نگاه متفاوت علم‌الهدی به زنان

 تیم ملی فوتبال ایران آماده می‌شود تا روز هفتم بهمن، سریع‌ترین صعود تاریخی‌اش به جام جهانی را جشن بگیرد. این تیم باید در ورزشگاه آزادی به مصاف عراق برود و در صورت کسب سه امتیاز این دیدار خانگی، صعودش را به جام جهانی قطر ۲۰۲۲ قطعی می‌کند؛ آن‌هم سریع‌تر از هر زمان دیگری در تاریخ. همین نکته مهم حالا باعث شده تا وزارت ورزش، دولت و البته فدراسیون فوتبال دست به دست هم دهند و تصمیم بگیرند که بازی مذکور را برخلاف رویه گذشته، این بار با حضور تماشاگران برگزار کنند.

رقابت‌های فوتبال در ایران از ابتدای فصل جاری لیگ برتر، به بهانه شیوع ویروس کرونا، بدون تماشاگر برگزار می‌شود. دلیل اصلی، اما نه کرونا، بلکه مسئله ورود زنان به ورزشگاه است. فیفا در نامه‌ای به طرف ایرانی، در سال ۱۳۹۸، تأکید کرده از این به بعد، بازی‌های لیگ ایران هم باید با حضور تماشاگران برگزار شود و در این بین عذر و بهانه‌ای پذیرفته نخواهد بود. با وجود چنین نامه‌ای که حکم اتمام حجت را دارد، اما تاکنون زنان ایرانی به ورزشگاه راه داده نشده‌اند؛ چه برای تماشای بازی فوتبال در عرصه ملی و چه باشگاهی. آخرین بار، زنان علاقه‌مند به فوتبال موفق شدند برای تماشای دیدار تیم ملی ایران با کامبوج در مرحله اول انتخابی با خرید بلیت از نزدیک این مسابقه را تماشا کنند، ولی بعد از آن تا همین حالا، به دلیل شیوع ویروس کرونا، بازی‌های فوتبال در لیگ ایران و یکی، دو بازی ملی که به میزبانی آزادی برگزار شده، بدون تماشاگر بوده است.

از آنجا که فیفا رسما تأکید کرده که بازی‌های فوتبال در ایران باید از این به بعد با حضور تماشاگران زن برگزار شود، حالا در اقدامی از سوی وزارت ورزش و البته اعضای دولت، مصوب شده برای بازی پیش‌رو، یعنی دیدار ایران با عراق در مرحله انتخابی جام جهانی، تماشاگران به صورت محدود بتوانند این بازی را از نزدیک ببینند. البته با توجه به تعهداتی که فدراسیون فوتبال به فیفا داده، مشخصا بازی‌های ملی علاوه بر تماشاگران مرد باید با حضور تماشاگران زن هم باشد. به این ترتیب، قرار شده برای بازی ایران با عراق در روز هفتم بهمن، ۱۰ هزار تماشاگر به ورزشگاه آزادی بروند که از این تعداد، قریب به دو هزار نفر آن‌ها را تماشاگران زن تشکیل خواهند داد.

البته بحث گزینشی انتخاب‌شدن این تماشاگران زن هنوز شایعه‌ای آزاردهنده است، ولی اگر روال شبیه به بازی ایران با کامبوج باشد، می‌توان امیدوار بود این بار هم همین تعداد اندک زنان بتوانند با تهیه بلیت به ورزشگاه بروند؛ هرچند هنوز درباره عدد و رقم و درصد حضور تماشاگران زن در ورزشگاه قطعیتی وجود ندارد و این موضوع می‌تواند دستخوش تغییر و تحول شود، ضمن آنکه باید احتمال اندکی هم داد که بازی دوباره بدون تماشاگر برگزار شود؛ دست‌کم این موضوعی است که حسن کامرانی‌فر، دبیر فدراسیون فوتبال ایران بیان کرده و گفته ممکن است چنین شود.

در کنار این احتمال ضعیف مبنی بر بی‌تماشاگرشدن بازی ایران با عراق، روز گذشته اتفاق مهمی رخ داده که نشان می‌دهد نگاه به مقوله حضور زنان در بین نهاد‌های بالاتر از فدراسیون فوتبال، در ورزشگاه تغییر کرده است. این موضوع را می‌شود در بین صحبت سیداحمد علم‌الهدی، امام‌جمعه مشهد، به وضوح یافت؛ او که معمولا به بیان اظهارات تند درباره حضور زنان در امور اجتماعی شهره است، در اظهاراتی جالب به صورت مشروط از ورود زنان به ورزشگاه دفاع کرده و گفته است باید حق زنان در این مورد لحاظ شود. البته علم‌الهدی گفته باید مراقب بود تا «مرد هرزه» از هیجان زنان در ورزشگاه سوء‌استفاده نکند.

امام‌جمعه مشهد قبل از ورود به این بحث، ابتدا به نامه تهدیدآمیز فیفا درباره حضور زنان در ورزشگاه پرداخته و گفته است: «ورزشگاه‌های فوتبال جای هیجان‌اند و طبیعتا زنان که از نظر عاطفی از مردان حساس‌ترند، هیجان بیشتری پیدا می‌کنند و مراجع تقلید بروز و ظهور این هیجان در حضور مردان را حرام اعلام کرده‌اند. اینکه می‌گویند فیفا فدراسیون فوتبال ما را مجبور کرده است که زنان را در تماشای فوتبال شرکت دهد، ناشی از شیطنت‌ها و رذالت‌های عده‌ای بی‌دین خارج‌نشین است که فیفا را تحریک کرده‌اند، وگرنه فیفا به این مسائل کاری نداشت».

علم‌الهدی سپس به این مورد اشاره می‌کند که این مسئله نباید مانع از ورود تماشاگران زن به ورزشگاه شود: «البته این‌ها به این معنا نیست که زنان از تماشای فوتبال محروم باشند و مجبور شوند فوتبال را تنها از طریق تلویزیون تماشا کنند. مسئولان نظام اسلامی ما باید در ورزشگاه‌ها مکان‌هایی را مخصوص بانوان آماده کنند تا زنان در عین تماشای مستقیم فوتبال، صیانت داشته باشند و هنگامی که دختری موقع تماشای فوتبال از هیجان فریاد می‌زند، یک مرد هرزه از این هیجان او سوء‌استفاده نکند. دستگاهی که مسئولیت توسعه ورزش قهرمانی در کشور را بر عهده دارد، باید برای تماشای مستقیم فوتبال برای زنان صیانت ایجاد کند».

ورود زنان به ورزشگاه خود مقوله‌ای پیچیده است که اکنون طرح واژه «مرد هرزه» نیز به این پیچیدگی افزوده و مشخص نیست متر و معیاری در ادامه برایش تعریف شود یا خیر، ولی به هر حال اینکه چهره‌ای مثل علم‌الهدی که به دولت نزدیک است، چراغ سبز روشنی برای ورود زنان به ورزشگاه، آن‌هم در خطبه نماز جمعه نشان می‌دهد، مشخص می‌کند داستان حضور زنان در ورزشگاه از مراحل سخت عبور کرده و باید منتظر ماند در ماه و سال پیش‌رو، گام بلندی در این زمینه برداشته شود.

فعلا که مسئله ورود زنان به ورزشگاه برای بازی‌های ملی حل شده است. در واقع اگر دوباره کرونا بهانه نشود، قرار شده بازی‌های تیم ملی در ورزشگاه آزادی با حضور تماشاگران زن و مرد برگزار شود. حضور تماشاگران در این بازی، به آن معناست که می‌شود این مورد را به بازی‌های لیگ برتر هم تعمیم داد و رفته‌رفته و به صورت محدود، مجوز ورود تماشاگران برای آن بازی‌ها را نیز صادر کرد. با‌این‌حال، نکته مهم همان جایی است که فیفا روی آن دست گذاشته و انتظار دارد زنان تماشاگر در بازی‌های لیگ برتر هم دیده شوند. اینجاست که صحبت اخیر علم‌الهدی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در واقع می‌شود از همین اظهارات که شرط و شروطی در دلش دارد، به این نتیجه رسید که دولت خواه با تصمیم شخصی و خواه با فشار فیفا، زمینه را برای ورود تماشاگران زن به ورزشگاه هموار می‌کند.