فرارو- داستان مهاجرت در روز‌هایی که جمعیت بیکاران کشور رو به افزایش است و سهم فارغ‌التحصیلان دو برابر افراد کم‌سواد است با پدیده‌های عجیبی مواجه است؛ ازدواج با سالمندان به امید مهاجرت و تسریع در اقامت که راه میانبر برخی جوانان برای رسیدن به هدف مهاجرت است.
به گزارش فرارو، توجه به این پدیده در شرایطی که به گفته بهرام صلواتی دبیر رصدخانه مهاجرت در مرداد ماه ۹۸، ۳۰ درصد جمعیت ایران تمایل به مهاجرت داشتند اهمیت دارد؛ به خصوص آن‌که به نظر می‌رسد این درصد با وخامت اوضاع کشور در این روز‌ها افزایش یافته است.
ازدواج با سالمند به امید اقامت و مهاجرت اما در عمل با سختی‌هایی رو‌به‌روست و گاه هزینه سنگین مادی و معنوی برای افراد به همراه دارد. به گفته محمدعلی جداری‌فروغی وکیل دادگستری و حقوقدان این ازدواج‌های صوری غیرقانونی و بنابراین در عمل ایده‌ای شکست خورده هستند.
وی در این زمینه در گفتگو با فرارو اظهار کرد: در حال حاضر جهان به صورت یک دهکده جهانی درآمده است و ارتباطات مردم با یکدیگر بیش از پیش گسترده شده است. علی‌رغم اینکه برای شهروندان بعضی کشور‌ها ویزای بسیاری از ممالک دیگر قابل دریافت است ولیکن برخی شهروندان کشور‌های دیگر برای دریافت ویزا و از آن مهم‌تر اقامت و اخذ تابعیت یک کشور دیگر ناگزیر هستند دست به ترفند‌های مختلف بزنند. شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سبب می‌شود برخی افراد به جایی برسند که از سرزمین مادری خود دل بکنند و گاهی بگویند طوری می‌خواهیم برویم که راه بازگشت نداشته باشیم.
او افزود: در همین راستا، افرادی با ویزای عادی به سفر می‌روند و بعد تقاضای پناهندگی می‌کنند یا به دلیل سابقه تحصیلی و موقعیت شغلی می‌توانند اقامت بگیرند. اما برخی افراد برای مهاجرت ناگزیر از راه‌های غیرعادی و غیرقانونی هستند. از جمله به صورت قاچاق از ایران خارج شوند. نوع دیگری از مهاجرت‌های غیرعادی و غیرقانونی، ازدواج‌های صوری است. در برخی کشور‌ها رسم شده است که برخی آدم‌ها که اغلب مجرد هستند از موقعیت سخت افراد برای مهاجرت سوءاستفاده می‌کنند و به طور مثال اعلام می‌کنند حاضر هستند با برخی شهروندان خارجی ازدواج کنند و در مقابل مبلغی دریافت کنند. این مبلغ می‌تواند از ارقام کم تا ارقام نجومی باشد. زمانی که یک زن یا مرد از کشور خارجی تن به چنین روابطی برای اقامت وتابعیت می‌دهد با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شود. نخستین مشکل، کنترل کشور‌هایی است که شخص مهاجر به عنوان ازدواج با شخصی به آن کشور رفته است. این کنترل‌ها شامل معرفی فرد یا کنترل درآمد و دارایی او یا کنترل اینکه این زن یا مرد که به عنوان ازدواج به آن کشور مهاجرت کرده آیا به عنوان همسر با آن فرد زندگی می‌کند. این ازدواج‌ها مشکلات روحی و روانی برای هر دو طرف ایجاد می‌کند.
جداری‌فروغی عنوان کرد: بسیاری از جوانان ایرانی از طبقه فقیر و حتی طبقه متوسط وقتی ناظر مهاجرت عده‌ای تحت عنوان آقازاده با امکانات مالی و با استفاده از رانت‌های پدران‌شان به بهانه تحصیل یا ازدواج به کشور‌های غربی و زندگی عالی آنها در غرب هستند در اندیشه سفر و مهاجرت به هر طریقی می‌افتند، ولی غافل از اینکه در کشور‌های دیگر با توجه به مقررات سخت، شرایط اقامت، ازدواج و کار به آن راحتی نیست که یک شخص در اینجا تصور می‌کند.
این حقوقدان افزود: در همه جای دنیا قوانین آنطور که باید و شاید برای همه افراد به طور یکسان اجرا نمی‌شود و برای هر شخصی نحوه اجرا متفاوت است. چه بسا افرادی به خاطر ازدواج با شخصی به خارج رفتند و حتی یک روز با او زندگی نکردند، اما اکنون به عنوان تبعه آن کشور خارجی محسوب می‌شوند و چه بسا افرادی با ازدواج درست که به موانعی برخورد کردند. در همه جا دنیا اجرای قانون با شرایط متفاوت و تبعیض‌هایی همراه است. برای مثال خانواده کرد مهاجر ایرانی در دریای مانش غرق شدند، اما همه مهاجران که غرق نمی‌شوند. از لحاظ مقرارت و قوانین کشور‌ها نیز یک وقت ممکن است یک مرد یا زن به امید ازدواج به کشوری برود، ولی نتواند ازدواج موفق داشته باشد ناچار اقامتش باطل و از آن کشور اخراج می‌شود و ممکن است از لحاظ مالی خسارت ببیند.
محصول مهاجرت با ازدواج صوری، جوانانی شکست‌خورده و درمانده است
جلال مرادی روانشناس و آینده‌پژوه درباره این پدیده به فرارو گفت: این ازدواج‌ها بدون هر گونه چشم‌انداز فقط در جهت تسریع اقامت صورت می‌گیرد. به دلیل ناآگاهی افراد به مسایل حقوقی در همان ابتدا از آنها یک رضایت‌نامه می‌گیرند که ازدواج این‌ها با شرط جدایی مالی و درآمدی است؛ بنابراین پسران مجبور به کار‌های خارج از تخصص و پست و دختران به‌عنوان نظافتچی یا کارگر جنسی آن فرد سالمند یا میان‌سال مشغول می‌شوند.
وی درباره آسیب‌های این ازدواج افزود: چون این افراد بر خلاف میلشان با یک خانم یا آقای سالمند ازدواج می‌کنند دچار سرد مزاجی و بعد از مدتی خلل عاطفی و بی‌انگیزگی نسبت به روابط عاطفی و جنسی می‌شوند. خیلی از این افراد از لحاظ جنسی و روانی آسیب می‌بینند. نمونه‌هایی از خشونت گفتاری مانند اینکه تو مجبوری وگرنه آواره می‌شوی در این روابط دیده می‌شود که تحقیرکننده است.
وی بیان کرد: فرد با این ازدواج، فرصت تامین رزومه و کسب و کار مناسب را ندارد بنابراین فرایند جذبش در کشور مقصد منوط به تأیید آن سالمند می‌شود و بعضی مواقع به‌محض جدایی باید روی موضوع دیگری برای کسب اقامت تمرکز کند.
او با توجه به مسایل برخی مراجعانش افزود: نمونه‌هایی وجود دارد که فرد دو سال پیش کسی بوده بعد آن فرد از او خسته شده یا گفته تو با بچه‌های من یا خود من خوب رفتار نکردی بعد او را وادار کرده است که جدا شود یا به کمپ برگردد یا با لغو قرارداد خود او را به کس دیگری معرفی کرده و قرارداد جدید با یک فرد جدید گذاشته شده و باز همین فرایند نابسامان و ناهماهنگ اتفاق افتاده و این فرد از لحاظ روحی و روانی دچار مشکلات بیشتری شده است. در واقع فرد به صورت درمانده به صورت یک ابزار بین افراد جابه‌جا شده است.
این روانشناس با بیان اینکه افسردگی، پرخاش‌گری و خودکشی عوارض این روابط است تاکید کرد: ما در حال حاضر با چرخه بهره‌کشی جنسی و عاطفی مدرن به امید اقامت در کشور‌های اروپایی و آمریکایی مواجه هستیم که متأسفانه از طریق هم‌میهنان خودمان هم رخ می‌دهد.
او اظهار کرد: برخی از این افراد با اینکه مورد حمایت مشاوران حقوقی قرار می‌گیرند به دلیل درماندگی منفعل هستند. یعنی با آگاهی از مورد سوءاستفاده قرار گرفتن، اما توانایی مقابله و مواجهه درست را با این موضوع ندارند. در برخی مواقع هم به دلیل هزینه‌های گزاف حقوقی، مالی و اسکان به ایران برمی‌گردند. آنها دربازگشت افرادی شکست خورده هستند که از تخصص آنها، سال‌ها گذشته است و مورد آسیب و سوء استفاده جنسی و عاطفی قرار گرفته و آسیب روانی دیده‌اند. آنها پرخاشگر، درمانده، و مریض و ناتوان هستند و فکر می‌کنند فرصتی برای بازسازی روانی ندارند و کسی نمی‌تواند آنها را با گذشته‌ای که داشتند بپذیرد. برخی از این افراد بدگمانی و بدبینی بسیار شدیدی دارند. اما باز هم فرصت درمان آنها وجود دارد. در این بین، اما چیزی که از دست رفته است یک نیروی کار جوان، آماده و متخصص است که با امید از ایران رفته، اما درمانده و شکست‌خورده برگشته است.
