مارک زاکربرگ از میلیارد‌ها نفر در سراسر جهان که برای ساعت‌ها نتوانستند به فیسبوک و اینستاگرام و واتساپ دسترسی پیدا کنند، عذرخواهی کرد.
بعید است که مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار فیسبوک، نظرات مردم زیر پست‌هایش را بخواند. اما اگر می‌خواند، سیل نظراتی که بعد از عذرخواهی بابت قطع خدمات فیسبوک زیر پستش جاری شد چنان شدید بود که چیزی حدود ۱۴۵ روز وقت می‌گرفت، آن هم بدون خوابیدن.
به گزارش بی بی سی، مدیرعامل فیسبوک در پی قطعی شش‌ساعته خدمات این وبسایت، و البته واتساپ و اینستاگرام، در صفحه شخصی خود نوشت «بابت قطعی امروز عذر می‌خواهم».
فیسبوک تقصیر را گردن یک عملیات نگهداری عادی انداخت - مهندسان این شرکت فرمانی صادر کرده بودند که ناخواسته ارتباط مراکز داده فیسبوک را با دیگر نقاط اینترنت قطع کرده بود.
حدود ۸۲۷٫۰۰۰ نفر به پیام عذرخواهی زاکربرگ واکنش نشان دادند.
لحن پیام‌ها متفاوت بود - از واکنش بامزه یک کاربر ایتالیایی که گفته بود «افتضاح بود، مجبور شدم با خانواده‌ام حرف بزنم» گرفته تا واکنش سردرگم کاربر دیگری از نامیبیا که نوشته بود «تلفنم را بردم تعمیرگاه، چون فکر می‌کردم خراب شده است.»
البته کسانی هم بودند که خیلی ناراحت و عصبانی شده بودند. صاحب کسب‌وکاری از نیجریه نوشته بود «نمی‌شود همه چیز را با هم تعطیل کنید. تاثیر این وضعیت بی‌سابقه است.» شخص دیگری نیز از هند خواستار دریافت خسارت بابت وقفه در کسب‌وکارش شده بود.
چیزی که دیگر باید برای همه روشن شده باشد وابستگی زیاد میلیارد‌ها نفر به این خدمات است - هم برای سرگرمی و هم برای تماس‌های مهم و کسب‌وکار.
مساله واضح دیگر این است که این بار اول و آخری نخواهد بود که ما چنین رویدادی را تجربه می‌کنیم؛ کارشناسان می‌گویند هم تعداد قطعی‌های گسترده دارد بیشتر می‌شود و هم اختلالی که ایجاد می‌کنند.
لوک دریکس، مدیر فنی شرکت داون دیتکتور، می‌گوید «اتفاقی که در چند سال گذشته شاهدش بودیم وابستگی فزاینده به تعداد محدودی شبکه و شرکت برای انتقال بخش بزرگی از محتوای اینترنت است.»
به گفته او «وقتی یکی از آنها، یا بیشتر، دچار مشکل می‌شود، پیامد مشکل به خودش محدود نمی‌ماند و صد‌ها هزار خدمات دیگر را نیز مختل می‌کند.» برای نمونه، امروزه از فیسبوک برای ورود به خدمات و دستگاه‌های گوناگونی استفاده می‌شود، مانند تلویزیون‌های هوشمند.
اکتبر ۲۰۲۱: یک «اشتباه تنظیمی»، خدمات فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ را از دسترس خارج کرد. وبسایت‌های دیگر، مانند توییتر، نیز به خاطر هجوم کاربران به اپلیکیشن‌هایشان با مشکل روبه‌رو شدند.
ژوئیه ۲۰۲۱: بیش از ۴۸ خدمت اینترنتی مختلف، از جمله ایربی‌ان‌بی، اکسپدیا، هوم دپو و سیلزفورس به خاطر بروز ایراد در سامانه نام دامنه شرکت تحویل محتوای آکامای برای تقریبا یک ساعت قطع شدند. این شرکت یک ماه پیش از آن هم با مشکل مشابهی روبه‌رو شده بود.
ژوئن ۲۰۲۱: آمازون، ردیت، توییچ، گیت‌هاب، شاپیفایی، اسپاتیفای، و چندین وبسایت خبری به مدت تقریبی یک ساعت در پی برانگیختگی تصادفی یک اشکال ناشناس توسط یکی از مشتریان شرکت رایانش ابری فستلی از دسترس خارج شدند.
دسامبر ۲۰۲۰: جی‌میل، یوتیوب، گوگل درایو و دیگر خدمات گوگل همزمان و برای حدود ۹۰ دقیقه از دسترس خارج شدند. گوگل گفت که این مشکل ناشی از «مساله‌ای مربوط به سهمیه ذخیره‌سازی داخلی» بود.
نوامبر ۲۰۲۰: مشکل فنی در یکی از مراکز خدمات وب آمازون در ایالت ویرجینیا باعث اختلال در هزاران خدمات آنلاین ثالث شد، مخصوصا در آمریکای شمالی.
مارس ۲۰۱۹: «تغییر در تنظیمات سرور» باعث شد تا فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ همگی به مدت تقریبی ۱۴ ساعت یا کاملا از دسترس خارج شوند یا دچار اختلال جدی شوند. چند وبسایت دیگر، از جمله تیندر و اسپاتیفای، نیز که از سیستم ثبت ورود فیسبوک استفاده می‌کنند به مشکل برخوردند.
دریکس می‌گوید «برای همین بعضی وقت‌ها در اینترنت «روز برفی» داریم. چیزی قطع می‌شود و همگی انگشت به دهان می‌مانیم که چه باید بکنیم.»
«وقتی فیسبوک دچار مشکل می‌شود، تاثیر هنگفتی هم بر اینترنت می‌گذارد، هم بر اقتصاد، و هم بر جامعه. میلیون‌ها نفر، بلکه هم صد‌ها میلیون نفر، باید منتظر بمانند تا گروهی کوچکی در کالیفرنیا چیزی را درست کنند. پدیده جالبی است که در دو سه سال گذشته رشد کرده است.»
اصلا عجیب نیست که وقتی این اختلال‌ها از حدی بزرگتر می‌شوند، خیلی‌ها فکر می‌کنند که شاید ناشی از نوعی حمله سایبری باشد.
اما کارشناسان می‌گویند که این قطعی‌ها عمدتا به خاطر اشتباهات ساده انسانی است، و چیزی که آنها را بدتر می‌کند وابستگی اینترنت به تعدادی سامانه کهنه و پیچیده است.
وقتی دسترسی به فیسبوک قطع شده بود، کارشناسان به شوخی در توییتر می‌گفتند که بعضی از دلایل قطعی «حتی از گروه پاپ اسپایس گرلز» نیز کهنه‌ترند و «طرحشان روی دستمال کاغذی کشیده شده بود».
پروفسور بیل بیوکنن، کارشناس اینترنت، با این توصیفات موافق است و می‌گوید «اینترنت آن شبکه توزیع‌شده‌ای که آژانس پروژه‌های پژوهشی پیشرفته دفاعی می‌خواست بسازد تا هر بخشش در برابر حمله اتمی مقاوم باشد نیست.»
«هنوز از همان پروتکل‌هایی استفاده می‌کند که ما وقتی می‌خواستیم از پایانه‌های خیلی ساده به بزرگ‌رایانه‌ها وصل شویم استفاده می‌کردیم. تنها یک ایراد در ساختار اصلی آن می‌تواند کل شبکه را به زمین بزند.»
او می‌گوید که می‌توان اینترنت را با برخی بهینه‌سازی‌ها مقاومتر کرد، اما بسیاری از مبانی پایه‌ای آن، چه بخواهیم چه نخواهیم، تا ابد در کنار ما خواهند ماند.
به گفته او «در مجموع، سامانه‌ها کار می‌کنند و شما نمی‌توانید برخی از پروتکل‌های اینترنت را برای بهینه کردن به مدت یک روز «خاموش» کنید.»
به عقیده او به جای این که سعی کنیم سامانه‌ها و ساختار‌های اینترنت را بهتر کنیم، باید از شیوه‌های بهتری برای ذخیره کردن و به اشتراک گذاشتن اطلاعات استفاده کنیم، وگرنه در آینده شاهد قطعی‌های گسترده بیشتری خواهیم بود.
او معتقد است که اینترنت بیش از اندازه متمرکز شده است، به این معنی که مقدار زیادی از اطلاعات از تنها یک منبع پخش می‌شود. او در توضیحات خود می‌گوید که باید این رویه را معکوس کرد و سامانه‌هایی در نظر گرفت که چندین گره دارند و هیچ خدماتی به خاطر تنها یک خرابی قطع نمی‌شود.
البته کورسوی امیدی در این مساله نهفته است. درست است که قطعی گسترده اینترنت زندگی و کسب‌وکار مردم را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، اما در نهایت می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری اینترنت و خدماتی که از طریقش ارائه می‌شود منجر شود.
برای نمونه، مجله فوربس تخمین می‌زند که تعلیق شش‌ساعته تبلیغات در فیسبوک ۶۶ میلیون دلار ضرر به این شرکت وارد کرد. چنین ضرری احتمالا ذهن مدیران ارشد این شرکت را درگیر یافتن راهی برای جلوگیری از وقوع دوباره آن در آینده خواهد کرد.
آقای دریکس می‌گوید «ضرر آن روز آنها بسیار زیاد بود. این ضرر هم شامل ریزش ارزش سهامشان می‌شود و هم درآمد روزانه‌ای که از دست دادند؛ و اگر به قطعی شبکه‌های تحویل محتوا نظیر فستلی و کلودفلر نگاه کنید خواهید دید که آنها هم تعداد زیادی از مشتریان خود را تسلیم رقبا کردند. برای همین شکی ندارم که این گردانندگان دارند از همه توان خود برای آنلاین نگه داشتن خدماتشان استفاده می‌کنند.»
