چه کسانی به بهانه مبارزه با اپل نفع می‌برند؟

فرارو- ممنوعیت واردات آیفون چه در قالب خبر و چه در حد شایعه کار خودش را کرده و باعث شده قیمت گوشی‌های اپل با وجود ثبات نرخ دلار بالا برود. قبل عید می‌توانستید آیفون ۱۳ را با قیمت ۲۷ میلیون تومان بخرید. در ابتدای فروردین وقتی بازار آزاد ارز شاهد نوسان سینوسی دلار بود، قیمت همین گوشی نهایتا تا ۳۲ میلیون تومان بالا رفت، اما دقیقا از روزی که علی خضریان نماینده مجلس و عضو کمیسیون اصل ۹۰ از وعده وزارت صنعت برای ممنوعیت واردات آیفون در نیمه سال ۱۴۰۱ خبر داد، آیفون گران شد. قیمت آیفون ۱۳ ظرف یکی، دو روز به عددی بین ۳۴ تا ۳۵ میلیون تومان رسید. آیفون ۱۳ پرومکس حدود چهار میلیون تومان گران شد و خریداران ناچار شدند برای آیفون SE مدل ۲۰۲۰، به‌عنوان ارزان‌ترین مدل آیفون در بازار ایران حدود یک میلیون تومان پول بیشتری پرداخت کنند. این اتفاق پیش از این هم با الگویی مشخص تکرار شده است.

شماره یک؛ با آمار واردات موبایل عددبازی می‌کنند

به گزارش فرارو، مخالفان واردات آیفون به ایران زیاد از اعداد و آمار استفاده می‌کنند. برگ برنده‌ای که باید در لحظه حساس به زمین کوبیده شود و بگوید ببینید! فلان مقدار ارز دارد از مملکت خارج می‌شود. گاهی پا را فراتر می‌گذارند و این عدد را با ارز مورد نیاز برای واردات کالا‌های اساسی و حتی دارو مقایسه می‌کنند. از نظرشان اینطوری می‌توانند حرف خود را به کرسی بنشانند. بگذارید ماجرا را از زاویه دید محبوب و موردپسند آن‌ها پیش ببریم. سال گذشته روی هم رفته ۴.۲ میلیارد دلار گوشی از مبادی رسمی وارد ایران شده است. ۱.۳ میلیارد دلار از این گوشی‌ها ارزش بالای ۶۰۰ دلار اختصاص داشته‌اند که می‌شود حدود ۳۲ درصد کل ارزش واردات گوشی. مقایسه از منظر تعداد هم قابل توجه خواهد بود؛ از مجموع حدود ۱۸ میلیون موبایل وارد شده به کشور، حدود شش درصد آن‌ها را گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار تشکیل می‌دهد. فقط حدود یک میلیون دستگاه چنین وضعیتی داشته‌اند. در عوض ۱۶.۶ میلیون دستگاه گوشی که تقریبا معادل ۹۷ درصد تعداد کل واردات می‌شود گوشی‌های زیر ۶۰۰ دلار بوده اند. ورق وقتی برمی‌گردد که بدانیم فقط ۵۰۰ میلیون دلار خرج واردات گوشی آیفون شده است!

مخالفان واردات آیفون به ایران، اما میل و اشتیاق زیادی به عددبازی دارند. مثلا برای اینکه بتوانند توجه بیشتری جلب کنند می‌گویند در سه‌سال گذشته ۱۰ میلیارد دلار صرف واردات تلفن همراه به کشور شده است. به نقش کلمه سه‌سال و تاثیری که عدد ۱۰ میلیارد دلار روی کل واردات تلفن همراه می‌گذارد خوب دقت کنید و این نکته را هم در نظر بگیرید که از ۱۸ میلیون گوشی وارد شده به ایران نهایتا ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار عدد آیفون بوده است.

شماره دو؛ شناخت درستی از فناوری موبایل ندارد

مخالفان واردات آیفون به ایران از کلیدواژه «لوکس» زیاد استفاده می‌کنند تا شاید به این ترتیب بتوانند از آیفون، تصویر وسیله‌ای کم‌اهمیت، زاید و اضافی نمایش دهند. وقتی در بازار ایران قدم بزنید به‌نظر می‌رسد حق با آن‌ها باشد، چون ارزان‌ترین آیفون آکبند بازار حدود ۱۴ میلیون تومان ارزش دارد. برای خرید مدل جدید آیفون SE باید حدود ۱۷ میلیون تومان پرداخت کنید و قیمت آیفون ۱۳ مینی به حدود ۲۸ میلیون تومان می‌رسد. ارزش آیفون ۱۳ فعلا در بازار ایران معادل ۳۳ میلیون تومان و ارزش آیفون ۱۳ پرومکس حدود ۴۵ میلیون تومان است. خرید آیفون با حقوق و دستمزد من و شما به صبر زیادی نیاز دارد، اما در بازار‌های جهانی آیفون SE جدید تنها ۴۳۰ دلار ارزش دارد و مردم برای آیفون ۱۳ مینی کمتر از ۷۰۰ دلار و برای آیفون ۱۳ پرومکس حدود هزار و ۱۰۰ دلار هزینه می‌کنند. تازه روش‌های خرید اقساطی هم جزو گزینه‌هاست و مثلا می‌توان با پرداخت ماهی ۱۸ دلار و ۲۹ دلار مدل‌های پایه آیفون SE و آیفون ۱۳ مینی را خرید.

آمارها می‌گویند پارسال بین ۱۸ میلیون گوشی وارد شده به ایران نهایتا ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار آیفون وجود داشته

اقساط ماهیانه مورد نیاز برای خرید آیفون ۱۳ پرومکس که در ایران ۴۵ میلیون تومان ارزش دارد، در بازار‌های جهانی تنها ۵۶ دلار است. تقریبا در هیچ نقطه‌ای از دنیا نمی‌توان چنین وسیله‌ای را لوکس نامید. حداقل در مقایسه با گوشی‌های طلاکوب و الماس‌نشان یا این اواخر مزین به NFT با قیمت حداقل هفت، هشت هزار دلار این کار از نظر اقتصادی صحیح نیست. از منظر تکنولوژی هم می‌توان در بازار موبایل ایران چرخید و نمونه‌های متعددی از سایر برند‌ها پیدا کرد که گران‌تر از آیفون هستند.

شماره سه؛ تقاضا و مبحث اشتغال را نادیده می‌گیرند

مدافعان ممنوعیت واردات می‌گویند آیفون در ایران خریداران خاص دارد و هرکسی سمت آن نمی‌رود؛ بنابراین صلاح نیست فلان مقدار مشخص ارز بابت واردات آیفون از کشور خارج شود. اگر فهرستی از ۸۰ گوشی پرفروش بازار موبایل ایران تهیه کنید، در کمال ناباوری با حداقل پنج مدل مختلف آیفون میان آن‌ها روبرو می‌شوید. اتفاقا تنوع زیادی هم دارند؛ از آیفون SE مدل ۲۰۲۰ و آیفون ۱۱ قدیمی گرفته تا آیفون SE آخرین مدل ۲۰۲۲ و آیفون ۱۳ پرومکس نسخه ۲۵۶ گیگابایت با قیمت بیش از ۴۵ میلیون تومان. با وجود تحریم ایران توسط اپل، نبود ارتباط مستقیم و نداشتن نمایندگی، کمبود ارز و... آیفون‌های جدید معرفی شده توسط اپل معمولا خیلی زود و با فاصله‌ای کوتاه در ایران ظاهر می‌شوند و اتفاقا هواداران زیادی دارند. در کنار تقاضای زیاد آیفون، باید گوشه‌چشمی هم به مبحث اشتغال داشت. آمار‌های انجمن واردکنندگان موبایل نشان می‌دهد بیش از پنج‌هزار واحد صنفی دارای مجوز تنها در بخش عرضه و خدمات محصولات اپل ایران فعال هستند. هر یک از این واحد‌های صنفی به‌طور متوسط چهار اشتغال مستقیم و ۴۰ اشتغال غیرمستقیم ایجاد کرده‌اند و قطع زنجیره تامین ممکن است به تعطیلی و بیکاری گسترده بین واحد‌های صنفی منجر شود.

شماره چهار؛ معایب ممنوعیت واردات آیفون را نادیده می‌گیرند

ممنوعیت واردات آیفون را می‌توان با توجه به آمریکایی بودن برند اپل توجیه کرد؟ طرفداران منع واردات روی این مسئله زیاد مانور می‌دهند و می‌گویند با این کار به اقتصاد آمریکا ضربه می‌زنیم. در حالی که آیفون یک برند آمریکایی است که در چین و با مونتاژ قطعاتی از چند کشور دیگر آسیای شرقی تولید می‌شود. خود آمریکایی‌ها هم آیفون‌هایشان را از چین وارد می‌کنند. تجار ایرانی معمولا پیش از رسیدن کشتی‌های حامل آیفون‌های جدید به‌خاک آمریکا بخشی از آن‌ها را در نقاطی مثل دوبی خریداری می‌کنند و به ایران می‌آورد. حالا فرض کنیم جلوی واردات آیفون را بگیریم و ۵۰۰ میلیون دلار، به اقتصاد آمریکا ضربه بزنیم. جانشین آیفون چیست؟ گوشی‌های سامسونگ کره‌جنوبی که همیشه زودتر از خود آمریکایی‌ها در تحریم ایران پیش‌قدم می‌شود یا شیائومی ساخت چین؟ درباره تولید داخل هم بیایید اصلا حرف نزنیم.

ممنوعیت واردات آیفون بازار ایران را با شوک عرضه روبرو می‌کند. جمعیتی که قبلا آیفون می‌خریدند و حالا به بهانه‌های مختلف از این کار منع شده‌اند، احتمالا به خرید گوشی سامسونگ مجبور می‌شوند. مدتی بعد افزایش قیمت به کل بازار موبایل ایران سرایت خواهد کرد بدون اینکه ذره‌ای از منافع آن نصیب بازار داخل شده باشد. اخبار بد هنوز تمام نشده است.

ممنوعیت واردات آیفون نمی‌تواند باعث صرفه‌جویی ارزی شود. چون از پارسال قرار است واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار با دلار آزاد و با تهاتر ارز ناشی از صادرات خشکبار انجام شود. یعنی تجار آجیل و پسته محموله خود را در خارج بفروشند و عوض اجبار به فروش در سامانه نیما، با قیمت بالاتر تحویل واردکننده‌های موبایل بدهند. موبایلی که به این ترتیب وارد می‌شود گران‌تر است و خریداران باید بهای آن را پرداخت کنند، اما به‌هرحال دولت مجبور مجبور نیست در شرایط تنگدستی، به واردات موبایل ارز اختصاص دهد و روی تامین منابع مورد نیاز برای دارو یا کالا‌های اساسی که دغدغه اصلی مخالفان واردات آیفون به‌حساب می‌آید تمرکز می‌کند. این مسئله پارسال حل شده است.