فرارو- مهران مدیری در فصل جدید دورهمی که ۲۱ خرداد روانه آنتن شبکه نسیم شد، از کپی بودن برنامه اش پرده برداری کرد. مدیری در ابتدای این برنامه گفت که این مسابقه یک کپی خوب از مسابقه معروف (Mental Samurai / سامورائی ذهنی) شبکه فاکس ایالات متحده است. این اعتراف او با واکنش‌های بسیاری از سوی منتقدان و کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است.
به گزارش فرارو، مدیری سری جدید برنامه‌اش را با صداقت شروع کرده و معتقد است کپی بودن برنامه‌ها امری عادی است. او تاکید می‌کند که «هر برنامه‌ای مثل تاک شو، مسابقه و استعدادیابی یک اصل و یک کپی دارد. یک کشوری برنامه اصل را می‌سازد و بقیه کشور‌ها از آن کپی می‌کنند. این برنامه ما هم، جزء به جزء، کپی یک کار خارجی است. البته سعی کردیم خیلی خوب کپی کنیم و کپی درجه یک داشته باشیم، چرا که کپی هم باید درجه یک باشد.»
این پافشاری مهران مدیری بر درست بودن عملش برای برخی منتقدان خوشایند و بالعکس برای برخی دیگر غیر عادی است. البته برخی رسانه ها براین باورند که حضور مهران مدیری در همان اولین قسمت مسابقه «دورهمی» توانست توانمندی‌های جدیدی از او را که برای اولین بار اجرای یک مسابقه را بر عهده گرفته است به نمایش بگذارد.
در سوی دیگر ماجرا اما، موضوع کپی بودن برنامه دورهمی باعث به چالش کشیده شدن برخی دیگر از برنامه‌های مورد توجه تلویزیون هم شد.
دورهمی روی لبه نقد
سری جدید برنامه دورهمی مسابقه‌ای بر پایه اطلاعات عمومی شرکت‌کنندگان است. گفته می‌شود که این برنامه از یک مسابقه شبکه «فاکس / Fox» آمریکایی نسخه برداری شده است. سامورائی ذهنی توسط راب لو (هنرپیشه آمریکایی) اجرا می‌شود. فصل اول دورهمی هم از یک برنامه پر مخاطب کشور هندوستان به اسم «شب‌های طنز با کاپیل / Comedy nights with Kapil» کپی شده بود.
البته کپی بودن این برنامه که تاکنون توسط عوامل ساخت دورهمی مخفی شده بود که از نظر برخی منتقدان اشتباهی بزرگ خوانده شده است. این منتقدان می‌گویند که اگر الان هم این مخفی کاری را تمام کرده اند، چاره‌ی دیگری نداشته اند و باید در قالب طنز گفته می‌شد تا مخاطب کمتر رنجیده شود.
از سوی دیگر به عدم رعایت حق کپی رایت انتقاد شده است. در این خصوص عصر جدید نوشت: «ابتدا باید به آقای مدیری یادآوری کرد که در تمام دنیا کپی نمی‌کنند بلکه هر کشوری که بخواهد برنامه‌ای شبیه به برنامه اصلی بسازد از سازندگان آن حق و مجوز انجام این کار را خریدداری می‌کند.»
البته برخی دیگر از کاربران صداقت مهران مدیری را تحسین کرده و معتقدند او همچون برخی دیگر از برنامه‌ها ادعایی برای کپی نبودن برنامه اش نداشته و همه چیز را صادقانه بیان کرده است.
در این میان برخی از فعالان رسانه‌ای و کاربران خواهان پاسخ به این پرسش شده اند که جای خلاقیت در برنامه‌سازی کجاست؟
مرجان فاطمی، خبرنگار روزنامه هفت صبح در این خصوص نوشت: «اکثر مسابقه‌هایی که چند سال اخیر روی آنتن رفته کپی از روی یک الگوی خارجی هستند. سوال اینجاست که یعنی برنامه‌سازان ایرانی هیچ‌گونه خلاقیتی در طراحی یک مسابقه ندارند که مو به مو سراغ کپی‌برداری می‌روند و تازه از این کپی کردن هم خوشحالند؟»
عده‌ای از کاربران هم معتقدند که تلویزیون قادر به طراحی یک برنامه خوب نبوده و اکثر برنامه هایش نسخه برداری از کشور‌های دیگر است.
کاربری نوشت: «نه فقط دورهمی، بلکه خندوانه، سیم آخر، زوج نو، اعجوبه‌ها و عصر جدید هم کپی برنامه‌های غربیه... یعنی ما خودمون بلد نیستیم یه برنامه خوب طراحی کنیم که بقیه کپی کنن؟!»
کپی برداری برنامه‌های صداوسیما
پرده برداری از کپی بودن برنامه‌ها مدت زیادی است که آغاز شده است. سال‌های گذشته که برنامه هایی، چون اعجوبه ها، عصر جدید و خندوانه آغاز شد برخی از رسانه‌ها از کپی برداری این برنامه‌ها از نسخه خارج از کشور خبر دادند و این موضوع انتقادات هرچند تندی را به دنبال داشت.
همه چیز از انتقاد به برنامه اعجوبه‌ها شروع شد. برنامه‌ای با اجرای مهران غفوریان که موضوع آن رقابت کودکان برای کشف استعدادهایشان بود. گفته می‌شود که این برنامه نسخه ایرانی نداشته است، اما استیو هاروی، مجری آمریکایی، پیش از این برنامه‌ای را با عنوان «کله‌گنده‌های کوچک / Little Big Shots» روی آنتن برده که موضوع برنامه رقابت کودکان برای کشف استعدادشان است.
از جمله دیگر برنامه‌های کپی شده بدون توجه به لزوم اعمال و الحاق پیوست‌های فرهنگی یا به عبارتی ایرانیزه کردن آنها می‌توان به برنامه عصر جدید اشاره کرد که از برنامه «آمریکا استعداد دارد» (America's Got Talent) نسخه برداری شده است.
مسابقه «زوجی‌نو» با اجرای باربد بابایی هم نسخه کپی‌شده از برنامه‌ای به نام «family feud» است. البته تیغ انتقادات به برنامه خندوانه هم رحم نکرد و در نهایت هم این انتقادات ماه‌های گذشته به برنامه سیم آخر رسید.
ابتدا برخی از رسانه‌ها مدعی شدند که برنامه سیم آخر با اجرای رضا رشیدپور از یک مسابقه تلویزیون به نام Boom که ساخته اسراییل است، کپی شده است. اما کسی این ادعا را تایید را نمی‌کرد.
با بالاگرفتن انتقاد‌ها و واکنش روزنامه تایمز اسراییل، پس از مدتی رشیدپور به این موضوع واکنش داد و گفت: «در هفته گذشته مطالبی رو چسبوندن به برنامه ما، اطلاعات شون ناقص بود. من الان تکمیل می‌کنم. همین چند ساعت پیش، پرسش‌ها رو هم از اون ور آوردن. سه چهار نفر بودن با عینک آفتابی، یکی دو تا کیف سامسونیت، آوردن سوال‌ها رو دادن، گفتن واو به واو همینا رو می‌خونید. پول‌هاشون رو گرفتن و رفتن. چون ما با شما چیز پنهانی نداریم، گفتیم همینم بگیم که بدونید، سوال‌ها هم از اون ور اومده، همه از اون ور».
در این خصوص برخی رسانه‌ها معتقدند که همه این برنامه‌ها و تا حدودی دیگر برنامه‌های به اصطلاح تولیدی تلویزیون در یک نقطه باهم اشتراک دارند و آن کپی بودن صفر تا صد اثر است. آنها بی استعدادی و نبود خلاقیت در شبکه‌های سیما را اتفاقی معمولی دانسته اند.
