گل‌های داوودی؛ همه چیز درباره گلدان پاییزی؛ کاشت، نگهداری و آفات

فرارو- گل‌های داوودی یکی از زیباترین و متنوع‌ترین گل‌های فصل پاییز است که در کنار رنگ‌های گرم این فصل سرد، منظره‌ای بی نظیر را به محیط هدیه می‌کند.

به گزارش فرارو؛ گیاه داوودی با نام انگلیسی Chrysanthemum و از خانواده Asteraceae است. نام "گل داوودی" از یونان باستان گرفته شده است و به معنای گل طلا است. این گیاه جز متنوع‌ترین گیاهان دنیا به شمار می‌رود. گیاهان داوودی بومی آسیای شرقی و قسمت‌هایی از شمال شرق اروپا هستند. بیشتر گونه‌های گیاه داوودی متعلق به شرق آسیا است که مرکز تنوع آن‌ها در چین می‌باشد.

تکثیر انبوه و عمر بسیار طولانی داوودی آن را به گیاهی تبدیل کرده است که با کاشت توسط شما، تا ده‌ها نسل بعد از شما، هر ساله رشد کرده و گل می‌دهد. عمر طولانی و گلدهی هر ساله این گیاه ملزم به رعایت نکاتی در نگهداری از آن است. در این مطلب علاوه بر معرفی گیاه داوودی، به نکاتی در مورد نگهداری و تکثیر آن خواهیم پرداخت.

گیاه داوودی با برگ‌های بیضی شکل و دندانه‌دار، شبیه برگ‌های درخت انجیر کوهی است. رنگ برگ‌ها سبز متمایل به خاکستری بوده و پشت برگ‌ها کم رنگ‌تر می‌باشد. شاخه‌هایی ترد و شکننده دارد که بستگی به جنس آن از ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر رشد می‌کنند. این گیاه جز گیاهان روز کوتاه محسوب می‌شود که با سرد شدن و کوتاه شدن طول روز در فصل پاییز شروع به گلدهی می‌کند. امروزه با پرورش این گیاه در محیط گلخانه، با کوتاه کردن زمان نوردهی و سرد نمودن هوای داخلی، گیاه را وادار به گلدهی می‌کنند.

 

گل‌های آن در رنگ‌های متنوع وجود دارد که تمام طیف رنگی آن قابل تهیه است. این گیاه در صورت آبیاری منظم و وجود بستر مناسب کشت، به سرعت ریشه‌ها و ریزوم‌هایش را در سطح خاک پخش می‌کند و شبیه نعناع، پاجوش‌هایی در اطراف آن شکل می‌گیرد. به دلیل تنوع در رنگ گل‌ها و عمر زیاد آن‌ها، برای پرورش دسته گل طرفداران زیادی دارد.

گل داوودی به علت داشتن گل‌های درشت، پُرپَر و زیبا با رنگ‌های متنوع از سفید و صورتی گرفته تا قرمز، زرد و بنفش دارای طرفداران زیادی است. این گیاه معمولا در فضای باز و در باغچه کاشته می‌شود؛ اما در سال‌های اخیر کشت آن به عنوان یک گیاه گلدانی متداول شده است. از نظر رنگ، ارتفاع و اندازه گل‌ها می‌توان این گیاه را به صد‌ها نوع طبقه‌بندی کرد. اما از نظر ارتفاع داوودی‌ها دارای سه رقم بلند، متوسط و کوتاه هستند. از ارقام بلند به منظور تهیه گلِ شاخه‌بریده استفاده می‌شود.

 

داوودی‌های قد متوسط مخصوص باغچه‌های لبه‌دار هستند و نوع کوتاه آن برای کاشت در گلدان و باغچه مناسب‌تر است. از نظر گلدهی آن‌ها، به صورت تک شاخه یا خوشه‌ای وجود دارند. البته به شکل گل‌ها که به صورت پُر پَر یا کم پَر هم هستند، طبقه‌بندی می‌شوند.

گیاه داوودی برای نخستین بار در قرن پانزدهم در کشور چین به عنوان یک گیاه گلدار کشت شده است. بیش از ۵۰۰ رقم تا سال ۱۶۳۰ میلادی ثبت شده است. تا سال ۲۰۱۴ تخمین زده شد که حال بیش از ۲۰ هزار رقم در جهان و حدود ۷ هزار رقم در چین وجود دارد. هر ساله در چین جشنواره‌ای برای نمایش این گل زیبا برگزار می‌شود. کشت گل داوودی در کشور ژاپن، در دوره‌های نارا و هی آن (اوایل قرن ۸ تا اواخر قرن ۱۲) آغاز شد و در دوره ادو (اوایل قرن ۱۷ تا اواخر قرن ۱۹) محبوبیت پیدا کرد.

 

در طی این سال‌ها نحوه رشد و تکثیر گل‌ها توسعه یافت و فرهنگ گل داوودی شکوفا شد. مُهر امپراطوری ژاپن شکل گل داوودی است و نماد سلطنت را تخت گل داوودی می‌نامند. تعدادی از جشنواره‌ها و نمایش‌ها در سراسر کشور ژاپن که در فصل پاییز برگزار می‌شوند، متعلق به این گیاه زیبا است. روز گل داوودی در این کشور یکی از پنج روز مقدس باستانی محسوب می‌شود.

جایگاه گل داوودی در طب سنتی:

در چین از دمنوش یا چای گل‌های داوودی استفاده می‌شود. متخصصان طب سنتی باور دارند که گل‌های این گیاه خواص بسیاری برای سلامتی جسم و روح دارد. از جمله خواص چای این گیاه، تاثیرات مثبتی است که بر سیستم قلبی عروقی می‌گذارد. علاوه بر این در بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا، پاکسازی خون، سلامت کبد، مفید برای فشار خون بالا و بهبود سیستم تنفسی نقش دارد.

به دلیل شرایط مساعد اقلیمی کشورمان، اکثر ارقام گیاه داوودی در ایران به راحتی قابل کشت است. این گیاه هر ساله در فصل پاییز، به منظور زیباسازی فضای سبز شهری، توسط شهرداری‌های اکثر شهر‌های ایران در پارک‌ها کاشته می‌شود. جالب است بدانید که هر ساله در باغ ملی گیاه شناسی ایران معمولا از مهر ماه تا آبان جشنواره گل‌های داوودی برگزار می‌شود که بازدید کنندگان بسیاری به خود جذب کرده است. علاوه بر این، این جشنواره در شهر‌های دیگری، چون محلات، خرم آباد و اصفهان برگزار می‌گردد.

هر جایی که بیشترین نور مستقیم خورشید را دریافت می‌کند، برای کاشت یا نگهداری از گیاه داوودی مناسب است. نور بیشتر علاوه بر افزایش در تعداد گل‌ها و خوش حالت شدن گلبرگ‌های آن، به رشد بهتر و انشعاب بیشتر شاخه‌ها کمک می‌کند. گیاه داوودی را نمی‌توان به مدت طولانی در محیط بسته آپارتمان نگهداری کرد. این گیاه مخصوص محیط باز و حیاط است. در صورت نگهداری از این گیاه در محیط آپارتمان، رشد گیاه علفی شده و برگ‌های آن می‌ریزد. این گیاه در فضای بسته و تاریک منزل به مرحله گلدهی نمی‌رسد.

گیاهان داوودی معمولا آب‌دوست هستند. البته زمان آبیاری گیاه به نوع خاک، میزان و شدت نور، درجه دما و رطوبت هوا بستگی دارد. در تابستان به خصوص در جنوب کشور شاید لازم باشد هر روز یا روزی دو مرتبه به گیاهان آب داد. بهتر است به گیاه داوودی زیاد تشنگی ندهید. در تابستان هر روز خاک گیاه را مرطوب نگه دارید و در زمستان هر زمان که سطح خاک کاملا خشک شد، آبیاری کنید. در زمستان مراقب شب‌های یخبندان باشید. داوودی در مدت یخبندان به آبیاری احتیاج ندارد و ممکن است با نشستن برف روی بستر خاک، کاملا به خواب برود. اگر گیاه را در گلدان نگهداری می‌کنید مراقب باشید که آب در گلدان باقی نماند، زیرا موجب پوسیدگی ریشه و نابودی گیاه می‌شود.

گیاه داوودی تقریبا در هر خاکی قابل کشت است. این گیاه در خاک‌های لومی، خاک معمولی باغچه و ماسه رشد خوبی دارد. اگر قصد دارید این گیاه را در گلدان بکارید بهتر است از خاک معمولی باغچه یا ترکیبی از ماسه رودخانه و کودبرگ استفاده کنید. برای کاشت در باغچه، خاک باغچه یا مخلوط خاک ماسه و کود دامی مناسب است.

گیاه داوودی به دلیل تنوع بالایی که دارد، هر گونه و رقم، محدوده متفاوتی از درجه حرارت را می‌تواند تحمل کند. به طور کلی انواع این گیاه محدوده دمایی ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد را می‌توانند تحمل کنند. بر اساس آزمایش و تجربه، گیاه داوودی قد متوسط با گل‌های سفید پُرپَر برای کاشت در مناطق گرم‌تر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد مقاوم‌تر از بقیه ارقام عمل می‌کنند.

گیاه داوودی زیاد به کوددهی نیاز ندارد؛ اما سعی کنید سالیانه برای تقویت خاک و سلامتی گیاه، از کود‌های دامی یا کود‌های ازته و پتاسه استفاده کنید. همچنین می‌توانید در فصول رشد گیاه، از درصد کمی کود سه بیست برای تقویت و تغذیه گیاه بهره ببرید.

به منظور رطوبت رسانی به گیاه در شب‌های گرم و خشک تابستان، حتما غبارپاشی با آب ولرم لازم است. همچنین غبارپاشی، گرد و غبار را از بین می‌برد و به فتوسنتز و تنفس بهتر گیاه کمک می‌کند. عمل غبارپاشی منجر به دفع آفات و حشرات مضر می‌شود.

۱. روش تکثیر با بذر
۲. روش تکثیر با پاجوش
۳. روش تکثیر با قلمه

گیاهان داوودی امروزه به صورت هیبرید‌های پیچیده‌ای به صورت بذر جهت تکثیر تهیه می‌شوند. با این روش می‌توانیم گل‌هایی با اشکال و رنگ‌های مختلف داشته باشیم. بذر گل‌های داوودی از طریق سایت‌های اینترنتی فروش بذر گل و گیاه قابل تهیه است. برای تکثیر از طریق بذر نیاز به محیط گلخانه نیست و در هوای آزاد نیز می‌توان عمل کاشت بذر را شروع کرد. کاشت بذر در اواخر تابستان تا اوایل پاییز و اواخر زمستان تا اواسط بهار صورت می‌گیرد. برای کشت به سینی نشا یا بستر کشت با مخلوطی از خاک برگ، شن یا ماسه دانه درشت، کوکوپیت، پرلیت و یا هر گونه خاک سبک دیگری نیاز داریم. بذر‌ها را با فاصله از هم و روی خاک قرار می‌دهیم، روی آن‌ها را لایه‌ای با ضخامت ۵ میلی‌متر می‌پوشانیم، سپس بستر کشت را با اسپری آب، مرطوب می‌کنیم.

 

به منظور حفظ رطوبت از نایلون شفاف روی بستر کشت استفاده کنید. بستر را در محیطی با دمای ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد قرار دهید. جوانه‌زنی ممکن است تا بیست روز طول بکشد. پس از جوانه زنی بذرها، پوشش پلاستیکی را برداشته و محیط کشت را در مکان آزاد قرار دهید. نور کافی و تابش غیر مستقیم آفتاب برای رشد بهتر جوانه‌ها توصیه می‌شود. پس از رفع خطر سرمازدگی می‌توان گیاهچه‌های جدید را به محیط بیرون منتقل کرد.

یکی از ساده‌ترین روش‌های تکثیر و ازدیاد گیاه داوودی، روش تکثیر با جداسازی پاجوش است. اگر یک گیاه تک شاخه داوودی را در محیط باغچه بکارید، پس از چند ماه، ریشه‌های گیاه در تمام سطح خاک باغچه پخش می‌شوند و از انتهای هر ریشه، گیاهان جدیدی ظاهر می‌شوند. با جداسازی پاجوش‌های برگ‌دار و انتقال آن‌ها به محیط دیگر، می‌توانید گیاه جدیدی داشته باشید. فصل جدا سازی پاجوش‌ها معمولا بهار و پاییز است. در تصویر زیر ریشه‌های سطحی پخش شده و پاجوش‌های فراوان یک گیاه یک ساله را مشاهد می‌کنید. با جدا سازی هر یک از پاجوش‌ها می‌توانید در طول یک‌سال، صاحب بیش از صد گلدان گیاه داوودی شوید. البته جداسازی و تقسیم ریشه نیز موجب ازدیاد این گیاه می‌شود. پس برای تکثیر تنها به جداسازی پاجوش‌های برگ‌دار نیاز نیست، بلکه از ریشه‌ها نیز می‌توان برای این منظور استفاده کرد.

تکثیر با استفاده از تقسیم شاخه‌های چند ماهه، به طول پنج تا ده سانتی‌متر امکان پذیر است. این روش معمولا در فصل بهار انجام می‌شود. کافی است یک قلمه پنج سانتی‌متری از گیاه اصلی جدا کنید. قلمه را هم در آب و هم با کاشت در خاک می‌توان ریشه دار کرد. بهترین خاک برای تکثیر همان خاک برگ و ماسه است.

کاشت داوودی در پاییز: با کاشت مستقیم گیاهان غنچه‌دار یا گلداری که از گلخانه‌ها تهیه کردید، می‌توان باغچه منزل خود را برای فصل سرد پاییز تزئین کرد. این روز‌ها گلدان گیاه داوودی در هر گلفروشی و گلخانه‌ای در سطح شهر قابل تهیه است. بهتر است گیاهانی انتخاب کنید که گل‌های آن‌ها هنوز شکوفا نشده است. پس از کاشت داوودی در باغچه، گیاه را به صورت منظم آب دهید. از غبارپاشی و خیس نمودن گیاه در دوره گلدهی بپرهیزید. خیس شدن گل‌ها موجب کاهش عمر آن‌ها می‌شود. قبل از خرید، زیر برگ‌های گیاه را به دقت بررسی کنید تا از عدم وجود آفات مطمئن شوید. چروکیدگی، تاب خوردگی و تغییر در رنگ طبیعی برگ‌ها دلیل بر وجود آفات است.

مهمترین آفات گیاه داوودی، شته‌ها به خصوص شته سیاه و شپشک آردآلود است. این دو آفت موجب قطع رشد گیاه و پیچ خوردگی برگ‌های داوودی می‌شوند. وجود شته‌ها معمولا با حضور مورچه‌ها و براق شدن برگ‌های پایین گیاه همراه است. کنه تارعنکبوتی، شته قرمز و مگس سفید نیز از آفات دیگر این گیاه است. برای از بین بردن این نمونه آفات از سم مخصوص شته استفاده کنید. این عمل باید در هنگام شب و در چند مرحله انجام گیرد. بیماری دیگری به نام سفیدک که در واقع نوعی قارچ است، از جمله مشکلات در نگهداری گیاه داوودی محسوب می‌شود. قارچ کش کاربندازیوم معمولا برای از بین بردن هر گونه قارچ موثر است.

مواردی که به جذب شته‌ها در گیاه داوودی کمک می‌کند:
۱. کاشت در مکان سایه و مرطوب
۲. نبود فاصله بین بوته‌ها جهت تهویه گیاه
۳. آبیاری نامنظم
۴. عدم جلوگیری از آفات در ابتدای انتشار

قیمت یک گلدان گیاه داوودی بستگی به جنس گلدان، نوع گیاه و گلدهی آن دارد. به دلیل خرید گلدان‌های گیاه داوودی بیشتر به صورت عمده، قیمت آن نیز به صورت عمده ارزان‌تر است. معمولا به صورت عمده هر گلدان ساده و تک گیاه داوودی باید کمتر از ۱۵ هزار تومان باشد. اما فروش به صورت تکی قیمتی از ۲۱ تا ۵۰ هزار تومان خواهد داشت. البته گیاهان داوودی که به مرحله گلدهی رسیدند و در گلدان‌های مجلل برای فروش کاشته شدند با قیمت‌های بالای ۱۰۰ هزار تومان قابل تهیه می‌باشند. افرادی که به کاشت گیاه داوودی از طریق بذر علاقه دارند، می‌توانند بذر‌های این گیاه را در ارقام مختلف از فروشگاه اینترنتی بذر تهیه کنند. قیمت هر پاکت بذر از ۷ تا ۲۰ هزار تومان متغییر است.