که تورم در اقتصاد وجود دارد، نرخ بهره را کاهش نمی‌دهند، به نوعی می‌توان گفت، این مسئله در کشور ما یک استثنا در جهان است و نمونه دیگری ندارد، این در حالی است که بانک مرکزی برای افزایش نرخ سود، همواره با مخالفت‌های سفت و سختی روبرو است و در اکثر اوقات نیز در برابر این مقاومت‌ها عقب‌نشینی می‌کند.

ندری با تاکید بر اینکه در دوره‌های مختلف مخالفت‌های سیاسی با مسئله افزایش نرخ سود وجود داشته است، ادامه داد: اساسا موضوع اقتصاد سیاسی در ایران مبحث بسیار مهمی است که در اکثر اوقات نیز بخش سیاسی بر اقتصادی چربش دارد و همواره مشاهده می‌کنید در سطح کلان تصمیمات و سیاست‌گذاری‌هایی انجام می‌شود که همگی سیاسی است تا اقتصادی، بنابراین اینکه بانک مرکزی بخواهد به سادگی نرخ سود را بالا ببرد، اقدامی بسیار سخت و مشکل خواهد بود.

این کارشناس مسائل اقتصادی همچنین در واکنش به این موضوع که با افزایش نرخ سود بانکی، بخش تولید آسیب فراوانی می‌بیند، گفت: نه چنین چیزی الان موضوعیت ندارد، در حال حاضر به دلیل کاهش ارز پول ملی تقاضا در اقتصاد ایران بسیار بالا است و کسی نمی‌خواهد ریال نگه دارد، به طور مثال در بازار خودرو مشاهده کنید که چه تعدادی برای پیش فروش‌ها ثبت نام می‌کنند، در سایر بازار‌ها نیز همین قضیه صادق است و میزان عرضه و تولید به اندازه تقاضا نیست، برای همین موضوع است که بازار‌های سرمایه‌ای از ابتدای سال تاکنون با این افزایش قیمت بسیار زیادی روبرو بوده‌اند.

وی با اشاره به اینکه نرخ سود بانکی باید حداقل ۲۵ درصد باشد، تا بتواند نقدینگی را جمع کند و تورم را کنترل، اظهار داشت: کمتر از این نرخ با توجه به تورم حداقل ۴۰ درصدی که اعلام می‌شود، هیچ تاثیری نخواهد داشت، از سویی اینکه اهالی بازار سهام نگران افزایش نرخ سود بانکی هستند، به‌نظر می‌رسد توجیهی ندارد، زیرا که هرکسی به دنبال داغ نگه داشتن بازار خود است، در حالی که نرخ تورم به سرعت در حال افزایش است و اگر اقدام و سیاست‌گذاری درست و صحیحی برای کنترل آن صورت نگیرد، به طور قطع در آینده نزدیک، باز هم یک طوفان افزایش قیمت خواهیم داشت.