(تصاویر) بزرگترین شهر زیرزمینی تاریخی دنیا

این شهر زیرزمینی بزرگترین نمونه معماری دستکند جهان، بزرگترین شهر زیرزمینی تاریخی دنیا و نمونه‌ای منحصربه‌فرد از یک ساختار نظامی و دفاعی به شمار می‌رود.

شهر زیرزمینی اویی یا شهر زیرزمینی نوش‌آباد، شهری زیرزمینی و باستانی واقع در زیر بافت کنونی شهر نوش‌آباد از بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل است. این مجموعه حدود ۴ کیلومتر مربع در زیر زمین کنده شده است و قدمتی ۱۵۰۰ ساله داشته و به دوره ساسانیان (صدر اسلام) تا دوره صفوی مربوط می‌گردد. این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۵۸۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

در واقع این شهر زیرزمینی ساختار‌های متراکم، پیچیده و گسترده‌ای، چون دالان‌های باریک تودرتو و اتاق‌هایی در اندازه‌های کوچک است. طبقه اول در حقیقت کوره‌راه‌ها و دالان‌هایی بوده است برای گمراه کردن تعقیب‌کنندگان احتمالی. طبقه دوم و سوم محل پناه گرفتن و زندگی در مواقع خطر و ذخیره آذوقه است. ورودی‌های متعددی برای شهر زیرین شناسایی شده که بسیاری از آنان توسط سیلاب سال‌های دور مسدود شده است. شهر دارای راه‌رو‌های پیچ در پیچ، اتاق‌های کوچک و بزرگ، تله‌های پدافندی و دفاعی بوده‌اند که گویا در هنگام هجوم دشمن استفاده می‌شده‌اند.

در حال حاضر، این شهر زیرزمینی دارای دو ورودی است که هر دو ورودی از راه‌پله‌های آب‌انبار است. مجموعه اول، کوچک‌تر و حدود ۱۰۰۰ متر مربع و مجموعه دوم حدود ۴۰۰۰ متر مربع و آب‌انبار آن به همان نسبت بزرگ‌تر و همانند چهار آب‌انبار به‌هم چسبیده و بزرگ است. مجموعه سوم نیز کشف شده‌است که حتی بزرگ‌تر از دو مجموعه پیشین و حدود ۷۰۰۰ متر مربع است، اما هنوز برای بازدید همگانی باز نشده‌است.

در این شهر علاوه بر شهر زیرزمینی اویی، مسجد جامع و مسجد امام علی (ع) از آثار دوره مغول، قلعه خشتی سی زان، و پل تاریخی اسحاق‌آباد از آثار دوره سلجوقی از جاذبه‌های خاص گردشگری شهر نوش‌آباد هستند.

قلعه خشتی نوش‌آباد که امروز هم بقایای با شکوهی دارد، قلعه‌ای بزرگ است که ۹ برج بزرگ داشته و قُطر دیوار‌های آنکه تا ۷ متر می‌رسد، نشان می‌دهد برای بنای این قلعه تلاش‌های فراوانی صورت گرفته است.

منار نوش‌آباد بلندترین بنای شهر در قدیم بوده است و نشان نور و راه و عظمت و حتی علم را با خود دارد. چرا که بر بدنه منقوش آن آیه العلم عندالله به خط معقلی و آجری تکرار شده است.

عکاس: محمد عطایی