جنگِ بازی‌ها؛ مبادا چین را ناراحت کنید!

فرارو- نشریه "فارین پالیسی" در گزارشی به تشدید رقابت‌ها میان قدرت‌های جهانی در بازار بازی‌های ویدئویی پرداخته و حوزه سرگرمی و بازی‌های رایانه‌ای را حوزه‌ای جدید ارزیابی کرده که کشور‌هایی نظیر چین و آمریکا، به دنبال کنشگری موثر در آن‌ها و به کنترل درآوردن اذهانِ افکار عمومی بین المللی هستند.

نشریه فارین پالیسی در این رابطه می‌نویسد: «تعطیلات سال نوی میلادی در پیش است. اگر شما یکی از سه میلیارد نفر گِیمری هستید که به شدت در جهان، پیگیرِ بازی‌های ویدئویی هستند، بدون تردید این نکته را نیز به خوبی می‌دانید که شرکت‌های تولید کننده بازی‌های ویدئویی، وضع خیلی خوبی دارند و بسیاری از خرده‌فروشان بازارِ این صنعت، به شدت در تلاش هستند تا نیاز‌های کنونی این بازار را تامین کنند. مساله‌ای که البته تا حد زیادی به دلیل ایجاد اختلال در روند تامین قطعات مورد نیاز برای تولید کنسولِ بازی‌های ویدئویی به وجود آمده و عملا تولید هرگونه وسیله دیجیتال را با مشکل مواجه ساخته است. مدت‌ها قبل از فرارسیدن "بلک فرایدی" (جمعه سیاه)، خرده فروشان به خریداران هشدار می‌دادند که احتمالا بسیاری از کنسول‌های بازی‌های رایانه ای، خیلی زود فروش می‌روند و شمار قابل توجهی از مشتریان، با ناامیدی در امر خرید خود رو به رو خواهند شد. با این حال، واقعیت این است که بازار بازی‌های رایانه‌ای با مشکلات و چالش‌های به مراتب بدتری در مقایسه با آنچه ایجاد اختلال در زنجیره تامین قطعات برای تولید کنسول‌های بازی‌های رایانه‌ای عنوان می‌شود، رو به رو است.

به گزارش فرارو، سال گذشته، درآمد صنعتِ گیم (بازی‌های ویدئویی)، مبلغی بالغ بر ۱۵۹.۳ میلیارد دلار را شامل می‌شد. این مبلغ در مقایسه با سال ۲۰۱۹، حاکی از افزایشِ ۹.۳ درصدی بوده است. البته که این افزایش صرفا ناشی از پاندمی ویروس کرونا و ماندن افراد در خانه هایشان نبوده است. واقعیت این است که استودیو‌های تولید بازی‌های ویدئویی به نحو روزافزونی در حال پیچیده کردن صنعت سرگرمی هستند.

دراین راستا، نباید چندان شگفت انگیز باشد که شاهدیم غول‌های چینی نظیر شرکت "تنسنت" توجه ویژه‌ای را به صنعت بازی‌های ویدئویی و به طور خاص رویه‌های استودیو‌های بازی سازی غربی معطوف کرده اند. در واقع، چینی‌ها به نحو قابل تاملی اقدام به خرید استودیو‌های بازی سازی غربی می‌کنند. در این راستا، شاهد بودیم که فقط ظرف یک روز در ماه جولای سال جاری میلادی، شرکت چینی "تنسنت" دو شرکت بازی سازیِ بریتانیایی و سوئدی را خریده است.

شاید برخی به این مساله صرفا از حیث پدیده‌ای تجاری و اقتصادی بنگرند با این حال، بسیاری از بازی‌های ویدئویی از محتوای سیاسیِ قابل توجهی نیز برخوردارند. هرچند که به ظاهر وظیفه خود را سرگرم کردن انسان‌ها تعریف کرده اند. یکی از ویژگی‌های بارز بازی‌های ویدویی که تقریبا تِم اصلی اغلب آن‌ها را نیز تشکیل می‌دهد، نبرد میان خیر و شر است. در این راستا، شگفت انگیز نیست که بسیاری از این بازی‌ها از اصولی نظیر دموکراسی و آزادی بیانِ غربی حمایت می‌کنند. دلیل این مساله نیز روشن است، زیرا سازندگان این بازی‌ها اغلب در کشور‌های غربی و تحت همین قوانین زندگی می‌کنند.

علاقه روزافزونِ چین‌ها به بازی‌های ویدئویی بدون تردید موجب می‌شود که سیلِ قابل توجهی از نقدینگی وارد این صنعت شود با این حال، برخی ناظران و تحلیلگران این مساله را خبری بد برای صنعت بازی‌های رایانه‌ای در جهان ارزیابی می‌کنند.

این چالش مخصوصا وقتی صحبت از آزادی‌های هنری می‌شود، بیش از پیش تقویت می‌گردد. "پیِر استرومبک" سخنگوی صنعت بازی سازی سوئد می‌گوید: "شرکت‌های چینی که در سوئد اقدام به خرید برخی شرکت‌های بازی‌های ویدئویی می‌کنند و یا خود در این عرصه سرمایه گذاری می‌کنند، اقدامی منطقی را انجام می‌دهند. با این حال، نگرانی‌های وجود دارد که دولت چین شاید بخواهد آن‌ها را به زور و بر اساس قانون موسوم به "اطلاعات ملی ۲۰۱۷"، مجبور به همکاری با خود و منافعِ خاصش کند. این قانون، به نحو گسترده‌ای بیان می‌کند که: "هر سازمان یا شهروندی باید با دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی چین بر طبق قانون و در راستای منافع این کشور، همکاری کند".

در این قطه این سوال مطرح می‌شود که اگر این شرکت‌ها نخواهند این کار را انجام دهند چه می‌شود؟ در این راستا دو مساله اساسی مطرح می‌شود: اولا، اگر این شرکت‌ها نخواهند از درخواست‌های چین پیروی کنند، با چالش‌هایی اساسی در مسیر ادامه فعالیت‌های خود رو به رو می‌شوند و ثانیا، بازار گسترده و قابل توجه بازی‌های ویدئویی چین را نیز از دست خواهند داد. درست به همین دلیل است که بسیاری از شکرت‌های تولید بازی‌های ویدئویی، به نحوی ضمنی اذعان دارند که سعی می‌کنند تا جای ممکن چین را با محتوای بازی‌های ویدئویی خود آزرده خاطر نسازند.

در بهار سال جاری میلادی، دولت چین سعی کرد تا تا با شیوه‌ای غیرمتعارف، صنعت بازی‌های ویدئویی جهان را در راستای منافع خود همگن سازد. این کشور از "سازمان بین المللی استاندارد" درخواست کرد تا معیار‌های نظارتی خاصی را بر صنعت بازی‌های ویدئویی اعمال کند. در این میان باید توجه داشت که سازمان بین المللی استاندارد، صرفا معطوف به استاندارد‌های فنی است و به محتوای هنری تولیدات مختلف هیچ کاری ندارد. با این حال، چین به صراحت مایل است که بازی‌های ویدئویی به مثابه یک محصول فنی و نهَ یک تولید هنری در نظر گرفته شوند. این رویکرد چین عملا به این کشور اجازه خواهد داد تا نسبت به بازی‌های ویدئویی که محتوای آن‌ها مورد نظر و مطبوعِ چین نیستند، اعتراض کند و زمینه را برای برخورد با آن‌ها نیز فراهم سازد.

صنعت بازی‌های ویدئویی سوئد علیه این اقدام دولت چین اعتراض کرد و در این رابطه از نفوذ قابل توجه خود که تا حد زیادی ناشی از موفقیت‌های شرکت‌های بازی سازی سوئدی در بازار بازی‌های ویدئویی جهان بوده نیز استفاده کرده است. در این راستا، یکی از مدیران شرکت‌های تولید بازی‌های ویدئویی به فارین پالیسی می‌گوید: "ما قویا تاکید داشتیم که بازی‌های ویدئویی، صنعتی هنری هستند و نباید با آن‌ها به مثابه تولیداتی فنی برخوردار شود. ما سازندگان بازی‌های ویدئویی متمایل نیستیم که آزادی خود را در این صنعت از دست بدهیم. صادارات موفقیت آمیز در عرصه بازی‌های ویدئویی، نیازمندِ دارا بودن حدی از آزادی بیان است".

در این راستا، صنعت و اتحادیه بازی‌سازی سوئد، اعضای سازمان بین المللی استاندارد را تشویق کرد تا علیه درخواست‌های چین مبنی بر اعمال نظارت‌های گسترده بر صنعت مذکور رای دهند. مساله‌ای که موجب شد تا درخواست چین رد شود با این حال، تلاش‌های چین در این زمینه، نگرانی‌های گسترده‌ای را در صنعت تولید بازی‌های ویدئویی ایجاد کرده است. در جریان رای گیریِ مذکور، یکی از اتحادیه‌های تولید بازی‌های سرگرمی در یک کشور، این مساله را معقول دید تا قبل از اینکه علیه درخواست چین رای دهد، با این کشور مشورت و رایزنی‌هایی انجام دهد. جدای از این ها، نهاد‌های نظارتی آمریکا نیز که بر مسائل مرتبط با حوزه امنیت ملی آاین کشور نظارت شدیدی دارد، تحقیقات گسترده‌ای را از شرکت "تنسنت" و تسلط آن بر شرکت‌هایی نظیر "سومو"، که یک تولید کننده بازی‌های ویدئویی است و در ماه جولای سال جاری میلادی به کنترل شرکت تنست درآمده، آغاز کرده است.

بسیاری معتقدند که حضور کشور‌هایی نظیر چین با ساختار خاص سیاسی‌شان، در صنعتی نظیر تولید بازی‌های ویدئویی بایستی نگران کننده ارزیابی شود. در این راستا به طور خاص به تضاد‌های خاص ایدئولوژیک چین با غرب، و قواعد و اصول خاص این کشور اشاره می‌شود که در نوع خود می‌توانند در صنعت بازی‌های ویدئویی نمود پیدا کنند. حوزه سرگرمی از حوزه‌هایی است که به دلیل اثرگذاری قابل توجه بر اذهان افکار عمومی، به شدت مورد توجه نظام‌های سیاسی مختلف است و از طریق آن می‌توان پیام‌های زیادی را به جامعه منتقل کرد.

در این راستا، در شرایط کنونی شاهد تشدید منازعات ژئوپلیتیک در حوزه صنعت تولید بازی‌های ویدئویی هستیم. اتحادیه تولیدکنندگان بازی‌های ویدئویی چین در مدت اخیر، به صراحت از درخواست‌های دولت چین در این صنعت حمایت کرده و حتی اعلام کرده که آنچه محتوای سیاسی ضدچینی برخی بازی‌های ویدئویی خوانده می‌شود را نیز قویا تحریم می‌کند. این مساله عملا موجب می‌شود تا صنعت تولید بازی‌های ویدئویی به شدت از این مساله متاثر شود و بسیاری از تولید کنندگان، در هراس باشند که مبادا چین را ناراحت کنند و خسارت‌های اقتصادی را متحمل شوند. با این حال، برخی تولیدکنندگان بازی‌های ویدئویی می‌گویند که "خواستنِ چیزی، لزوما به معنای به دست آوردن آن نیست".

ناظران بر این باورند که نباید گِیمر‌ها را از اندک آزادی که در فضای بازی‌های ویدئویی برخوردارند، محروم ساخت. با این همه، باید منتظر ماند و دید که آیا در ادامه راه، شاهد نقض شدن آزادی‌های اساسی در این حوزه نیز هستیم یا خیر؟»