کشور از نظر تنوع زیستی در جایگاه خاص و ویژه‌ای قرار دارد، به‌طوری که در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ گونه پستاندار، بیش از ۸۶۶۰ گونه گیاه، بیش از ۵۰۰ گونه پرنده، ۲۱ گونه دوزیست و ۷۱۰ گونه ماهی آب شور در شناسایی شده است و ایران از نظر گیاه‌شناسی و تنوع زیستی جایگاه ویژه‌ای دارد.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به از بین رفتن زیستگاه مناسب گونه‌های جانوری در کشور گفت: امروزه، چون زیستگاهی برای ما باقی نمانده است، تلاش‌ها برای پیشگیری از انقراض یوز به نتیجه نرسیده است.
به گزارش ایسنا، حسن اکبری در همایش روز جهانی تنوع زیستی که امروز با حضور علی سلاجقه - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست - در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد با بیان اینکه در بسیاری از مناطق بکر دسترسی‌هایی نظیر جاده ایجاد شده است و بسیاری از گونه‌هایی که به حضور انسان حساس بودند از همین رو آسیب دیده‌اند، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات ما تغییر اقلیم و خشکسالی‌های مستمر است که در کنار آن شاهد تخریب گسترده نیز هستیم.
وی تصریح کرد: به جرات می‌توان گفت امروزه در مناطق آزاد چیزی به اسم زیستگاه نداریم و زیستگاه مناسب گونه آهو دیگر در کشور وجود ندارد چراکه جاده‌سازی زیاد باعث شده است زیستگاه دشتی مناسب برای این گونه‌ها نداشته باشیم.
اکبری با بیان اینکه در حال حاضر به جز مناطق آزاد در مناطق چهار گانه نیز از نظر زیستگاه مناسب جانوری وضع خوبی نداریم، گفت: در مناطق چهارگانه در حال حاضر بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر راه اصلی، ۵۵۰ کیلومتر بزرگراه، بیش از ۳۰۰۰ خطوط انتقال سوخت و بیش از ۱۸۰۰ کیلومتر برق فشار قوی داریم.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، با اشاره به اهمیت وجود ضوابط قوی برای جلوگیری از تخریب زیستگاه‌های جانوری، ادامه داد: در این راستا لایحه‌ای را تنظیم کردیم و اگر مجلس و دولت کمک کنند این اتفاق مهم بیفتد، بخشی از این مسائل قابل مدیریت است، اما با ضوابط فعلی برای مقابله با تخریب زیستگاه خیلی ابزار مهمی نداریم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه پایش گونه‌های شاخص کشور یکی از فعالیت‌های اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است، اظهارکرد: پایش پنج گونه شاخص کشور یعنی قوچ و میش، کل و بز، آهو، جبیر و گور خر هر ساله توسط این سازمان انجام می‌شوند.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: حدود ۲۱۵ هزار راس از این پنج گونه شاخص در مناطق حفاظت شده کشور داریم و این آمار کمتر از ۱۰ درصد آمار اواخر دهه ۴۰ برای این پنج گونه است. درواقع تنوع ژنتیکی این گونه‌های شاخص را در این مدت از دست داده‌ایم.
به گفته اکبری این سازمان هر ساله نزدیک به ۱.۵ تا دو میلیون قطعه پرنده را در تالاب‌ها شناسایی کرده‌ایم و بیش از۲۰۰۰ نفر هر ساله درگیر این موضوع می‌شوند.
وی همچنین خسارت حیات وحش به مزارع و دام‌ها را از جمله مشکلات فعلی عنوان کرد و درباره تحت پوشش بیمه نبودن این خسارت‌ها اظهارکرد: وقتی دامدار از حیات وحش آسیب می‌بیند، دیگر برای حفاظت از حیات وحش به ما کمکی نمی‌کند. خسارت حیات وحش به مزاع کشاورزی تحت پوش بیمه قرار ندارد و از جهاد کشاورزی برای توجه به این امر درخواست کمک داریم.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه بیماری‌های حیات وحش در حال افزایش است و با ارائه این آمار که در سال گذشته ۱۰ کانون طاعون نشخوارکنندگان کوچک (ppr) در کشور داشتیم، تصریح کرد: به جد نیاز است سازمان دامپزشکی کشور برای این موضوع فکری کند. ما هنوز زیستگاه و آب شرب مشترک داریم و واکسیناسیون ما در این زمینه کامل نیست. شناسنامه‌دار کردن دام سبک در برنامه ششم توسعه تکلیف شده، اما اجرایی نشده است و اینگونه بیماری‌ها روز به روز بخش بیشتری از حیات وحش را درگیر می‌کند.
اکبری با دادن این خبر که هم اکنون حیات وحش استان هرمزگان و استان‌های هم جوار آن، درگیر "آبله" هستند این را هم گفت که بخشی از داشته‌های زیستی کشور از طریق همین بیماری‌های حیات وحش از بین می‌روند.
به گفته وی در سال گذشته به علت خشکی و گرما هوا و نبود آموزش کافی ۱۰ هزار هکتار آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها و به ویژه جنگل‌های هیرکانی داشتیم که می‌توان گفت در این زمینه وسعت آتش سوزی افزایش پیدا کرده است.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه حدود ۱۲۸ گونه جانوری و مهره دار کشور در معرض خطر انقراض هستند که برخی وضع خوبی ندارند و بیشترین آسیب پذیری ما در این زمینه مربوط به دوزیستان است، تصریح کرد: برای این ۱۲۸ گونه جانوری ۱۹ برنامه عمل داریم و پیشرفت این برنامه‌ها عمدتا کمتر از ۱۰ درصد است چراکه مشکل اصلی، "اعتبار" است و اعتبار این امر بسیار ناچیز تامین می‌شود.
اکبری اضافه کرد: کشور از نظر تنوع زیستی در جایگاه خاص و ویژه‌ای قرار دارد، به‌طوری که در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ گونه پستاندار، بیش از ۸۶۶۰ گونه گیاه، بیش از ۵۰۰ گونه پرنده، ۲۱ گونه دوزیست و ۷۱۰ گونه ماهی آب شور در شناسایی شده است و ایران از نظر گیاه‌شناسی و تنوع زیستی جایگاه ویژه‌ای دارد.
به گفته سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان محیط زیست در حال حاضر دارای حدود ۳۰۹ منطقه چهارگانه به مساحت ۱۸ میلیون هکتار است و تنوع زیستی حیات وحش در تمام کشور تحت مدیریت این سازمان قرار دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه حدود ۲۸۰ هزار هکتار عرصه نیز توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شود، اظهارکرد: علیرغم تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست طی دهه ۹۰، اما این سازمان موفق به افزایش این مناطق نشده است و یکی از مشکلات ما این است که تمام حفاظت در کشور ما دولتی است و حفاظت دولتی در هیج جای دنیا به تنهایی پاسخگو نیست.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه ما متنوع‌ترین مرجع علمی نمونه‌های کشور از جمله نمونه بانک ژن و نمایشگاهی هستیم، ادامه داد: ما هفت نمونه رکورد در موزه ملی پردیسان داریم همچنین رکورد‌هایی بین یکم تا دهم و حتی پنجاهم دنیا را داریم و این امر ارزشمند است و توانسته تنوع خوبی به مخازن ما دهد همچنین حدود ۹۴ هزار نمونه جانوری و گیاهی و زمین شناسی و... با تنوع مختلف در موزه ملی تاریخ طبیعی ما وجود دارد.
وی در بخش دیگر سخنان خود درباره مشکلات موجود سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در حال حاضراین سازمان در کل کشور کمتر از ۳۰۰۰ محیط بان دارد و به لحاظ خودرویی و وسایل نقلیه با مشکل مواجه است.
اکبری در پایان با بیان اینکه سالانه بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ لاشه پستانداران وحشی از شکارچیان کشف می‌شود و در عین حال سازمان محیط زیست در توزیع تفنگ و فشنگ هیچ نقشی ندارد، تاکید کرد: انتظار داریم سازمان دامپزشکی و وزارت جهاد که برای مدیریت این امر به ما کمک کنند.
مجتبی خیام نکویی - معاون وزیر جهاد کشاورزی - در این همایش گفت: الحاق به کنوانسیون و پروتکل‌ها در زمینه تنوع زیستی وقتی برای کشور مفید است تا بتوانیم برای حفظ منابع زیستی در آنها نقش‌آفرینی کنیم این در حالیست که کارنامه خوبی در این زمینه نداریم و آنطور که باید و شاید حضورمان قدرتمندانه نبوده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه اظهار کرد: بین ۲۰ تا ۲۵ درصد در کل جهان شاهد کاهش حاصل خیزی هستیم و بحث گرم شدن زمین نیز از دیگر مشکلات موجود است.
وی با بیان اینکه شاهد کاهش حدود ۶۲ میلیون هکتار از سطح زیر کشت جهان هستیم، ادامه داد: ده‌ها هزار گونه در سطح جهان رو به انقراض است و به این مسائل باید توجه ویژه کنیم.
خیام نکویی با بیان اینکه الحاق به کنوانسیون‌ها وقتی ارزشمند است که زیرساخت و پروتکل‌های آن فراهم باشد، گفت: آمریکایی‌ها تا کنون حاضر به الحاق به کنوانسیون تنوع زیستی نشده‌اند چراکه محدودیت‌های متعددی برایشان ایجاد می‌شود و ما بروز روحیه استکباری را اینگونه در الحاق به این کنوانسیون‌ها می‌بینیم.
