در پی کشته شدن پلنگ قائمشهری با شلیک گلوله یکی از مدیران محیط زیست، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران اعلام کرد: مامور ما چاره‌ای جز حفظ جان خویش و جمعیت حاضر در صحنه و شلیک به پلنگ در آن لحظه پر استرس نداشته است.
به دنبال تلف شدن پلنگی پرحاشیه در مازندران که صبح روزیکشنبه وارد قائمشهر شده و پس از ساعات‌ها درگیری ماموران محیط زیست، انتظامی و هلال احمردر نهایت با شلیک رئیس اداره محیط زیست قائمشهر از پای افتاد، موج رسانه‌ای وسیعی در این باره شکل گرفت و کارشناسان و صاحبنظران مختلف با انتقاد از نبود امکانات لازم زنده گیری از جمله تفنگ بیهوشی به تعداد مورد نیاز در این استان، همچنین عدم مدیریت بحران در هنگام وقوع چنین حوادثی، مقصر از بین رفتن این پلنگ را سازمان محیط زیست دانستند.
به گزارش فارس، سهیل اولادزاد فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار فارس با انتقاد از طولانی شدن روند زنده‌گیری و انتقال این پلنگ گفت: به صورت منطقی مجموعه زمان هماهنگی نهاد‌های مرتبط برای ورود به یک رویداد بحرانی و فوری باید حدود یک ساعت در نظر گرفته شود، اما در این اتفاق می‌بینیم حدود ۶ ساعت پس از اطلاع‌رسانی اولیه زنده‌گیری این حیوان به طول انجامید.
وی ادامه داد: عملکرد کند دستگاه‌های امدادی برای زنده‌گیری باعث هجوم جمعیت به منطقه مورد نظر و سخت‌تر شدن عملیات شد.
سمیه رفیعی رییس فراکسیون محیط زیست مجلس نیز با انتقاد از نحوه مواجهه مسوولان محیط زیست مازندران با پلنگ سرگردان در قائمشهر گفت: چه توجیهی دارد که یک استان پهناور فقط یک تفنگ بیهوشی برای حیات وحش داشته باشد! چرا نباید این تفنگ‌ها در همه پاسگاه‌های محیط بانی باشد و دامپزشکان معتمد نیز در شهرستان‌ها آموزش ببینند تا در مواجهه با این گونه وقایع بتوان از کمک آنها استفاده کرد؟
استاندار مازندران به معاون سیاسی امنیتی و اجتماعی خود دستور داد تا به فوریت با تشکیل کارگروهی به بررسی علل تلف شدن پلنگ مشاهده شده در شهر قائمشهر ورود پیدا کند و علاوه بر شناسایی عوامل خاطی، مانع تکرار چنین حوادث تلخ شود.
رئیس سازمان محیط زیست نیز بعد از اینکه مشخص شد، گلوله اصابت شده به پلنگ علی رغم ادعا‌های اولیه مسئولان دارت بیهوشی نبوده و این پلنگ با گلوله تفنگ مدیران سازمانی اشت تلف شده است، دستور ارائه گزارش ظرف مدت ۲۴ ساعت درباره دلایل وقوع، اقدامات صورت گرفته و تخلفات احتمالی در موضوع تلف شدن یک قلاده پلنگ در محدوده شهرستان قائمشهر، را صادر کرد.
امروز اداره کل روابط عمومی و امور رسانه سازمان حفاظت محیط زیست متن گزارشی با عنوان عطالله کاویان سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران را به منظور تنویر افکار عمومی به شرح ذیل منتشر کرد که در این متن آمده است:
احتراماً عطف به نامه شماره ۱۴۰۱/۱۰۰/۱۴۳۸۷ مورخ ۱۴۰۱.۲.۵ در ارتباط با ورود یک قلاده پلنگ به شهر قائمشهر و اتفاقات پیش آمده که نهایتاً منجر به مداخله و مرگ گردید، موارد ذیل جهت استحضار عالی ایفاد می‌شود.
حوالی ساعت ٥:٣٠ صبح مورخ ۱۴۰۱.۲.۵ ورود یک قلاده پلنگ به ساختمان بانک صادرات خیابان ساری شهرستان قائمشهر مشاهده و مراتب ابتدا به آتش نشانی و سپس به محیط زیست قائمشهر و عوامل انتظامی و فرمانداری اطلاع رسانی شد.
پس از کسب اطلاع از حضور پلنگ در داخل شهر و سکونتگاه انسانی، هماهنگی‌های اولیه برای ایجاد امنیت و کنترل تردد مردم به عمل آمد و مأمورین محیط زیست به همراه مأمورین نیروی انتظامی، آتش نشانی و هلال احمر در محل مستقر و منطقه تا شعاع صدمتر مهار شد، اما ممنوعیت تردد برقرار نشد.
پس از اندک زمانی، تجمعات مردمی در محل حضور پلنگ زیاد شده و با ازدیاد رفت و آمد مردم، پلنگ دچار استرس و اضطراب شده و حوالی ساعت ٧ صبح از ساختمان بانک صادرات به داخل خیابان متواری و متاسفانه، مردم و ماشین‌ها نیز به همراه آن حرکت کردند. پلنگ در حین فرار یک نفر از پرسنل نیروی انتظامی را از ناحیه کتف زخمی کرد. در پی آن مأمورین انتظامی و محیط زیست اقدام به تعقیب پلنگ برای بیرون راندن و فرصت فرار آن از شهر کردند که در این حین پلنگ پس از طی مسافتی وارد یکی از خیابان‌ها شده و درون کوچه بن بست، وارد حیاط یک خانه مسکونی شد.
در این مرحله به دلیل همزمانی با شروع فعالیت روزانه مردم و مدارس، گشت زنی خانه به خانه برای یافتن پلنگ توسط مامورین نیروی انتظامی و محیط زیست به مدت حدود یک ساعت انجام گرفت.
پلنگ دوباره یک مامور نیروی انتظامی دیگر را از ناحیه پشت مجرح کرد
در حیاط یکی از اهالی منطقه که مامور نیروی انتظامی مشغول شناسایی بوده است، به یکباره پلنگ به نامبرده حمله و وی از ناحیه پشت دچار جراحات شد. در این هنگام با سر و صدا و فریاد استمداد‌خواهی فردی که مورد حمله پلنگ قرار گرفت و همزمان شنیدن صدای غرش پلنگ، رئیس اداره حفاظت محیط زیست قائمشهر که در جستجوی پلنگ در محل حضور داشت، متوجه می‌شود که پلنگ در پی سر و صدای مأمور زخمی، نامبرده را رها و به کوچه مجاور، به سمت یکی دیگر از مأمورین انتظامی و مدیر حرکت کرد.
در این زمان همکار محیط زیست برای دور کردن پلنگ ابتدا اقدام به تیراندازی هوایی می‌کند، اما با توجه به بن بست بودن کوچه، پلنگ به سمت وی یورش و خیز برداشته و آماده حمله به او بوده است که در این لحظه و در فاصله حدود ۱.۵ تا ۲ متری اقدام به شلیک به سمت پلنگ می‌کند که پلنگ زخمی شده و مجدد وارد حیاط خانه‌ای در انتهای کوچه می‌شود.
با توجه زخمی بودن پلنگ، تا رسیدن ادوات بیهوشی محدوده تحت نظارت کامل بوده و سپس با دارت و بیهوشی ضعیف، حیوان زنده گیری و سریعاً به پناهگاه حیات وحش سمسکنده در ساری منتقل شد، اما با توجه به جراحات وارده و خونریزی، تلف شد. متعاقب این اتفاق، کالبد گشایی و نمونه برداری برای آزمایش بیماری هاری نیز صورت گرفت.
در ارتباط با انتقاد وارده مبنی بر کندی و تعلل در برنامه زنده‌گیری و انتقال ادوات زنده گیری به استحضار می‌رساند، با توجه به نداشتن دامپزشک همکار و مقیم در استان، با یک نفر از دامپزشکان مجرب که سابقه همکاری ١٥ ساله با این اداره کل و سازمان حفاظت محیط زیست دارد، قراردادی جهت اخذ خدمات در مواقع ضروری جهت امداد و نجات حیات وحش و نظارت بر بیماری‌ها و درمان مراکز تکثیر در اسارت دشت ناز و سمسکنده وجود دارد، که در روز واقعه با نامبرده در ساعات ابتدایی اطلاع از حادثه تماس برقرار و با توجه به عدم پاسخگویی با مراجعه حضوری به منزل وی در شهر ساری مشخص شد که نامبرده بنا به هماهنگی با دفاتر تخصصی سازمان، برای پیگیری پروژه یوزپلنگ در منطقه توران سمنان حضور داشته است.
با توجه به در دسترس نبودن نامبرده با فردی دیگر که توانایی و تجربه لازم برای این فعالیت را دارا بوده و ساکن یکی از روستا‌های شهرستان نور است، هماهنگی صورت گرفته و نامبرده به دلیل بعد مسافت حدود ساعت ٩ به منطقه اعزام شد، امّا قبل از رسیدنش به محل واقعه پلنگ از محل اولیه متواری و وقایع پیش گفته یعنی ورود به منازل مسکونی افراد و حمله به دو نفر از مأمورین انتظامی صورت گرفته و در پی یورش و نزدیک شدن به مأمور محیط زیست شلیک به پلنگ انجام گرفته بود.
لازم است به عرض رسانده شود، در صورت عدم مداخله و تیراندازی از سوی مأمور محیط زیست، بنا به تجمع بسیار زیاد مردم، احتمال بروز فاجعه جدی به افراد وجود داشته است.
نکته دیگر که راجع به زنده گیری حیوانات وحشی و گوشتخواران بزرگ جثه که وارد محیط شهری و سکونتگاه‌های انسانی شده و تجمعات مردمی وجود دارند، قابل عرض است، این است که امکان دارت زدن به حیوان آزاد و رها که هر لحظه احتمال حمله و جابجایی وجود دارد، برای اینکه فرد دارت کننده امکان تعقیب حیوان در حال فرار به نحوی که امکان حمله حیوان وجود نداشته باشد و دارت نیز به موضع هدف بر نقطه خاصی از بدن حیوان (عضلات ناحیه گردنی و ران) هست برخورد کند، لازم است، حیوان پس از دارت شدن تا حداقل زمان لازم برای القاء بیهوشی ١٠ تا ١٥ دقیقه کمترین تحرک را داشته باشد.
عامل جابجایی و حرکت حیوان که با انقباضات عضلانی همراه است، موجب می‌شود یا دارت به بدن حیوان خوب وارد نشود و یا باعث برگشت خون به سرنگ و عدم تزریق و عدم بیهوشی کامل حیوان شده و در فرصت القاء بیهوشی قطعاً بروز رفتار تهاجمی پلنگ وجود خواهد داشت.
معمولاٌ بیهوشی از طریق دارت کردن سرنگ حاوی ماده بیهوش کننده برای شرایطی که حیوان در اسارت بوده و یا گرفتار در تله و بی حرکت است کاربرد دارد و در شرایط این چنینی لازم بود با تخلیه کامل محل حضور پلنگ مفرّی برای خروج و راه فراری برای آن اندیشیده شود، که در واقعه اخیر، متأسفانه بدلیل تجمعات مردمی علیرغم تلاش‌های زیادی که توسط همه عوامل حاضر در محل واقعه انجام شد، این فرصت فراهم نشد و پلنگ نیز به جای حرکت در مسیری مستقیم که به اراضی کشاورزی منتهی می‌شد، در فاصله حدود صد متری به کوچه‌ای بن بست و حیاط مسکونی منازل مردم تغییر مسیر داده و بروز رفتار عصبی و استرس به پلنگ و حمله به افراد در نهایت مأمور محیط زیست علی رغم شلیک تیر هوایی و در وضعیتی که پلنگ در فاصله کمتر از دو متری بوده چاره‌ای جز حفظ جان خویش و جمعیت حاضر در صحنه و شلیک به پلنگ در آن لحظه پر استرس نداشته است.
ضمناً چگونگی ورود پلنگ به محدوده مسکونی و اینکه مبدأ پلنگ از طبیعت بوده و یا از نمونه‌های تحت نگهداری قاچاق نزد افراد، بررسی اولیه شامل بازدید از مکان مظنون به نگهداری غیر مجاز حیوانات که در فضای مجازی بازتاب داشت و کنترل دوربین‌های مدار بسته یک‌ماه اخیر مکان مذکور با اخذ نظر مقام قضایی انجام شد که برای این محل طی اقدامات تشریح شده شواهدی بدست نیامد.»
