چرا متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا جنگ روسیه در اوکراین را محکوم نکرده اند؟

فرارو- مارک ان کاتز استاد دولت و سیاست در دانشگاه جورج میسن و پژوهشگر اندیشکده شورای آتلانتیک. پژوهش‌های او عمدتا درباره سیاست روسیه، سیاست خارجی، انقلاب و جنگ علیه تروریسم بوده‌اند.

جای تعجبی ندارد اگر «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه که مورد حمایت روسیه قرار دارد حمایت خود را از به رسمیت شناختن دو جمهوری خود خوانده و اعلام خودمختاری کرده از دولت مرکزی اوکراین در شرق آن کشور به پیروی از مسکو اعلام کند. با این وجود، در بیش‌تر موارد متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا نیز به صراحت اعلام کرده‌اند که قصد ندارند از ایالات متحده و متحدان اروپایی آن کشور در اعمال تحریم‌ها علیه روسیه حمایت کنند یا حتی آشکارا از حمله روسیه به اوکراین انتقاد کنند.

به گزارش فرارو به نقل از هیل، عربستان سعودی اعلام کرده است که برای کاهش قیمت نفت که به دلیل بحران اوکراین افزایش یافته است تولید نفت را افزایش نخواهد داد. این کشور قصد دارد به توافق تولیدی که با روسیه در قالب اوپک منعقد کرده پایبند باقی بماند.

امارات متحده عربی به همراه چین و هند به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد با حمایت ایالات متحده برای محکوم کردن اقدامات روسیه رای ممتنع دادند. امیر قطر از «همه طرفین خواستار خویشتنداری» شده بدون آن که روسیه را مقصر بحران ایجاد شده قلمداد کند.

قطر همچنین خاطر نشان ساخته که به سادگی نمی‌تواند تولید گاز طبیعی مایع (LNG) خود را افزایش دهد یا آن که صادرات گاز طبیعی مایع خود را به طور قابل توجهی به سوی اروپا هدایت کند. نگرانی اصلی مصر این است که درگیری در اوکراین ممکن است عرضه گندم اوکراین را از طریق دریای سیاه و تنگه ترکیه قطع کند تا جایی که مصر نتواند غلات را از اوکراین وارد کند. در واقع، در چنین وضعیتی وابستگی مصر به گندم روسیه ممکن است افزایش یابد.

وزیر خارجه اسرائیل اقدامات روسیه در اوکراین را محکوم کرد. با این وجود، اسرائیل مایل است به توافق‌عدم تعارض خود با روسیه بر سر سوریه ادامه دهد که به موجب آن مسکو حملات اسرائیل به اهداف ایرانی و حزب الله را در آنجا تحمل می‌کند به ویژه آن که پس از درخواست سخنگوی وزارت خارجه روسیه از اسرائیل برای توقف حملات، تل آویو این موضوع را مورد تردید قرار داد.

ترکیه تنها متحد ایالات متحده در خاورمیانه است که نه تنها تهاجم روسیه را محکوم کرده بلکه فعالانه از اوکراین نیز حمایت کرده است. منافع امنیتی ترکیه به عنوان یک کشور ساحلی دریای سیاه مانند روسیه و اوکراین بیش‌تر از درگیری فعلی در اوکراین متاثر می‌شود.

چنین تحولاتی نشان می‌دهند که بسیاری از متحدان آمریکا گاهی در مورد تهدیدات، متفاوت از ایالات متحده اولویت قائل می‌شوند. در حالی که تهاجم روسیه به اوکراین برای ایالات متحده و متحدان‌اش در ناتو بسیار تهدید کننده تلقی می‌شود بسیاری از متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا ایران را به مراتب بیش‌تر از روسیه تهدیدی برای خود قلمداد می‌کنند.

علاوه بر این، آنان نگران هستند که همکاری با ایالات متحده ممکن است روسیه را به سوی حمایت یاعدم اقدام برای مهار ایران سوق دهد و اگر همان طور که آنان می‌ترسند ایالات متحده به دلیل تمرکز بیش‌تر بر چین و اکنون روسیه کم‌تر متعهد به دفاع از متحدان خاورمیانه‌ای باشد این کشور‌ها مخاطرات ناشی از محکوم کردن روسیه را بسیار بیش‌تر از منافع حاصل از آن قلمداد می‌کنند.

متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا نیز ممکن است در محاسبات خود این گونه ارزیابی کنند که اقدامات‌شان برای هماهنگی با روسیه به روابط آنان با آمریکا لطمه نمی‌زند. هم چنین، ممکن است این کشور‌ها به این نتیجه رسیده باشند که آمریکا بیش‌تر به آنان نیاز دارد تا آنان به امریکا یا شاید به این نتیجه رسیده باشند که هر اندازه که با روسیه ارتباط داشته باشند باز هم در داخل امریکا حمایت قوی از آنان وجود دارد.

هم چنین، صدا‌هایی در واشنگتن وجود دارند که می‌گویند باید موضع متحدان خاورمیانه امریکا را در قبال بحران اوکراین درک کرد و از دولت امریکا می‌خواهند که اقدامات بیش‌تری برای آنان در برابر ایران انجام دهد. با این وجود، اگر متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا با آن کشور در تحریم روسیه به دلیل اقداماتش در اوکراین همکاری نمی‌کنند این پرسش به طور اجتناب ناپذیری مطرح می‌شود: آمریکا تا چه میزان باید به آن کشور‌ها برای مقابله با ایران کمک کند؟

بدیهی است که ایالات متحده قصد ندارد در برابر هیچ یک از این کشور به ایران کمک کند. با این وجود، مقطعی فرا خواهد رسید که متحدان اروپایی آمریکا به این موضوع اشاره خواهند کرد که اگر عربستان سعودی، امارات و قطر نتوانند یا نخواهند صادرات نفت به اروپا را افزایش دهند تا جایگزین صادرات روسیه شود (که واشنگتن می‌خواهد این صادرات کاهش یابد) در نتیجه، واردات نفت و گاز از ایران برای آنان گزینه جذاب‌تری خواهد بود.

همان طور که متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا روسیه را چندان تهدیدی برای خود نمی‌دانند متحدان اروپایی و آسیایی آمریکا نیز ایران را تهدیدی برای خود قلمداد نمی‌کنند. در نتیجه، متحدان اروپایی و آسیایی آمریکا نیز ممکن است با استدلال مشابهی از ایالات متحده بخواهند همان تساهلی را در مورد رابطه آنان با ایران از خود نشان دهد که واشنگتن در قبال روابط متحدان خاورمیانه‌ای خود با روسیه از خود به نمایش گذاشته است.