کودکان عاشق بازی با عروسک‌ها هستند. دلیل اصلی این موضوع هم این است که بازی با عروسک‌ها لذت‌بخش است؛ اما این تمام ماجرا نیست. امروزه تحقیقات علمی فراوانی تأثیر بازی با عروسک‌ها را بر روی رشد احساسات و توانایی‌های اجتماعی کودکان نشان داده‌اند. به نظر می‌رسد که بازی با عروسک‌ها کودکان را تشویق می‌کند که درباره احساسات و افکار دیگران بیشتر فکر کنند و حرف بزنند. در نتیجه عروسک‌بازی قدرت همدلی کودکان را تا حد بسیاری افزایش می‌دهد. شاید فکر کنید عروسک‌بازی تنها برای دختربچه‌ها مفید است. اما تحقیقات علمی از تأثیر مثبت روانی این بازی‌ها بر پسربچه‌ها هم پرده برداشته‌اند.
با شیوع بیماری کرونا در سراسر جهان کودکان بسیاری ناچار به خانه‌نشینی شدند و دوران انزوای طولانی مدتی را تجربه کردند. این بحران زنگ خطری جدی برای والدین بود. آیا کودکان می‌توانند در زمانی که در خانه هستند و از رفتن به مهدکودک یا مدرسه منع شده‌اند، مهارت‌های اجتماعی جدیدی کسب کنند؟
تحقیقات نشان داده که بازی با عروسک‌ها در این مورد به کودکان ما کمک بسیاری کرده است. گرسون یکی از افرادی است که روی این موضوع کار کرده است. بر اساس مقاله منتشر شده در بلاگ ویززززز، گرسون اشاره می‌کند که وقتی کودکان امکان و فضا برای تعاملات اجتماعی را از دست می‌دهند، والدین ممکن است نگران رشد اجتماعی آنها شوند. تعطیلی مدارس و فعالیت‌های اجتماعی ناشی از همه‌گیری کرونا، بسیاری از کودکان را خانه‌نشین کرد و امکان قرار گرفتن در محیط‌های اجتماعی را از آنها گرفت. وی در ادامه گفت:
این مطالعه والدین را امیدوار می‌کند که کودکان هنوز می‌توانند مهارت‌های اجتماعی خود را حتی زمانی که منزوی هستند، تمرین کرده و بیاموزند. گرسون توضیح می‌دهد: «برای والدین بسیار خوشحال کننده است که بدانند فرزندانشان هنوز می‌توانند مهارت‌های اجتماعی و همدلی را حتی زمانی که به‌تنهایی با عروسکشان بازی می‌کنند، تمرین کنند؛ به‌ویژه زمانی که قرارهای بازی و تعامل با همسالان در کمترین حالت ممکن خود قرار دارد.»
وقتی کودکان دنیای تخیلی خود را می‌سازند و با عروسک‌ها در آن بازی می‌کنند، به جای عروسک‌های خود فکر می‌کنند و احساسات مختلف را تجربه می‌کنند. به این ترتیب آنها به‌تدریج یاد می‌گیرند که چطور پیام ناشی از افکار و احساسات دیگران را درونی کنند. آنها در بازی با عروسک‌های خود با چالش‌های گوناگونی برخورد می‌کنند که باید حل کنند. این موضوع به کودکان قدرت تفکر و حل مسئله را یاد می‌دهد و آنها را برای روبه‌رو شدن با چالش‌های واقعی زندگی آماده می‌کند.
خرید عروسک برای کودکان و دختران میتواند آنها را برای داشتن خواهر یا برادر جدید آماده کند. زیرا مراقبت از یک عروسک به بچه‌ها یاد می‌دهد که چطور از یکدیگر مراقبت کنند. آنها در حین بازی با خانه‌های عروسکی، رفتار با دیگران و ارتباط برقرار کردن را تمرین می‌کنند.
وقتی عروسک کودک شما از روی تخت یا مبل به پایین می‌افتد، او به سراغ عروسک خود می‌رود تا مطمئن شود که آسیبی ندیده است. بازی با عروسک به کودکان یاد می‌دهد چطور با دیگران همدلی کنند، رنج آنها را درک کنند و به آنها برای برطرف کردن مشکلی که دارند کمک کنند.
یکی دیگر از مهارت‌های بسیار ضروری که موقع عروسک‌بازی رشد پیدا می‌کند، مهارت‌های کلامی است. کودکان موقع بازی با عروسک‌ها و دوستان خود با آنها حرف می‌زنند. در طول بازی موقعیت‌های منحصربه‌فرد و شرایط گوناگونی برای آنها پیش می‌آید که حل کردن آنها به مهارت‌های کلامی و برقراری ارتباط بستگی دارد. به این ترتیب، مهارت‌های زبانی کودکان تقویت شده و دایره لغاتی که استفاده می‌کنند گسترده‌تر می‌شود.
وقتی یک کودک خردسال از عروسک خود نگهداری می‌کند و مسئولیت غذا دادن و بازی کردن با او را می‌پذیرد، درواقع خود را برای پذیرفتن مسئولیت‌های واقعی در زندگی آماده می‌کند. چنین کودکی برای نگهداری از یک حیوان خانگی یا مراقبت از خواهر یا برادر کوچک‌تر خود آماده‌تر خواهد بود. همچنین برای ورود به مدرسه و پذیرفتن مسئولیت‌های تازه و جامعه‌ای بزرگ‌تر آماده می‌شود.
به‌علاوه، بازی با عروسک کودکان را خودساخته‌تر و مستقل‌تر می‌کند. پوشاندن لباس به عروسک‌ها تمرین خوبی است تا کودک یاد بگیرد خودش لباسش را بپوشد. مثلاً ممکن است لباس‌های عروسک با چسب، زیپ یا دکمه باز و بسته شوند؛ وقتی کودک بتواند لباس‌های عروسک خود را عوض کند، تعویض لباس‌های خودش را هم راحت‌تر یاد می‌گیرد. حمام بردن و غذا دادن به عروسک‌ها هم تمرین خوبی برای عضلات و ذهن کودکان است تا یاد بگیرند فعالیت‌های روزانه خود را به‌درستی انجام دهند.
کودکان در بازی با عروسک‌ها این فرصت را دارند تا یک دنیای کاملاً خیالی برای خود بسازند؛ دنیایی که در آن خرس‌های عروسکی با باربی‌ها چای می‌نوشند و عروسک‌های سوار بر اسب‌های تک‌شاخ بر فراز دریاچه‌های خیالی پرواز می‌کنند. اینجاست که تخیل کودکان شروع به رشد و پرورش می‌کند و چشمه‌های خلاقیت در کودکان می‌جوشند و متبلور می‌شوند.
تمام مزایایی که در بالا برای بازی با عروسک‌ها ذکر کردیم، در مورد پسربچه‌ها هم صادق است. عروسک‌بازی باعث می‌شود بچه‌ها سریع‌تر مهارت‌های اجتماعی مانند مسئولیت‌پذیر بودن و ارتباط با دیگران را بیاموزند. همچنین این بازی بچه‌ها را تشویق می‌کند تا به‌سرعت مهارت‌های فردی مانند لباس پوشیدن، رفتن به دست‌شویی و غذا خوردن را بیاموزند.
علاوه بر اینها، عروسک‌بازی کمک می‌کند بچه‌ها مهارت‌هایی که در آینده به‌عنوان والدین به آنها نیاز پیدا خواهند کرد را هم تمرین کنند. نگهداری از کودکان تنها وظیفه مادرها نیست و خیلی خوب است که پسربچه‌ها از زمان کودکی نحوه رفتار با نوزادان را بشناسند و یاد بگیرند. آنها هم می‌توانند از دیگران حمایت و نگهداری کنند و مراقب کوچک‌ترها باشند.
بازی با عروسک‌ها همیشه مزایای خودش را دارد، اما انتخاب نوع و شکل عروسک هم میتواند پیامی به کودک برساند که در آینده او مؤثر خواهد بود. آیا تمام عروسک‌هایی که برای فرزند خود می‌خرید موهای بلوند و چشمان آبی دارند؟ همه آنها زن هستند و هیچ کم‌توانی جسمی در آنها دیده نمی‌شود؟ اگر این‌طور است، شاید بد نباشد به عروسک‌های دیگر هم فکر کنید؛ چون دنیای واقعی پر از آدم‌های مختلف با ویژگی‌های متنوع ظاهری است و بهتر است فرزندان ما از همان کودکی با این ویژگی‌ها آشنا باشند.
بهترین عروسک‌ها آنهایی هستند که تصویر واقعی‌تری ارائه می‌کنند. عروسک‌هایی که شکل کلیشه‌ای از بدن زنان و مردان ارائه می‌کنند، ممکن است تصورات سنتی و کلیشه‌ای از ظاهر ایده‌آل را در ذهن کودکان تقویت کنند. همچنین عروسک‌هایی که با باتری کار می‌کنند و یک واژه را تکرار می‌کنند، ممکن است ذهن کودکان ما را محدود کنند. اما یک عروسک نرم ساده دقیقاً همان کاری را انجام می‌دهد که کودک ما تصمیم گرفته است.
در نهایت عروسک‌هایی که امنیت بالاتری دارند و هیچ قسمت تیزی در آنها وجود ندارد برای کودکان و به‌ویژه کودکان نوپا مناسب‌تر هستند. بهتر است وزن و اندازه عروسک را با توجه به سن کودک خود انتخاب کنیم تا موقع بازی کردن احساس خوبی داشته باشد.
منبع: سایت ویززززز
