علل و عوامل خطر زایمان زودرس

 «سازمان جهانی بهداشت» (WHO) اولین تعریف زایمان زودرس را در سال ۱۹۴۸ ارائه کرد. امروزه این تعریف گسترده‌ترین و پذیرفته شده‌ترین تعریف از زایمان زودرس است.

به گزارش ایرنا، زایمان زودرس و پیش از موعد به وضعیتی اطلاق می‌شود که نوزاد بین هفته ۲۰ تا ۳۷ بارداری متولد شود. به بیان دیگر، زایمان زودرس هنگامی رخ می‌دهد که انقباضات مکرر و پشت سر هم پیش از هفته ۳۷ بارداری رخ دهند و به دنبال آن‌ها دهانه رحم باز شود و تولد نوزاد بصورت زودرس قبل از هفته سی و هفت بارداری رخ دهد.

نوزادان نارس از نظر طول بدن و وزن غیرعادی کم آن‌ها که به تعداد هفته‌های بارداری (دوره بارداری، که به آن سن حاملگی نیز گفته می‌شود) تولد آن‌ها بستگی دارد، متمایز می‌شوند.

نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند، میزان کم وزنی بسیار بالاتری در هنگام تولد دارند. به نوزادانی دارای وزن کم اطلاق می‌شود که با وزن کمتر از دو هزار و ۵۰۰ گرم به دنیا می‌آیند، نوزادانی که در هنگام تولد کمتر از هزار و ۵۰۰ گرم وزن دارد، نوزادان با وزن بسیار کم گفته می‌شود.

وضعیت جهانی زایمان زودرس

تخمین زده می‌شود که در سراسر جهان سالانه ۱۵ میلیون نوزاد نارس به دنیا می‌آیند. این بدان معناست که از هر ۱۰ نوزادی که متولد می‌شوند، یک نوزاد نارس به دنیا می‌آید و این تعداد در سراسر جهان در حال افزایش است.

عوارض زایمان زودرس علت اصلی مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال در جهان است.

عوارض زایمان زودرس مسئول نزدیک به مرگ ۱ میلیون کودک در سال ۲۰۱۵ بوده است.

سه چهارم از زایمان‌های زودرس را می‌توان با مداخلات پزشکی مقرون به صرفه نجات داد.

بسیاری از نوزادان نارسی که زنده می‌مانند یک عمر با ناتوانی مواجه می‌شوند، از جمله ناتوانی‌های یادگیری و مشکلات بینایی و شنوایی.

در ۱۸۴ کشور، نرخ زایمان زودرس بین ۵ تا ۱۸ درصد نوزادان متولد شده است.

نابرابری در میزان زنده ماندن نوزادان نارس در سراسر جهان فاحش است. در محیط‌های کم درآمد، نیمی از نوزادانی که در هفته ۳۲ بارداری یا کمتر از آن به دنیا می‌آیند، به دلیل فقدان مراقبت‌های قابل اجرا، مقرون به صرفه و اساسی به عنوان مثال حمایت از شیردهی، مراقبت اولیه برای عفونت‌ها و مشکلات تنفسی جان خود را از دست می‌دهند.

در اروپا، زایمان زودرس یکی از دو علت اصلی مرگ و میر نوزادان است و بیش از نیمی از مرگ و میر‌ها در اواخر دوران کودکی را شامل می‌شود. میزان شیوع زایمان زودرس از ۵.۴ تا ۱۲.۰ درصد متغیر است و به طور متوسط ۷.۳ درصد از کل تولد‌های زنده را شامل می‌شود.

علل و عوامل خطر

زایمان زودرس به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. اکثر زایمان‌های زودرس خود به خود اتفاق می‌افتد. کارشناسان عوامل متعددی را شناسایی کرده اند که ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.

برخی از عوامل خطر «قابل تغییر» هستند، به این معنی که می‌توان آن‌ها را تغییر داد تا به کاهش خطر کمک کند، در حالی که برخی دیگر را نمی‌توان تغییر داد. با این حال، در حدود ۵۰ درصد موارد، هیچ دلیلی برای نوزادی که خیلی زود به دنیا آمده است، قابل شناسایی نیست.

مهمترین علل زایمان زودرس

سابقه زایمان زودرس در بارداری قبلی

نارسایی دهانه رحم

حاملگی دوقلویی یا چندقلویی

فاصله کمتر از شش ماه بین بارداری‌ها

بارداری به روش لقاح مصنوعی یا آی. وی. اف

استعمال سیگار یا مواد مخدر

ابتلای مادر به بیماری‌های مزمن از قبیل فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های تیروئید

ناهنجاری‌های رحم مثل رحم تک شاخ یا رحم دوشاخ

مشکلات مربوط به جفت مانند جداشدن زودرس جفت و یا جفت سر راهی

هرگونه عفونت در دوران حاملگی مخصوصا عفونت واژن، عفونت مایع امنیوتیک، سرخجه

سوراخ شدن پیش از موعد کیسه آب

افزایش مایع دورجنین

مسمومیت حاملگی

مشاغل سنگین و ساعات کاری طولانی مادر

تغذیه نامناسب در بارداری و یا وزن ناکافی مادر

خطرات زایمان زودرس

در صورتی که نوزاد بین ۲۶-۲۰ هفته متولد شود احتمال زنده ماندن نوزاد صفر است. اما در هفته‌های بالاتر، با امکانات و تجهیزات بیمارستانی و مراقبت‌های ویژه، شانس زنده ماندن بیشتر و احتمال بروزعوارض کمتر است.

نوزادانی که دچار تولد زودهنگام و پیش از موعد می‌شوند اغلب با مشکلات جسمی مواجه هستند. عوارض ناشی از تولد زودهنگام متفاوت است و هر چه نوزاد زودتر از زمان تعیین شده متولد شود با خطر بیشتری روبرو می‌شود برخی از عوارض زایمان زودرس، بصورت زودهنگام بروز می‌کنند، در حالیکه بعضی دیگر در طی سال‌ها بعد اثرات خود را نشان می‌دهند.