(تصاویر) دوتار، ساز سنتی آمیخته با شعر ترکمن‌ها

دوتار، یکی از ساز‌های چند هزار ساله مضرابی موسیقی ایرانی است. این ساز باستانی، در نواحی مختلف ایران با اندکی تغییر در شکل و نحوه نوازندگی دیده می‌شود. دوتار یا به اصطلاحی تامدیرا، و تنبوره مهم‌ترین ابزار‌های موسیقی ترکمن‌ها می‌باشد.

انواع دوتار در محدوده مرز‌های جغرافیایی ایران به دوتار خراسان با دو گونه شمال و شرق، دوتار ترکمن و دوتار مازندران، تقسیم می‌شود. دوتار ترکمن، در فهرست نمایندگی میراث فرهنگی ناملموس، ثبت جهانی یونسکو شده است.

ترکمن‌صحرا نیز مانند دیگر مناطق ایران موسیقی منحصر به خود را دارد. موسیقی با هویت ترکمن‌صحرا بر اساس اتفاقات و وقایع اجتماعی و سیاسی و البته تلاش هنرمندان منطقه، طی دهه‌های گذشته کامل شده و ادامه حیات داده است. دوتار بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ ترکمنی است.

در ترکمن صحرا موسیقی دوتار بخشی ضروری از جشن ها، مراسم، جشن‌های ملی، جشنواره‌های فرهنگی، است.

جشن‌ها، بازی‌های سنتی، سوگواری‌ها، و آئین‌های مذهبی، میلاد پیامبر اکرم (ص)، هنگام شصت و سه سالگی پیر خانواده، تولد فرزندان بویژه پسران و عروسی، مناسباتی هستند که هر کدام موسیقی خاص خود را دارند.

موسیقی بزرگ ترکمن را «مقام» می‌گویند. تاکنون نزدیک به پانصد مقام از گذشتگان به روزگار ما رسیده است که هر کدام سبک و میزان‌های خاص خود را دارد.

«عبدالمناف ارازنیا» هنرمند توانایی است که کارش را از سال ۱۳۷۲ با دوتارنوازی آغاز کرد و از سال ۱۳۸۳ به‌علت نیاز هنرمندان این منطقه به کمانچه نواز، به رشته کمانچه نوازی پرداخت و به هنرمندی چند پیشه تبدیل شد.

وی عضو هنرمندان گروه موسیقی قره داغلی گوگلنگ کلاله است و شاگردان زیادی دارد که در منزل خود آموزش می‌دهد. او سعی دارد با هنر خود صدای ساز ترکمن را در بین این قوم زنده نگه دارد.

عکاس: احمد بلباسی