بر اساس آمار جهاني 214 ميليون نفر معتاد به انواع مواد مخدردر دنيا وجود دارد كه سهم ايران حدود يك ميليون و 200 هزار نفر است و اين ميزان با اضافه شدن جمعيت معتادان تفنني به دو ميليون نفر مي‌رسد.
طبق بررسي‌هاي دفتر UNODC يك نفر از هر 20 نفر در گروه سني 15 تا 64 سال حداقل يك بار تجربه مصرف يكي از انواع مواد مخدر را در زندگي دارد و اين در حالي است كه توليدكنندگان مواد مخدر امروزه براي كسب سود بيشتر، تنوع محصولات مخدر و گرايش اين گروه را براي ارضاي حس تنوع‌طلبي افزايش داده‌اند.
همچنين ”مصرف‌كنندگان سخت“ يعني افرادي كه وابستگي شديد به مصرف مواد مخدر دارند 26 ميليون نفر كه برابر با شش درصد جمعيت بزرگسال جهان است، برآورد شده‌ا ست. از اين رو توجه سياست‌مداران و كارشناسان به كاهش گرايش معتادان به مواد مخدر جديد و صنعتي، محدود كردن مرز كشورهاي خود و به كارگيري روشهاي مدرن درماني به مراتب بيش از گذشته شده است. روش‌هايي مانند روان‌درماني، نگهداري در كمپ‌ها و متادون‌درماني از جمله آنهاست.
هرچند كه به دليل بروز مشكلات خاصي كه از مصرف مواد مخدر جديد در معتادان ايجاد مي شود، روشهاي متداول امروز را بي نتيجه مي‌كند، اين درحالي است كه مصرف شيشه و كراك در جامعه رواج يافته و روش متادون‌درماني را كه به تازگي از سوي مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر و وزارت بهداشت مطرح شده و در خردادماه به صورت پايلوت اجرا مي‌شود را فقط براي درمان معتادان به ترياك محدود مي‌كند.
دكتر رضا رستمي ـ روانپزشك و عضو هيات علمي دانشگاه تهران ـ در گفت‌وگو با ايلنا، اعلام مي‌كند كه طبق پژوهش‌ها براي اينكه مصرف‌كنندگان مواد صنعتي بر مشكلات رواني و روان‌شناختي غلبه كنند و براي حل بيماري‌هاي افسردگي، وسوسه و مشكلات خانوادگي آنان، بايد مسيرهاي جديدي به كار گرفته شود.
وي كه به تازگي روش جديدي را براي درمان معتادان به مواد صنعتي جديد ابداع كرده در معرفي آن مي‌گويد: از چهار سال اخير روش تحريك مغناطيسي مغز براي درمان افسردگي مزمن در معتادان و نوروفيدبك (NEUROFEEDBACK) كه آموزش ذهن براي تمركز و خودتنظيمي بدون دارو است بر روي 10 نفر از معتادان براي بهبود اضطرار و پنج معتاد به شيشه براي درمان افسردگي تست شد. پس از بررسي انجام شده 9 نفر از مصرف‌كنندگان كراك پس از سه سال درمان شده و پاك مانده‌اند و پنج معتاد به شيشه با تحريك مغناطيسي قسمت‌هاي صدمه‌ديده مغزشان بهبود يافته است.
رستمي طول درمان اين طرح را شش ماهه عنوان كرده و اين سيستم درماني را متشكل از روانپزشكان براي حل مشكلات رواني، روانشناسان براي ارتباط با خانواده معتادان، تحريك مغناطيسي براي درمان اضطراب توصيف كرد و گفت: اين روش تائيديه مراكز معتبر علمي دنيا را گرفته است و صرفه‌نظر از عارضه كوتاه‌مدت سردرد مطمئنا پيامد ديگري ندارد.
عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: در اين روش فرد معتاد بر روي صندلي مي‌نشيند، هوشيار است و تنها ميدان مغناطيسي بر اثر تماس كلاهك با سر وي ايجاد مي‌شود. بدين‌ترتيب نقاطي از مغز بيمار كه كم‌تحرك است را تحريك داده و قسمت‌هايي را كه به دليل مصرف مواد مخدر صدمه ديده را به سمت نرمال شدن پيش مي‌برد. در سه يا چهار جلسه اول سردرد خفيف ايجاد مي‌شود كه با مسكن‌هاي ساده رفع شده و در 20 جلسه طول درمان هر جلسه نيم ساعت اين روش اجرا مي‌شود.
همچنين جلسه درماني نوروفيدبك كه براي تمرين دادن به مغز است در 30 جلسه و هر جلسه يك ساعت برگزار مي‌شود.
مجري طرح درمان اعتياد به روش مغناطيسي در مورد هزينه اين روش مي‌گويد: دارو درماني در سيستم‌هاي مختلف براي درمان اعتياد از 150 تا 200 هزار تومان به صورت ماهانه برآورد مي‌شود كه تا 600 هزار تومان نيز در مواقع بستري افزايش مي‌يابد اما در اين روش جلسات درماني با هزينه 70 تا 100 هزار تومان برگزار مي‌شود كه به صورت ماهانه با توجه به دارو به صورت متوسط 300 هزار تومان نيز برآورد مي‌شود.
رستمي افزود: در سال 2002 در كاليفرنيا اين روش بر روي تعدادي از معتادان انجام شد و در سال 2009 در پيگيري شش تا هشت ساله ديده شد كه 81 درصد معتادان در پاكي به سر مي‌بردند. در حالي كه در ايران 90 درصد معتادان پس از ترك به انواع روشهاي رايج فعلي مجددا به مصرف مواد مخدر روي مي‌آورند.
به‌زودي برروي 100 معتاد به شيشه تست مي‌شود
وي گفت: اين روش جديد را به ستاد مبارزه با مواد مخدر پيشنهاد داده‌ايم و قرار است امسال بر روي 100 نفر از معتادان به شيشه انجام شود، ستاد حمايت‌هاي خود را از اين طرح اعلام كرده است. همچنين اين روش براي كودكاني كه دچار بيش‌فعالي هستند نيز قابل انجام است به طوري كه توجه و انگيزه تحصيلي را در اين كودكان افزايش مي‌دهد.
رستمي در رابطه با محدوديت‌هاي اين روش براي معتادان گفت: روش مغناطيسي براي هر معتادي قابل استفاده نيست چرا كه علاوه بر گران بودن آن، بايد افراد توان درك بالايي از سيستم‌هاي درماني جديد را داشته باشند تا بتوانند حداقل همكاري را با روانشناسان و مجريان داشته باشند.محدوديت سني وجود ندارد هر چند كه ماده مخدر شيشه علاوه بر حشيش در گروه سني 22 ساله بيشتر شايع است.
كودكان بيش‌فعال 2 برابر بيشتر به سمت اعتياد مي‌روند
وي گفت: در گروه بيش‌فعالان طبق بررسي‌هاي انجام شده به اين نتيجه رسيده‌ايم كه اگر درمان نشوند دو برابر بيشتر از ساير همسالان خود به سمت مصرف مواد مخدر مي‌روند چرا كه با اعتياد آرام مي‌شوند و مشكل عدم توجه آنها برطرف مي‌شود.
رستمي گفت: 10 تا 15 درصد دانش‌آموزان ما پيش‌فعال هستند كه دو ميليون جمعيت تهران را به خود اختصاص داده‌اند به طوري كه مي‌توان گفت 300 هزار نفر از دانش‌آموزان ما مشكل توجه دارند و اين در آينده به دليل در معرض قرار گرفتن آنها به اعتياد خطرناك است، با اين وجود شركت ريتالين كه داروي كاهش اضطراب را توليد مي‌كند اعلام كرده كه تنها براي 15 تا 20 هزار بيمار سالانه داروي بيش فعالي به فروش مي‌رساند.
وي گفت: متاسفانه خانواده‌ها اسم بيش‌فعالي را براي كودكاني كه هيجانات بالا دارند تعبير مي‌كند در حالي كه در اين گروه بي‌توجهي نيز وجود دارد كه ظاهري آرام اما مغزي ناآرام دارند و نتيجه مطلوب را از فعاليت‌هاي روزانه خود نمي‌گيرند.
عضو هيات علمي دانشگاه تهران در رابطه با مراكز اجراي روش مغناطيسي در تهران گفت: از اول خرداد ماه اين روش در دو مركز آتيه كه در بلوار كشاورز و ساختمان ونك و در سه مركز وابسته به شهرداري در ميدان شهدا، نارمك و خيابان فلاح ابوذر در منطقه 17 در آينده نزديك انجام مي‌شود.
استفاده از روش مغناطيسي براي كاهش گرايش به سيگار
رستمي در رابطه با عوارض دارودرماني و متادون درماني گفت: اين روش‌ها داروهاي اوليه‌اي هستند كه براي كنترل وسوسه مناسب به نظر مي‌آيند اما متاسفانه اثر كوتاه مدت دارند و به محض ترك مجددا معتادان به سراغ مواد مخدر مي‌روند چرا كه مهم‌ترين علت اعتياد تجربه‌اي است كه افراد در ذهن دارند بنابراين با كنار گذاشتن متادون مجددا وسوسه مي‌شوند اما روش جديد مغناطيسي و تحريك مغز وسوسه شدن را در ذهن پاك مي‌كند. اين روش همچنين بر روي جواناني كه گرايش به مصرف سيگار و دخانيات دارند نيز قابل اجرا است.
