ایلان ماسک در دولت ترامپ قرار است چه کند؟

فرارو- اتحاد ایلان ماسک و دونالد ترامپ، به‌دلیل همگرایی منافع تجاری و نفوذ سیاسی، می‌تواند تغییرات عمده‌ای در سیاست‌های اقتصادی و فناوری ایالات متحده به همراه داشته باشد. این اتحاد، به‌ویژه برای ماسک و شرکت‌های او، از حمایت در کاهش مقررات دولتی و ایجاد تسهیلات بیشتر بهره‌مند خواهد شد که می‌تواند تسلا و اسپیس‌ایکس را به سوی سودآوری و تحقق اهداف جاه‌طلبانه‌تری سوق دهد.

به گزارش فرارو به نقل از نشریه اکونومیست، بدون شک باید به ایلان ماسک تبریک گفت؛ مردی که سرمایه‌ای را که از پی‌پال به دست آورد، به انگیزه‌ای برای تأسیس اسپیس‌ایکس تبدیل کرد؛ شرکتی که نام خود را به عنوان نخستین شرکت خصوصی فضایی در جهان ثبت کرد. او با عبور از مشکلات پیچیده تولید خودرو‌های الکتریکی در تسلا، اکنون به موفقیتی فوق‌العاده رسیده است. ایلان ماسک که حالا به عنوان یکی از حامیان برجسته دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب شناخته می‌شود، به جایگاهی دست یافته که شاید هیچ مدیرعامل دیگری در تاریخ آمریکا تا این حد به اهرم‌های قدرت ریاست‌جمهوری نزدیک نشده است.

قطعا پیروزی دونالد ترامپ تأثیرات مهمی بر امپراتوری تجاری ایلان ماسک خواهد داشت. در ۶ نوامبر، سهام تسلا با رشدی نزدیک به ۱۵ درصد به یکی از سهام‌های برتر شاخص  S&P ۵۰۰ تبدیل شد و به ثروت ایلان ماسک حدود ۲۰ میلیارد دلار افزود و آن را به ۲۸۵ میلیارد دلار رساند. تحلیلگران حتی پیش‌بینی می‌کنند که ایلان ماسک ممکن است نخستین تریلیونر جهان شود.

اتحاد ماسک و ترامپ فراتر از منافع شخصی

اما معنای این اتحاد برای آمریکا بسیار فراتر از منافع شخصی ایلان ماسک است. شاید او همان نیروی تازه‌ای باشد که دولت به آن نیاز دارد، اما این اتحاد همچنین با خطراتی همراه است. ترکیب قدرت بی‌رقیب و ثروت عظیم دو شخصیتی که اعتماد به نفس فوق‌العاده و توجه کمتری به محدودیت‌ها و مقررات دارند، می‌تواند پیامد‌های پیچیده‌ای در پی داشته باشد؛ مگر اینکه در این مسیر، تدابیری برای مهار این رابطه اندیشیده شود.

ایلان ماسک که بار‌ها در طول مسیر حرفه‌ای خود نشان داده، این بار نیز با اعتماد به غریزه‌های خود از دونالد ترامپ حمایت کرد. در صورتی که کامالا هریس، معاون فعلی رئیس‌جمهور، پیروز شده بود، احتمالا سردی‌ای که ایلان ماسک از جو بایدن تجربه کرده بود به محدودیت‌های قانونی بیشتر تبدیل می‌شد. اما حمایت ترامپ از همان ابتدا آشکار بود؛ او در سخنرانی پیروزی خود گفت: «یک ستاره متولد شد: ایلان!»

رویای مریخ و کاهش نظارت‌های دولتی

این حمایت می‌تواند از جنبه‌های مختلفی به سود ایلان ماسک باشد. ترامپ، که علاقه چندانی به خودرو‌های الکتریکی ندارد، همراه با متحدانش به دنبال کاهش یا حتی حذف استاندارد‌های آلایندگی و احتمالا کاستن از مشوق‌های مالیاتی برای خریداران این خودروهاست. این اقدامات نه تنها به تسلا آسیب نمی‌زند، بلکه به ایلان ماسک برتری چشمگیری نسبت به شرکت‌های سنتی‌تری، چون جنرال موتورز و فورد می‌دهد که خودرو‌های الکتریکی‌شان هنوز به مرحله سودآوری نرسیده است. از سوی دیگر، تصمیم ترامپ برای افزایش تعرفه‌ها بر واردات چین، رقابت خودرو‌های ارزان‌قیمت چینی را در بازار آمریکا کاهش می‌دهد و زمینه را برای موفقیت بیشتر تسلا هموارتر می‌کند.

حمایت ترامپ می‌تواند به اسپیس‌ایکس نیز نیروی تازه‌ای ببخشد. او در سخنرانی پیروزی خود با شور و شوق از «راکت سفید درخشان» اسپیس‌ایکس نام برد و اشاره کرد که در زمان وقوع طوفان در کارولینای شمالی، ماهواره‌های استارلینک این شرکت سریعاً وارد عمل شدند. بسیاری از جمهوری‌خواهان امیدوارند ترامپ از پروژه‌هایی مشابه استارلینک حمایت کند و طرح پهن‌باند ۴۲.۵ میلیارد دلاری بایدن برای مناطق روستایی، که موفقیتی به دست نیاورده، کنار گذاشته شود. با این حال، این ماهواره‌ها تنها گامی ابتدایی در مسیر رؤیای بزرگ ایلان ماسک یعنی فرستادن انسان به مریخ هستند—هدفی که تحقق آن بدون دخالت‌های نظارتی اداره هوانوردی فدرال آسان‌تر خواهد بود. دشوار است تصور کرد که ترامپ از این هدف حمایت نکند؛ او بی‌شک با افتخار خواهد گفت که در اعزام اولین آمریکایی به سیاره سرخ نقشی داشته است.

استفاده از نفوذ سیاسی برای کسب امتیازات نظارتی برای شرکت‌هایی مانند تسلا و اسپیس‌ایکس که متعلق به ایلان ماسک هستند، موضوع تازه‌ای نیست. مدیران اغلب با همین انگیزه از کمپین‌های ریاست‌جمهوری حمایت می‌کنند. نفوذ ماسک در این عرصه می‌تواند تأثیر عمیقی بر پلتفرم اجتماعی «ایکس» که ایلان ماسک پس از خرید و تغییر برندش به راه انداخت، داشته باشد. از زمان خرید «ایکس»، این پلتفرم علی‌رغم برخی چالش‌های تجاری، به ابزاری قدرتمند برای انتشار صدای سیاسی جدید در آمریکا تبدیل شده است.

 تِوی تروی، نویسنده و محقق روابط مدیران عامل و رؤسای جمهور می‌گوید که رؤسای جمهور پیشین نیز از فناوری‌های نوین برای ترویج ایدئولوژی‌های خود بهره گرفته‌اند؛ از رادیو در دوران روزولت تا فیس‌بوک در دوره اوباما. اکنون «ایکس» هم با امکان پخش زنده سخنرانی‌های ترامپ، می‌تواند به ابزاری نوین در این مسیر بدل شود. حتی شایعاتی از احتمال ادغام «ایکس» با شرکت مادر «تروث سوشال» پلتفرم متعلق به رئیس‌جمهور منتخب، به گوش می‌رسد.

تلاش ماسک برای کوچک‌سازی بوروکراسی آمریکا

ایلان ماسک امیدوار است که بتواند بوروکراسی پیچیده و پرهزینه فدرال آمریکا را کوچک‌تر کند. ترامپ پیش از انتخابات وعده داده بود که ریاست کمیسیونی برای کاهش هدررفت‌های دولتی را به ایلان ماسک بسپارد. با روحیه پرشور و رویکرد قاطعانه‌ای که ایلان ماسک دارد، شاید او بتواند تغییرات عمیقی در بخش دولتی ایجاد کند. در ششم نوامبر، او تصویری فتوشاپ‌شده از خود در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید، همراه با یک سینک ظرفشویی منتشر کرد—تصویری مشابه آنچه هنگام خرید توییتر به نمایش گذاشته بود. اما پرسش مهم اینجاست: آیا رویکرد فردی و تهاجمی او در محیط دولتی هم کارآمد خواهد بود؟ در دنیای کسب‌وکار خصوصی، ایلان ماسک اختیار عمل بیشتری دارد. او در کاهش هزینه‌ها سخت‌گیر و قاطع است، تا جایی که حتی کارکنان نظافتی توییتر را هم اخراج کرد و موجب شد کارکنان خودشان دستمال‌های بهداشتی را تأمین کنند. او تغییرات اساسی را به صلاحدید خود اعمال می‌کند و با منتقدان مماشات ندارد. اما در دولت، با کارمندانی اتحادیه‌ای و سیلی از دعاوی حقوقی روبه‌رو خواهد بود که نمی‌توان آنها را به سادگی دور زد.

فیونا هیل، مشاور سابق امنیت ملی ترامپ، در مصاحبه‌ای با پولیتیکو بزرگ‌ترین تهدید این اتحاد را در خطر شکل‌گیری الیگارشی یا حکومتی متشکل از اقلیتی ثروتمند می‌بیند. او معتقد است روابط ماسک با ترامپ، ولادیمیر پوتین و برخی از رهبران چینی ممکن است به تحکیم قدرت گروهی کوچک در جهان و تضعیف دموکراسی‌ها منجر شود. این تهدید قابل توجهی است، اما تنها پیامد ممکن نیست. ایلان ماسک بار‌ها با دستاورد‌های شگفت‌انگیزش منتقدان را به حیرت واداشته و نمی‌توان احتمال آن را نادیده گرفت که او این بار نیز بتواند تأثیر مثبتی بر نظام دولتی بگذارد.

با این حال، احتمال دیگری هم وجود دارد. بسیاری از تاجران که پیش‌تر با ترامپ همکاری کرده‌اند، بعد‌ها از این تجربه پشیمان شده‌اند؛ برای مثال، رکس تیلرسون، مدیرعامل سابق اکسون‌موبیل، از دوران حضورش در دولت خاطره خوشی ندارد. ایلان ماسک و دونالد ترامپ هر دو خود را بی‌همتا می‌دانند و چنین ویژگی‌ای بندرت به پایه‌ای برای یک دوستی پایدار تبدیل می‌شود. این اتحاد درخشان و پرشتاب ممکن است به همان سرعتی که شکل گرفته، به پایان برسد.