فرارو- بعد شعر خوانی اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در مراسم رژه پیروزی آذربایجان در جنگ قره‌باغ، ظریف وزیر امور خارجه ایران نسبت به این موضوع واکنش تندی نشان داد و ایران سفیر ترکیه در تهران را احضار کرد، هر چند که این اقدام به مذاق دولت آنکارا خوش نیامد، اما روز شنبه وزرای امور خارجه دو کشور تلفنی حرف زدند و به نظر می‌رسد فعلا بحران فروکش کرده است.
به گزارش فرارو، رجب طیب اردوغان که برای سفری دو روزه به جمهوری آذربایجان سفر کرده بود، در مراسم رژه نیرو‌های مسلح این کشور پس از کسب موفقیت در جنگ قره‌باغ
شعری جدایی طلبانه درباره آذربایجان خواند.
او در قالب این شعر ناسیونالیستی خطاب به آذری‌های دو سوی ارس اعلام کرد ما از شما جدا نمی‌شدیم ما را به زور از شما جدا کردند و گفت ارس بزودی قدرت می‌گیرد.
این شعر تحریک آمیز اردوغان با واکنش تند وزیر خارجه ایران روبه رو شد. ظریف در توئیتی در این باره نوشت: "به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است! "
او ادامه داد: «آیا او نفهمید که علیه استقلال جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند».
اشاره ظریف به عهدنامه گلستان در دو قرن پیش است که به موجب آن روسیه تزاری با شکست ایران قاجاری بر بخش‌های بیشتری از قفقاز مسلط شد.
حاکمیت ایران یک واقعیت مسلم تاریخی استعلی بیگدلی استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اسناد رسمی حاکمیت ایران بر بخش آذربایجان کشورمان کاملا مشخص و بدون هیچ حرف و حدیثی است، اظهار داشت: خود کشور آذربایجان فعلی تا قبل از جنگ‌های ایران و روس، در حاکمیت ایران بود، ولی بعد از آن و در قرارداد ترکمنچای این سرزمین‌ها به روس‌ها واگذار شد و رود ارس نیز به عنوان مرز تعیین شد، بنابراین این اظهاراتی که اردوغان به زبان رانده هیچ گونه مبنای حقوقی و تاریخی ندارد.
وی افزود: اردوغان بعد از آن که با پاسخ منفی کشور‌های بزرگ اروپایی از جمله فرانسه در مورد پیوستن به اتحادیه اروپا مواجه شد، سیاست چرخش به شرق را در دستور کار خود قرار داد، مکرون رئیس جمهور فرانسه خطاب به اردوغان گفته بود که اتحادیه اروپا یک نهاد مسیحی است و ترکیه نمی‌تواند به این سازمان بپیوندد، در این شرایط ترکیه تمام نگاه خود را معطوف به شرق از جمله خاورمیانه و شمال آفریقا کرد و شروع به لشگرکشی به سوریه، لیبی و عراق کرد، ترکیه در تمام این کشورها نتوانست به موفقیتی دست پیدا کند، بنابراین به سوی آذربایجان حرکت کرد و در آتش جنگ قره باغ دمید و از هر لحاظ از آذربایجان حمایت کرد.
بیگدلی با اشاره به اینکه اردوغان شکست در دو حوزه سیاست داخلی و خارجی دولت خود را می‌خواهد از طریق دنبال کردن سیاست‌های نو عثمانی‌گری دنبال کند، اظهار داشت: در عرصه سیاست خارجی ترکیه از یک سو با خرید سامانه دفاعی اس ۴۰۰ از روسیه خشم غرب و به خصوص آمریکا را بر انگیخته و از سوی دیگر با اتحاد نانوشته‌ای که با اسراییل در موضوع آذربایجان و قره‌باغ ایجاد کرده سعی در کنترل خشم آمریکا در اثر خرید اس ۴۰۰ از روسیه دارد، از سوی دیگر ترکیه بعد از اینکه در موضوع تنش قطر و عربستان از قطری‌ها حمایت کرد و الان نیز نیرو‌های نظامی این کشور در دوحه حضور دارند، با توجه به بهبود روابط عربستان و امارات با قطر با نامه‌ای که اخیرا به پادشاه عربستان نوشته و او را برادر خطاب کرده، سعی در بهبود روابط با این کشورها دارد.
این استاد دانشگاه بیان داشت: ترکیه به دلیل سقوط ارزش لیر و مشکلات اقتصادی که با آن روبرو است، به بازار کشور‌های خاورمیانه و اعراب نیاز دارد، همچنین در صحنه سیاست داخلی بعد از شکستی که حزب عدالت و توسعه در انتخابات محلی خورد و شهرداری استانبول را به اپوزوسیون اردوغان باخت، با این حرکاتی که انجام می‌دهد، سعی می‌کند که وجه داخلی اردوغان را برای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه ترمیم کند، این در حالی است که بایدن رئیس جمهور آمریکا در مورد موضع این کشور در خصوص مخالفان اردوغان اعلام کرده آمریکا از آنها حمایت می‌کند، ولی علیه اردوغان کودتا نمی‌کند و ترجیح می‌دهد از طریق انتخابات اردوغان کنار زده شود.
بیگدلی با تاکید بر اینکه واکنش ایران در برابر زیاده خواهی‌های اردوغان باید محکم، اما کنترل شده باشد، اضافه کرد: ایران باید در این زمینه از انجام هرگونه واکنش شتاب زده پرهیز کند، زیرا که شرایط ما در منطقه حساس است و دشمنان قصد دارند به هر ترفندی که شده ایران را وارد یک جنگ کنند، که ما باید از دادن بهانه به دست آنها خودداری کنیم و با خویشتنداری در این راستا، فضا را مدیریت کنیم، تا اوضاع آرام شود.
این تحلیلگر مسائل منطقه ادامه داد: با توجه به سطح مناسبات دو کشور، باید سخنان اردوغان را تبلیغاتی تلقی کرد، اما همان طور که عرض کردم نه باید منفعل عمل کرد و نه این اینکه واکنش تند و تیزی نشان داد، بلکه باید کنترل شده واکنش بروز داد، از سویی ترکیه با توجه به اینکه هنوز هم بیش از ۴۰ درصد از نفت و گاز خود را از ایران تامین می‌کند، نمی‌تواند، بیشتر از این دیگر داستان سرایی کند، بنابراین ما باید بر اساس منافع ملی عمل کنیم و گرفتار دامی که برای درگیر کردن ایران به یک جنگ تمام عیار، نشویم.
بیشتر بخوانید:
استفاده از اهرم اقتصادی علیه ترکیه در صورت لزوممرتضی افقه کارشناس مسائل اقتصادی در
گفتگو با فرارو با اشاره به اظهارات مغرضانه اردوغان علیه تمامیت ارضی ایران، گفت: این که چه واکنشی باید نسبت به ترکیه انجام داد، مسئله‌ای است که مسئولان سیاسی باید به آن پاسخ دهند، اما در صورت لزوم، پاسخ اقتصادی نیز برای ادب کردن ترکیه نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد، در حال حاضر مراودات اقتصادی ایران و ترکیه بسیار زیاد است و می‌توان از این اهرم برای تحت فشار قرار دادن ترکیه استفاده کرد.
وی افزود: در حال حاضر واردات کالا از ترکیه و تجارت از این کشور زیاد است، به خصوص در مناطق مرزی با این کشور، بنابراین اگر حتی بحث تحریم کالا‌های ترکیه‌ای پیش آید، می‌توان از آن استفاده کرد، در این رابطه بعد از بحرانی که در روابط عربستان و ترکیه به وجود آمد، عربستان کالا‌های ترکیه را تحریم کرد و این مسئله با توجه به مشکلات اقتصادی که ترکیه با آن روبرو بود، باعث به وجود آمدن فشار بیشتری بر این کشور شد.
افقه اضافه کرد: در بحث توریسم نیز ایران مشتری خوبی برای ترکیه است و سالیانه هزاران ایرانی برای تفریح و خرید به استانبول می‌روند، اگر ترکیه بخواهد به این روند ادامه دهد، از اهرم نیز می‌توان استفاده کرد، از سوی دیگر در منطقه مرزی دو کشور، هر هفته ایرانیان زیادی برای خرید به شهر وان ترکیه می‌روند، این مسئله برای اهالی آن شهر درآمد هنگفتی دارد، به نوعی می‌توان گفت، اقتصاد شهر وان وابسته به حضور ایرانیان است، از این راه نیز می‌توان با موضع گیری‌های اخیر ترکیه نیز مقابله کرد.
حاکمیت ایران یک واقعیت مسلم تاریخی است
استفاده از اهرم اقتصادی علیه ترکیه در صورت لزوم
