فراروـ کدام درمان‌های ناباروری بر شانس دوقلودار شدن تأثیر می‌گذارد؟ دوقلوزایی و چندقلوزایی چقدر رایج است؟ اگر تا به حال هریک از این سؤالات را از خود پرسیده‌اید، خواندن این مقاله دریافتن پاسخ‌ها به شما کمک می‌کند.
چنانچه همیشه در آرزوی داشتن یک خانواده بزرگ بوده‌اید، تصور دوقلو داشتن می‌تواند جذاب به نظر برسد. طبق آمار شانس شما برای دوقلو دار شدن بسیار اندک است. برای مثال میزان دوقلو زایی در آمریکا فقط ۳.۲ درصد از تعداد کل تولدهاست. با این حال عوامل متعددی مانند سن، قومیت و نیز انجام درمان‌های ناباروری می‌تواند شانس شما را برای داشتن دوقلو افزایش بدهد.
زمانی که دو تخمک در یک سیکل قاعدگی با سلول‌های اسپرم متفاوت بارور شوند، دوقلو‌ها ناهمسان خواهند بود. تعداد دوقلو‌های ناهمسان دو برابر بیشتر از دوقلو‌های همسان است که با بارور شدن یک تخمک با یک سلول اسپرم شکل می‌گیرند. در این شرایط تخمک بارور شده به دو قسمت تقسیم و دو جنین در رحم تشکیل می‌شود. درمان‌های ناباروری شانس شما را برای داشتن دوقلو‌های همسان و ناهمسان افزایش می‌دهد؛ اما عوامل متعدد دیگری مانند سن، نژاد و سابقه خانوادگی نیز وجود دارد که می‌تواند احتمال داشتن دوقلو را افزایش دهد.
وراثت یکی از عوامل تأثیرگذار در دوقلوزایی است. اگر شما دوقلو هستید یا اگر در خانواده‌تان دوقلو وجود دارد، احتمال اینکه خودتان نیز صاحب فرزندان دوقلو شوید، کمی بیشتر است. سن یکی دیگر از عامل‌هاست. هرچه سن شما بیشتر باشد، شانس شما برای داشتن دوقلو‌های ناهمسان یا چند قلو‌ها بیشتر است. نظریه‌ای بر این اساس وجود دارد که زنان ۳۵ سال به بالا نسبت به زنان جوان‌تر هورمون محرک فولیکول (FSH) بیشتری تولید می‌کنند. FSH هورمونی است که باعث می‌شود تخمک هر ماه برای تخمک‌گذاری بالغ شود و زنان با میزان FSH بالاتر ممکن است بیش از یک تخمک در یک دوره ماهانه آزاد کنند؛ بنابراین ازنظر آماری زنان در سنین بالاتر احتمال کم‌تری برای باردار شدن دارند و در صورت بارداری احتمال دوقلو دار شدن در آن‌ها بیشتر است.
اگر شما یک‌بار دوقلو‌های ناهمسان به دنیا آورده باشید، احتمال اینکه در بارداری‌های بعدی نیز دوقلودار شوید، دو برابر بیشتر است. از طرفی هرچه تعداد حاملگی‌های شما بیشتر باشد، شانس شما برای داشتن دوقلو بیشتر می‌شود.
همچنین میزان دوقلو‌ها در میان سفیدپوستان و افراد آمریکایی- آفریقایی تبار بیش‌ازحد میانگین و در میان مردم اسپانیایی‌زبان و آسیایی کمتر از حد میانگین است. به‌علاوه دوقلوی ناهمسان در میان زنان درشت‌اندام و قدبلند بیشتر از زنان ریزاندام دیده می‌شود.
برخی درمان‌های ناباروری ممکن است احتمال باردارشدن دوقلو، سه‌قلو و چندقلویی را افزایش بدهند؛ زیرا میزان تخمک‌گذاری را بالا می‌برند. به عنوان مثال گنادوتروپین‌ها از انواع دارو‌های ناباروری تزریقی هستند که تخمدان‌های شما را برای تولید چندین تخمک در طول تخمک‌گذاری تحریک می‌کنند. اگر تعداد تخمک بیشتری آزاد شود، احتمال بارور شدن بیش از یک تخمک و درنتیجه حاملگی چند قلویی افزایش می‌یابد. علاوه بر آن استفاده از فناوری کمک باروری (ART) مانند IVF شانس شما را برای داشتن دوقلو افزایش می‌دهد؛ اما می‌توانید با درخواست از پزشک خود برای انتقال تنها یک جنین از بارداری چند قلویی جلوگیری کنید.
براساس داده‌های اولیه در سال ۲۰۱۹ در امریکا درصد درمان‌های IVF که منجر به دوقلوزایی پس از انتقال کلیه جنین‌ها شده، بنابر سن مادر متفاوت گزارش شده است؛ ۷.۳ درصد در زنان کمتر از ۳۵ سال ۶.۹ درصد در زنان ۳۵ تا ۳۷ ساله، ۶.۸ درصد در زنان ۳۸ تا ۴۰ ساله، ۵.۱ درصد در زنان ۴۱ تا ۴۲ ساله و ۵.۹ درصد در زنان ۴۳ ساله و بالاتر. با این حال روی آوردن به درمان‌های ناباروری راه آسانی برای افزایش شانس دوقلو داشتن نیست. این روش‌ها بسیار گران هستند و همیشه زیر پوشش بیمه درمانی قرار نمی‌گیرند. برای مثال هزینه متوسط دوره کامل IVF بین ده تا پانزده هزار دلار است و این درمان‌ها به طور کلی برای افرادی که ناباروری در آن‌ها تشخیص داده شده است، در نظر گرفته می‌شود.
آمار نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۹ تنها در آمریکا به ازای ۳.۷ میلیون تولد، ۱۲۰۲۹۱ آن‌ها دوقلو بوده‌اند؛ یعنی حدود ۳۲ جفت دوقلو به ازای هزار تولد که این رقم دو درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۸ و پنج درصد نسبت به سال ۲۰۱۴ کاهش داشته است. این در حالی است که ۸۸ جفت سه‌قلو یا قل‌های بیشتر به ازای هر صد هزار نوزاد به دنیا آمده‌اند که در مقایسه با سال ۲۰۱۷ حدود شش درصد کاهش داشته است. اگرچه نرخ تولد دوقلو‌ها بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۹ حدود ۷۶ درصد افزایش یافت، بین سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸، با ۴ درصد کاهش پایین‌ترین نرخ در بیش از یک دهه اخیر بود. آمار‌ها حاکی از آن است که نرخ دوقلو زایی بین زنان ۳۰ تا ۳۴ ساله ۱۰ درصد، در بین زنان ۳۵ تا ۳۹ ساله ۱۲ درصد و در زنان ۴۰ سال و بالاتر تا ۲۳ درصد کاهش‌یافته است.
این احتمال وجود دارد که نرخ دوقلوزایی به دلیل بهبود درمان‌های ناباروری کاهش یافته باشد. برای مثال با لقاح آزمایشگاهی (IVF) پزشکان معمولاً چندین جنین را به یک باره به رحم انتقال می‌دهند تا شانس یک بارداری موفق را افزایش بدهند. این عمل نیز احتمال دوقلو شدن را افزایش می‌دهد؛ اما اکنون پزشکان فقط یک یا به‌ندرت دو جنین را در یک‌زمان انتقال می‌دهند تا احتمال حاملگی‌های پرخطر را کاهش دهند. در واقع زنانی که چند قلو باردار هستند، در معرض خطر بیشتری ازجمله زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد، پره اکلامپسی (فشارخون بالا)، دیابت بارداری و سزارین قرار دارند.
اگرچه نرخ تولد سه قلو‌ها و چند قلو‌ها در آمریکا بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۸ چهار برابر شده بود، در سال ۲۰۱۹ این رقم ۶ درصد کاهش یافت که نسبت به اوج آن در سال ۱۹۹۸، ۵۵ درصد کاهش داشته است. بالاترین تعداد چند قلویی تا به حال در سال ۲۰۰۳ گزارش شده است.
به عبارتی همچون دوقلوزایی کاهش تولد سه‌قلو‌ها و بیشتر از آن احتمالاً به دلیل بهبود درمان‌های ناباروری است. حدود ۲۰ سال پیش متخصصان باروری معمولاً چهار جنین را برای زنان در هر سنی منتقل می‌کردند و اکنون به‌طور متوسط نیمی از جنین‌ها در یک زمان منتقل می‌شود.
منبع: babaycenter
