هرچند به طور رسمی هیچ‌گونه ارتباطی بین گروه واگنر و دولت روسیه وجود ندارد اما کارکرد اصلی گروه واگنر برای مسکو فراهم کردن زمینه دخالت نظامی در کشورهای مختلف بدون ارتباط مستقیم با دولت روسیه است.
اتحادیه اروپا هفته گذشته گروه شبه نظامی واگنر را به همراه سه شرکت و هشت فردی که با این سازمان روسی ارتباط دارند تحریم کرد.
به گزارش یورونیوز، بروکسل علت وضع این تحریم‌ها را «اقدامات بی‌ثبات‌کننده» گروه واگنر در اوکراین و چند کشور آفریقایی عنوان کرده است. شبه نظامیان گروه واگنر در چند کشور آفریقایی از جمله جمهوری آفریقای مرکزی و مالی حضور دارند. با این حال مزدوران این گروه بیش از هر چیز با حضورشان در اوکراین، سوریه و لیبی شناخته می‌شوند.
روسیه در واکنش به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه گروه واگنر گفته است که کشورهای غربی در قبال شبه‌نظامیان این گروه دچار «هیستری» (هیجان و اضطراب غیرقابل کنترل) شده‌اند.
در مقابل جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید گروه واگنر «ابزار روسیه در جنگ هیبریدی (چند بعدی)» است.
اتحادیه اروپا پیش از این در سال ۲۰۲۰ ایوگنی پریگوژین، یکی از الیگارش‌های روس و حامی مالی گروه واگنر را تحریم کرده بود.
از ایوگنی پریگوژین، ۶۰ ساله، به عنوان بنیانگذار گروه واگنر یاد می‌شود. او از الیگارش‌های روس و نزدیک به دایره قدرت در مسکو است.
آمریکا ایوگنی پریگوژین را به دلیل حمایت مالی از شبکه‌ای از ترول‌های اینترنتی (اوباش مجازی) و دخالت در انتخابات سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ در ایالات متحده تحریم کرده است.
ایوگنی پریگوژین همواره هرگونه ارتباط با گروه واگنر یا وزارت دفاع روسیه را رد کرده است. او در دهه اول زمامداری ولادیمیر پوتین صاحب رستوران‌هایی بود که رئیس‌جمهوری روسیه برای صرف غذا به آنها مراجعه می‌کرد. ایوگنی پریگوژین به همین دلیل بعدها به «آشپز پوتین» معروف شد.
ولادیمیر پوتین مهمانان خارجی خود از جمله جورج بوش پسر، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا را به یکی از رستوران‌های ایوگنی پریگوژین می‌برد.
ایوگنی پریگوژین مانند ولادیمیر پوتین اهل سنت پترزبورگ است. او اکنون در زمینه تامین وعده‌های غذایی نهادها و شرکت‌ها فعالیت می‌کند و برنده مناقصه‌های ارزشمندی برای سرو غذا در کرملین، مدارس و ارتش روسیه شده است.
ارتباط او با وزارت دفاع روسیه و همچنین نزدیکی‌اش با ولادیمیر پوتین احتمالا در نقش‌‌آفرینی‌اش در حمایت مالی از گروه واگنر بی‌تاثیر نبوده است.
نام گروه واگنر اولین بار در سال ۲۰۱۴ و همزمان با جنگ در شرق اوکراین بر سر زبان‌ها افتاد. شبه‌نظامیان این گروه در آن زمان همراه با جدایی‌طلبان شرق اوکراین با نیروهای دولتی می‌جنگدیدند.
دامنه نفوذ گروه واگنر پس از آن به تدریج به خاورمیانه و کشورهای آفریقایی گسترش یافت. شبه‌نظامیان واگنر در سوریه و لیبی حضور داشتند و اتحادیه اروپا بر این باور است که ردپای شبه‌نظامیان واگنر در سودان و موزامبیک هم دیده می‌شود.
هرچند به طور رسمی هیچ‌گونه ارتباطی بین گروه واگنر و دولت روسیه وجود ندارد اما کارکرد اصلی گروه واگنر برای مسکو فراهم کردن زمینه دخالت نظامی در کشورهای مختلف بدون ارتباط مستقیم با دولت روسیه است.
مسکو همواره ارتباط بین دولت روسیه و گروه واگنر را رد کرده است. به این ترتیب روسیه بدون اینکه مجبور به پذیرش مسئولیت اقدامات این گروه باشد اهداف خود را در کشورهایی که شبه نظامیان واگنر حضور دارند دنبال می‌کند و نفوذش را گسترش می‌دهد.
دولت روسیه حتی وجود گروه واگنر را انکار می‌کند زیرا فعالیت پیمانکارهای نظامی در این کشور غیرقانونی است. فعالیت گروه واگنر با همتایان آمریکایی‌اش مانند گروه «بلک واتر» که نامش در جریان اشغال نظامی عراق مطرح شد مقایسه شده است.
گروه واگنر نیز مانند «بلک واتر» به نقض حقوق بشر متهم شده است. سازمان ملل متحد شبه‌نظامیان واگنر را متهم کرده است که به همراه نیروهای دولتی در جمهوری آفریقای مرکزی به غیرنظامیان تجاوز جنسی کرده‌اند و اموال آنها را به غارت برده‌اند.
سازمان ملل متحد همچنین شبه‌نظامیان واگنر را به ارتکاب جنایت جنگی در لیبی متهم کرده است.
واشنگتن از گروه واگنر به عنوان «بازوی نیابتی وزارت دفاع روسیه» یاد می‌کند. شبه‌نظامیان گروه واگنر به همراه نیروهای ویژه روسیه در اردوگاه مولیکینو در جنوب این کشور آموزش می‌بینند.
جایگاه نامشخص گروه واگنر در عمل چالشی برای قربانیان شبه‌نظامیان این گروه و دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی محسوب می‌شود زیرا امکان پیگیری اتهام‌ها علیه آن را ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک مجموعه واحد که با نام واگنر به ثبت رسیده باشد وجود ندارد. گروه واگنر در واقع به شبکه‌ای از شرکت‌ها و گروه‌هایی اطلاق می‌شود که مزدوران را به کار می‌گیرد.
گفته می‌شود که نام این شبکه به اسم رمز یکی از فرماندهان آن در شرق اوکراین بر می‌گردد. دیمیتری اوتکین که قبلا به عنوان سرهنگ دوم در اداره اطلاعاتی ارتش روسیه خدمت کرده بود در جریان جنگ در شرق اوکراین از اسم رمز واگنر استفاده می‌کرد.
دیمیتری اوتکین آخرین بار در سال ۲۰۱۶ در جریان مراسمی در تکریم کارکنان نظامی روسیه در کاخ کرملین در انظار عمومی ظاهر شد.
تحقیق درباره گروه واگنر برای خبرنگاران می‌تواند خطرناک باشد زیرا گروهی از روزنامه‌نگاران روس که سال ۲۰۱۸ در جمهوری آفریقای مرکزی درباره فعالیت‌های مزدوران روس تحقیق می‌کردند در حمله‌ای غافلگیرانه کشته شدند. در همان سال خبرنگاری که در مورد کشته شدن مزدوران واگنر در سوریه تحقیق می‌کرد از بالکن آپارتمانش سقوط کرد و جان باخت.
دیگر خبرنگارانی نیز که درصدد تحقیق درباره فعالیت‌های گروه واگنر بودند یا تهدید شدند و یا مورد اذیت و آزار قرار گرفتند.
