آلودگی هوا در حال حاضر نه تنها به عنوان یک موضوع زیست محیطی، بلکه به عنوان یک مسئله جدی بهداشتی مطرح است. کیفیت پایین هوا میتواند چشم ها، بینی و گلو را تحریک کند، باعث تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های تنفسی شود و بر سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد.
تنفس هوای آلوده برای مدت طولانی میتواند مشکلات جدی تری ایجاد کند. در واقع تخمین زده میشود که آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس ۷ میلیون نفر در دنیا باشد.
به گزارش وزارت بهداشت، بنابراین برای محافظت از سلامت خود و اطرافیانمان و مواجهه کمتر با خطرات آلودگی هوا چه باید کرد. ما در این گزارش ۱۰ نکته ضروری در مواجه با هوای آلوده را به شما آموزش می‌دهیم.
اولین موردی که در خصوص آلودگی هوا باید بدانیم آگاهی از وضعیت کیفیت هوا است. AQI شاخصی است که برای گزارش روزانه‌ی کیفیت هوا به کار می‌رود و به طور ساده با رنگ بندی‌های خاص نشان می‌دهد که هوای اطرافتان چقدر آلوده است و این حد از آلودگی چه اثراتی ممکن است بر سلامتی شما داشته باشد. در جدول زیر میتوانید اطلاعات کلی در این خصوص را ببینید.
برای دسترسی به اطلاعات شاخص کیفیت هوا در شهر تهران میتوانید به سایت شرکت کنترل و کیفیت هوای تهران یا سامانه پایش کیفی هوای کشور مراجعه کنید. البته نرم افزار‌های موبایلی نیز برای این منظور آماده شده است.
کودکان، سالمندان و زنان باردار مستعد بیشترین ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا هستند. در این بین افراد دارای بیماری‌های قلبی و عروقی، تنفسی و آسم نیز بسیار آسیب پذیر هستند. در واقع ژنتیک فرد، بیماری‌های زمینه‌ای و تغذیه نیز بر حساسیت فرد به آلودگی هوا تأثیر گذار است.
در شرایط آلودگی هوا برای افرادی که ضرورتی برای خروج از منزل ندارند ماندن در خانه بهترین راهکار جهت جلوگیری از عوارض مخرب آلودگی هوا است. لازم است درب و پنجره‌ها را ببندید و در صورت داشتن تهویه متبوع آن را در حالت باز چرخش (re-circulate) قرار دهید.
از آنجا که آلودگی هوای سبب تحریک ناحیه فوقانی سیستم تنفسی و ایجاد سرفه نیز میشود بهتر است به طور مرتب آب بنوشید و از خشک شدن گلو جلوگیری کنید و یا رطوبت خانه را با استفاده از دستگاههای بخور متناسب کنید. در این شرایط کشیدن سیگار و استفاده از وسایل گرمایشی مثل شومینه سبب کاهش کیفیت هوا در منزل میشوند. استفاده از گل و گیاهان آپارتمانی و استفاده از دستگاههای تصفیه کننده هوا (حتماً قبل از خرید مزایا و معایب آن را بررسی کنید) میتواند در بهبود کیفیت هوای داخل خانه موثر باشد.
اساس ورزش کردن حفظ تندرستی و سلامت جسم است، اما در روز‌های آلوده این موضع شکل دیگری به خود میگیرد. ورزش کردن در فضای باز به خصوص فعالیت‌های سنگین و طولانی مدت مثل دویدن و دوچرخه سواری که سبب افزایش میزان تعداد تنفس میشود سبب افزایش ریسک خطر سلامتی میشوند. در روز‌های آلوده ضروری است نرمش و ورزش را در منزل یا باشگاههای‌های ورزشی مسقف دارای سیستم تهویه انجام دهید.
بعد از شیوع بیماری کووید-۱۹ استفاده از ماسک تقریبا به یک امر ضروری تبدیل شد. این موضوع در مورد آلودگی هوا نیز حتی بیشتر از بیماری کووید-۱۹ دارای اهمیت است با این تفاوت که ماسک‌های جراحی و یا سه لایه معمولی در خصوص آلودگی هوا تقریباً بی اثر هستند. ماسک‌های N۹۵ (NIOSH-۴۲CFR۸۴)، KN۹۵ (GB۲۶۲۶-۲۰۰۶) و FFP۲ (EN ۱۴۹-۲۰۰۱) از موثرترین ماسک‌های هستند که تا ۹۵ درصد ذرات معلق را میتوانند با استفاده از استاندارد‌های شناخته شده بین المللی فیلتر کنند. لازم به ذکر است این ماسک‌ها در دو نوع بدون دریچه و دریچه دار تولید میشوند و توصیه میشود افرادی که مشکوک به بیماری کووید-۱۹ هستند حتما از نوع بدون دریچه آن استفاده کنند و افراد دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی و زنان باردار قبل از استفاده از این ماسک‌ها با پزشک خود مشورت کنند.
در روز‌های که هوا آلوده است کمتر از خودرو شخصی استفاده کنیم و ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی استفاده از حمل و نقل عمومی را در اولویت قرار دهیم. سوزاندن زباله و شاخ و برگ درختان، نقاشی در و دیوار با استفاده از اسپری و انجام فعالیت‌های که به هر شکل تولید گردو غبار میکنند را محدود کنیم. استفاده از خدمات الکترویک به منظور انجام امور بانکی، خرید‌های روزمره میتواند نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته باشد.
در فصول سرد سال مصرف سوخت در بخش خانگی افزایش میابد و این امر سبب میشود تا صنایع و نیروگاهها به منظور جلوگیری از توقف در تولید به مصرف سوخت‌هایی با کیفیت کمتر روی آورند. مدیریت مصرف انرژی در منزل ضمن کاهش هزینه‌ها سبب میشود که استفاده از این نوع سوخت‌ها به کمترین مقدار برسد. استفاده از لامپ‌های کم مصرف، ترموستات‌های اتوماتیک یا هوشمند و تنظیم درجه حرارات منزل روی ۲۰ درجه سلسیوس، پوشیدن لباس متناسب با فصل، عایق کاری مناسب منزل و استاندارد سازی شوفاژخانه میتواند به این امر کمک شایانی نماید.
خوب است بدانید طی تحقیقات صورت گرفته آلودگی هوا سبب تشدید شیوع و عوارض بیماری کووید-۱۹ میشود، بنابراین در روز‌های که هوا در شرایط ناسالم است از احوال دوستان، همسایگان و خویشاوندان سالمند دارای بیماری‌های قلبی-و تنفسی آگاه باشیم. با توجه به اینکه سکته قلبی و مغزی از مهمترین عوارض و دلایل مرگ ناشی از آلودگی هوا است اقدام به موقع در این شرایط میتواند سبب نجات زندگی این گروه حساس شود. مراقب باشید کسانی که دارای آسم هستند حتما اسپری‌های مخصوص خود را همراه داشته باشند.
باید بدانیم که آلودگی هوا همه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اگر متوجه آن نباشیم تاثیرات جدی تری بر سلامت ما خواهد داشت. با تنفس هوای آلوده محکوم به زندگی با بیماری و مرگ زودرس هستیم، از سوی دیگر کیفیت هوایی که تنفس می‌کنیم به سبک زندگی و انتخاب‌های که هر روز انجام می‌دهیم بستگی دارد؛ بنابراین درباره اینکه آلودگی هوا چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد و اینکه چگونه میتوانید در شغل، مدرسه و خانواده برای بهتر نفس کشیدن خود ودیگران موثر باشید به یکدیگر کمک کنیم.
