عراقی‌ها تقریباً به این صحنه عادت کرده اند. خاک این کشور از شمال تا جنوب مملو از تعداد زیادی گور دسته جمعی است که در طول جنگ‌های پی در پی از زمان جنگ عراق و ایران در دهه هشتاد، سرکوب رژیم صدام حسین و دوران داعش کشته شده اند.
در شهر نجف عراق، یک گور دسته‌جمعی که مربوط به کشته‌شدگان قیام علیه صدام حسین در سال ۱۹۹۱ بود، کشف و حفر شده است.
به گزارش فرارو، صدام حسین، رئیس جمهور معدوم عراق، این معترضان را به شکل دردناکی کشت و آن‌ها را در گور‌های دسته‌جمعی دفن کرده بود. حالا این مکان که پس از گذشت ۴ دهه پیدا شده است، حفر شده تا اجساد درون آن شناسایی و تحت بررسی‌های بیشتر قرار گیرند.
در یک زمین کشاورزی وسیع در حومه شهر نجف در جنوب عراق، در مجاورت یک پروژه مسکونی، تیم‌های پزشکی قانونی روز‌های طولانی را به حفاری با دقت و آرامش گذراندند تا استخوان‌های قربانیانی را که بیش از ۳۰ سال پیش توسط رژیم بعث کشته شده‌اند استخراج کنند.
عراقی‌ها تقریباً به این صحنه عادت کرده اند. خاک این کشور از شمال تا جنوب مملو از تعداد زیادی گور دسته جمعی است که در طول جنگ‌های پی در پی از زمان جنگ عراق و ایران در دهه هشتاد، سرکوب رژیم صدام حسین و دوران داعش کشته شده اند.
هر از گاهی برخی از آن‌ها باز می‌شود که بارقه امیدی به هزاران خانواده می‌دهد که هنوز از سرنوشت فرزندان خود بی اطلاع هستند.
بر اساس گزارش کمیته بین المللی صلیب سرخ، عراق یکی از کشور‌هایی است که بیشترین تعداد مفقودان را دارد.
اما کار باز کردن مقبره‌ها و شناسایی قربانیان پرهزینه و از نظر فنی پیچیده است و به زمان طولانی نیاز دارد و از سوی دیگر شرایط سخت آب و هوایی روند حفظ استخوان‌ها را پیچیده می‌کند. همچنین این فرآیندی است که نیازمند بودجه‌ای است که دولت آن را تامین نمی‌کند.
انتصار محمد با گذشت ۴۰ سال از ناپدید شدن برادرش امید خود را از دست نداده است. این زن در نجف یکی از اعضای خانواده بود که برای تطبیق آن با استخوان‌های قربانیان گور دسته جمعی که ۱۰۰ نفر از قربانیان قیام مردمی در سال ۱۹۹۱ در آن دفن شده بودند، جمع شدند تا نمونه خون بگیرند.
هنگامی که خانواده انتصار در ژوئن ۱۹۸۰ به سوریه رفتند، برادر ۲۰ ساله او برای تکمیل امتحانات دانشگاه در دانشکده پزشکی در عراق ماند.
او می‌گوید: ما منتظرش بودیم، منتظرش بودیم و او نیامد. به خانواده اطلاع دادند که حمید جوان را از خانه عمه اش در بغداد برده اند. وی با گریه می‌افزاید: او را بردند و از آن زمان دیگر خبری از او نیست. خانواده از زمان بازگشت در سال ۲۰۱۱ در جستجوی او بوده اند، اما نتیجه‌ای نداشته است.
معاینه با یک قطره کوچک خون که از خانواده‌های مردگان گرفته می‌شود و روی پارچه سفیدی که روی کاغذی که نام مفقود شده و نام یکی از بستگان او چسبانده شده، قرار داده می‌شود، به‌منظور تطبیق آن با نمونه‌ای آغاز می‌شود.
خانواده‌ها برگه‌ای از اطلاعات مربوط به فرد گمشده را پر می‌کنند: سن، ظاهر، تاریخ ناپدید شدن، محل ناپدید شدن، تاریخ آخرین مشاهده، شرایط ناپدید شدن و....
کشف گور دسته جمعی اولین گام در روندی است که ممکن است ماه‌ها و سال‌ها طول بکشد.
ضرغام کامل، یکی از مسئولان حفر گور‌های دسته جمعی گفت: در واقعیت ما موانع زیادی داریم که مهمترین آن‌ها مالی است.
در نجف، قبرستان که مساحتی حدود ۱۵۰۰ متر مربع را در بر می‌گیرد، با نوار‌های زرد رنگ که روی آن نوشته شده بود «ورود ممنوع» بسته شد. دو تراکتور برای بالا بردن خاک زیر آفتاب سوزان کار می‌کنند. با احتیاط، یک تکنسین خاک را از روی جمجمه و استخوان پاک می‌کند.
ضرغام کامل توضیح می‌دهد که زمین کشاورزی تا زمان کشف مقبره برای زراعت آماده شده بود و بقایای نزدیک به سطح زمین ممکن است قبلا توسط کشاورزان نبش قبر شده باشد، به این معنی که ممکن است در وضعیت سالمی قرار نگیرند یا ممکن است بخش‌هایی از اجساد مخلوط با بقایای جسد دیگری باشند که این روند فرآیند شناسایی را پیچیده می‌کند.
به گفته کامل، اداره امور گور‌های دسته جمعی و حفاظت، یکی از مراجع ذیصلاح در پرونده، برای انجام کار‌های خود بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ هیچ بودجه‌ای از دولت دریافت نکرده است. این اداره در بودجه سال گذشته دو میلیارد دینار (حدود یک میلیون دلار) دریافت کرده است که با تأخیر پرداخت شده است.
